ماهنامه مطب - ترجمه نادیا زکالوند: وقتی واژه اضطراب به گوش تان می خورد چه حسی دارید؟ احساس گیجی، عصبانیت، بی پناهی و یا ترس و واهمه می کنید؟ افرادی که گرفتار اضطراب و نگرانی های مزمن هستند، این احساسات کمترین عوارضی است که به آن دچار می شوند. مشکلات جسمانی بسیاری با اضطراب در ارتباط است و با دردهای گوناگون در اندام های بدن خود را نشان می دهد به همین دلیل به چند اثر اضطراب در عملکرد اعضای بدن اشاره می شود.

معده و گوارش

اضطراب روی سیستم عصبی بدن اثر منفی گذاشته و کنترل گوارش را به دست می گیرد و آن را بسیار تحریک پذیر می کند که در نهایت منجر به معده درد، نفخ، اسهال، یبوست و حالت تهوع می شود. در حقیقت اضطراب موجب ترشح بیش از حد مواد شیمیایی طبیعی آدرنالین، کورتیزول و هورمون استرس در بدن می شود و این مواد، دستگاه عصبی خودکار بدن مان را تحریک کرده و مشکلات گوارشی به وجود می آورد. جالب اینکه محققان بین عدم تعادل باکتری های روده و افزایش اضطراب و ناراحتی های معدی و گوارشی ارتباطی قوی پیدا کرده اند.

پوست

اضطراب روی پوست اثر گذاشته و آن را قرمز، سرد و مرطوب از عرق می کند. ذهن و پوست به شدت درهم آمیخته اند. از آنجایی که انتهای رشته های عصبی بسیاری به پوست متصل هستند، هر زمان که فرد احساس ناراحتی و اضطراب کند، ناراحتی ها به وسیله علایمی چون جوش و اگزما روی پوستش نمایان می شود.

قلب

اضطراب، تعداد ضربان قلب و فشار خون را بالا برده و فرد را در معرض بیماری قلبی قرار می دهد. محققان در بررسی هایی که روی زنان مضطرب انجام دادند به این نتیجه رسیدند آن دسته از زنان که بیشتر مواقع مضطرب و نگران هستند، 59 درصد بیشتر از زنان همتای خود که به اضطراب و نگرانی مبتلا نیستند، به حملات قلبی دچار می شوند.

در تحقیقات دیگر روی زنان یائسه مشخص شد، زنانی که گرفتار اضطراب مزمن هستند، سه برابر از دیگران به حملات قلبی و یا مغزی مبتلا می شوند.

تنفس

کوتاه بودن تنفس و نفس نفس زدن، دو عارضه فیزیکی معمول اضطراب هستند. وقتی فرد دچار اضطراب می شود تمام بدن او به تکاپو افتاده تا او را آماده مبارزه و یا فرار کند و به همین دلیل به صورت منقطع نفس می کشد. در این گونه مواقع جریان خون 300 تا 400 درصد افزایش می یابد. طحال برای ارسال اکسیژن بیشتر به سراسر بدن، شروع به تولید گلبول های قرمز و سفید بیشتری می کند و از آنجایی که شش ها به اکسیژن بیشتری نیاز دارند، سرعت تنفس فرد بالا می رود.

ماهیچه ها
 

وقتی فردی دائم نگران و مضطرب و منتظر یک اتفاق ناگوار باشد، بدن او سفت و منقبض شده و موجب دردهای مختلفی در کمر یا آرواره هایش و حتی سردردهای مزمن می شود. البته این نوع انقباض ماهیچه با انقباضی که آگاهانه به منظور کنترل اضطراب صورت می گیرد، فرق دارد. بنابر نظر روانشناسان، برخی از افراد مضطرب ممکن است برای تخفیف نگرانی های احساسی شان ماهیچه هایشان را منقبض کنند.

خواب

افرادی که به اضطراب و نگرانی مبتلا هستند، بیشتر مواقع گرفتار بی خوابی مزمن و احساس خستگی اند. معمولا هنگام شب، دمای بدن کم می شود و مقدار کورتیزول نیز کاهش می یابد. اما این وضعیت در شرایط اضطراب مزمن عکس می شود. بدین ترتیب که کورتیزول افزایش یافته و دستگاه عصبی خودکار، حرارت بدن را بالا می برد و جلوی به خوب رفتن فرد را می گیرد. بدتر از همه عدم خواب کافی، به آن بخش از مغز که احساسات را پردازش می کند صدمه می زند و فرد را گرفتار ناراحتی و اضطراب بیشتری می کند. معمولا بهبود کیفیت خواب فرد مضطرب در بهبود وضعیت روحی او بسیار موثر است.

