تجویز نا بجای آنتی بیوتیکها از جمله مهمترین مشکلات نظام دارو ودرمان بسیاری از کشورها از جمله کشور ما محسوب می شود با وجودآموزش ها؛هشدار ها و اتخاذ تدابیر مختلف؛به نظر می رسد بخش قابل توجهی از مردم چندان به ضرورت یا عدم ضرورت تجویز آنتی بیوتیک ها و نحوه صحیح کاربرد این دارو ها آشنا نیستند.

مطابق آمار های وزارت بهداشت مصرف آنتی بیوتیک در کشور روند بالایی یافته به طوریکه در بیش از نیمی از نسخه های پزشکی که تجویز می شود حداقل یک آنتی بیوتیک وجود دارد.

دکتر فاطمه سلیمانی دبیر کمیته کشوری تجویز منطقی داروی وزارت بهداشت در گفت و گو با عصر ایران با بیان اینکه الگوی مصرف دارو در کشور ما منطقی نیست در توضیح این موضوع گفت: هم اکنون در بعضی از گروه های دارویی در کشور میزان مصرف بسیار بالاتر از حد استاندار و در برخی دیگر با کاهش مصرف روبرو هستیم به طور مثال در بحث آنتی بیوتیک ها  میانگینی که از مصرف این دارو  به دست آورده ایم  نشان می دهد  که وضعیت تجویز این دارو در کشور با شرایط جمعیتی و بیماری های عفونی هم خوانی ندارد.

تجویز آنتی بیوتیک در نسخه نیمی از پزشکان

وی ادامه داد: مطابق بررسی های انجام شده در حدود نیمی از نسخه هایی که توسط  پزشکان خصوصا پزشکان عمومی تجویز می شود حداقل یک نوع آنتی بیوتیک وجود دارد و این موضع در حالی است که به هیچ عنوان این میزان تجویز با شرایط جمعیتی و بیماری های عفونی هم خوانی نداشته ولذا در این حوزه مصرف از شکل غیر منطقی به سمت مصرف بی رویه  رفته است.

وی گفت: مهمترین دلیل تجویز آنتی بیوتیک در مورد بیماری های سرماخوردگی و آنفولانزا است که در این حوزه های به دلیل اینکه بیماری ویروسی است  ضرورت تجویز آنتی بیوتیک وجود ندارد و بیمار با درمان های حمایتی  ظرف 3 تا 5 روز درمان می شود.

نظام پزشکی: درمان های کور یکی از دلایل مصرف بالای آنتی بیوتیک

دكتر حجت الله مقيمي قائم مقام معاونت نظارت و برنامه ريزي سازمان نظام پزشكي نیز در گفت و گو با خبرنگار عصر ایران در مورد علت استفاده بالای پزشکان از آنتی بیوتیک در نسخه های خود گفت: یکی از دلایل مهم در این مورد به خود بیماران بر می گردد زیرا در کشور ما بسیاری از مردم تا بیماری به مرحله حاد نرسد به پزشک مراجعه نمی کنند و لذا این موضع باعث می شود تا بیماری پیشرفت کرده و با سخت تر شدن درمان نیاز به استفاده از آنتی بیوتیک های وجود داشته باشد.

وی  درمان های کور را  یکی از دلایل دیگر  استفاده بالا از آنتی بیوتیک ها دانست و خاطر نشان کرد: در بسیاری از کشورها به دلیل وجود امکانات کامل در مطب پزشکان زمانی که بیماری به پزشک مراجعه می کند پزشک با نمونه برداری از عفونت در همان زمان نوع عفونت را بررسی و مطابق با آن آنتی بیوتیک های لازم را تجویز می کند ولی  به دلیل نبود چنین امکاناتی در مطب پزشک و همچنین زمان بر بودن ارائه آزمایش از سوی آزمایشگاه ها پزشک ما اقدام به تجویز آنتی بیوتیک هایی می کند که تعداد زیادی از میکروب ها را پوشش می دهد  و این خود نیز یکی دیگر از دلایل تجویز آنتی بیوتیک است.

وی با اشاره به اجرای طرح پزشک خانواده گفت: وجود پزشک خانواده باعث می شود تا فرد همواره تحت نظر پزشک بوده و و زمانی که برای پایش و کنترل وضعیت خود مراجعه می کند چنانچه زمینه یک بیماری در وی وجود داشته باشد بیماری در مراحل ابتدایی کشف شده و دیگر نیازی به مصرف آنتی بیوتیک که برای درمان های پیشرفته بیماری انجام می شود وجود ندارد.

آنتی بیوتیک های خوراکی بهتر از  تزریق است

دکتر مقیمی در ادامه مصرف آنتی بیوتیک های خوراکی را بهتر از نوع تزریقی آن ذکر کرد و گفت: بسیاری از مردم فکر می کنند که استفاده از آنتی بیوتیک های تزریقی بهتر از نمونه خوراکی است و لذا از پزشک خود می خواهند  این آنتی بیوتیک ها را برای آنها تجویز کند و در صورتی هم که پزشک از این کار امتناع کند  وی را پزشک حاذقی ندانسته و به وی مراجعه نمی کنند که در این زمینه ها نیاز به فرهنگ سازی وجود دارد.

استفاده از آنتی بیوتیک ها در بیماری های ویروسی صحیح نیست

قائم مقام معاونت نظارت و برنامه ريزي سازمان نظام پزشكي در ادامه با اشاره به این نکته که بسیاری از بیماران خصوصا بیمارانی که به سرما خوردگی و یا آنفولانزا مبتلا می شوند از پزشک می خواهند که برای آنها آنتی بیوتیک تجویز کند ادامه داد: در بیماری های ویروسی نیازی به استفاده از آنتی بیوتیک وجود ندارد ولی بیماری این نکته را از پزشک خود  قبول نمی کند.

وی ادامه داد: در سرماخوردگی نیاز به اقدامات حمایتی وجود دارد به طور مثال مصرف روزانه 10 لیوان مایعات گرم باعث می شود تا میزان آب بدن زیاد شده و سیستم ایمنی به خوبی فعالیت کند ولی بیمار این نکات را جدی نمی گیرد و لذا بافت ها یی که بر اثر فعالیت ویروسی دچار التهاب  شده اند میکروب ها ی دیگری را نیز جذب کرده و عفونت ایجاد می شود و لذا پزشک برای پیشگیری اقدام به تجویز آنتی بیوتیک می کند که البته این موضوع از نظر علمی اشتباه است ولی چون گاهی بیمار همکاری نمی کند لذا پزشک مجبور به این کار می شود.

وی در پایان با بیان اینکه مردم نباید در مراجعه به پزشک حتما درخواست تجویز آنتی بیوتیک کنند خاطر نشان کرد: در بیماری های ویروسی نیازی به استفاده از آنتی بیوتیک نیست و لذا اگر پزشک نیازی به استفاده از آنتی بیوتیک را احساس نکرد نباید همواره بر استفاده از آنتی بیوتیک تاکید داشته باشیم./ج