 رهایی از دردهای ناشی از اضطراب

همه ما انسان ها هرازگاهی مضطرب می شویم اما برخی دائما و هر روز نگران هستند. اگر شما اینگونه هستید، بهتر است یک فکری به حال تان کنید والّا زندگی تان تباه خواهدشد.

اضطراب ناشی از افکار منفی و تکراری در مورد آینده است و معمولا با «اگر این طور بشود چه می شود؟» همراه است:

- اگر تمام عمر تنها بمانم، چه می شود؟

- اگر یک بیماری خطرناک بگیرم...؟

- اگر پول کم بیاورم،...؟ و افکار منفی دیگر که مدام به ذهن مان می آید. افکار پر از نگرانی معمولا پیش بینی های آینده هستند و بارها و بارها در سر تکرار می شوند. اگر می خواهید از شر اضطراب نجات پیدا کنید باید روش های غلبه بر آن را بیاموزید.

برای شروع بهتر است با بدترین نصیحت شروع کنیم. نصیحت هایی که گوش مان از آنها پر است:

- مثبت فکر کن.

- چرا با نگرانی های بی مورد خودت را تنبیه می کنی؟

- خودت را باور داشته باش.

و از این دست نصیحت ها که کاملا بی فایده هستند.

7 روش کارساز رفع اضطراب

تهیه فهرستی از موضوعات نگران کننده: پیش از درمان اضطراب، فهرستی از نگرانی های خود موارد آزاردهنده یادداشت کنید. برای اینکه بتوانید با نگرانی هایتان برخورد مناسب داشته باشید باید آنها را به خوبی بشناسید.

شرایط اضطراب آور: گاهی اوقات شرایط خاصی در افراد ایجاد اضطراب می کند. بنابراین باید تمام آن شرایط را شناخت و تا حد امکان خود را در معرض آن شرایط قرار نداد. مثلا ممکن است هر وقت بیش از حد لزوم پول خرج می کنید، گرفتار اضطراب و نگرانی شوید. پس اگر اینطور است، آهسته تر خرج کنید.

روشی برای تغییر افکار منفی: هر وقتی فکر منفی به سراغ تان می آید با خود بیندیشید که آیا این نوع تفکر در پیدا کردن راه حل مناسب به من کمکی خواهد کرد؟ مسلما خیر. بنابراین به سرعت به خود بگویید: «بس است.» البته این کار بسیار مشکل است اما با تکرار بالاخره موثر خواهدبود.

رفتاردرمانی شناختی: با استفاده از این نوع درمان با کمک متخصصان روانشناسی، تشخیص می دهید که چگونه تفکر و اعمال تان باعث می شود که احساس خاصی را تجربه کنید. شما با کمک روانشناسان، افکاری که موجب اضطراب و نگرانی تان می شود را به سرعت شناسایی کرده و با تغییر الگوهای فکری تان، می توانید احساسات را کنترل کنید و مدام گرفتار اضطراب و نگرانی نشوید.

رویارویی تدریجی: این روش می تواند در درمان اضطراب موثر باشد. در این روش فرد به تدریج در معرض مشکلاتی قرار می گیرد که از آنها هراس داشته و دچار اضطراب و نگرانی شده است. بدین ترتیب او متوجه می شود، شرایط آنقدر هم که فکر می کرده اضطراب آور نبوده است و با آنها برخورد مناسبی خواهدداشت.

ورزش و تنفس صحیح: از آنجایی که ورزش باعث ترشح هورمون هایی مانند اندروفین که به بدن احساس خوبی می دهد می شود، می تواند اضطراب های ملایم تا متوسط را کنترل کند. همچنین کیفیت خواب فرد را بهبود می بخشد. از طرفی با تنفس های کوتاه می توان تا حد زیادی نگرانی را از خود دور کرد و موجب تفکر آرام و در عین حال خلاق تر شد.

دارو و دریافت مکمل: در مواردی که فرد به تنهایی نمی تواند اضطراب خود را کنترل کند، پزشک با تجویز داروهایی مانند بنزودیازپین، به مدت دو تا سه هفته به کمک او خواهدرفت. مصرف کمتر قهوه و چای نیز در کاهش اضطراب موثر هستند. کافئین موجود در قهوه و چای معمولا سیستم عصبی را تحریک می کنند. مصرف مکمل های امگا 3 و منیزیم نیز در کنترل اضطراب موثرند.