دکتر سید مهدی طبایی متخصص پوست و معاون جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران با اعلام این مطلب گفت: سالک یک بیماری انگلی است که از طریق نیش پشه خاکی به انسان منتقل می شود و در محل پوست تکثیر شده و ضایعات پوستی به شکل زخم هم ایجاد می‌کند. این انگل در بدن برخی از موجودات زنده از جمله انسان به عنوان مهم ترین مخزن، سگ، موش صحرایی و برخی دیگر از جوندگان تکثیر می شود به طوری که وقتی یک پشه انسان آلوده‌ای را بگزد انگل را دریافت کرده و به انسان دیگر منتقل می‌کند. این بیماری در بسیاری از موارد مزمن می شود و ممکن است در طول یکسال ادامه داشته باشد.

وی افزود: مهمترین و شایع‌ترین مشکل این بیماری در کشورمان لیشمانیوز پوستی است، البته انواع شدیدتری به شکل سیستمیک یا سالک جلدی مخاطی در دنیا وجود دارد که خوشبختانه این نوع در ایران کمتر دیده می‌شود.

این متخصص پوست و مو در ادامه با اشاره به اینکه نوع پوستی لیشمانیا به 2 دسته تقسیم می‌شود گفت: سالک پوستی به دو نوع سالک‌های شهری یا سالک خشک و سالک‌های روستایی یا سالک مرطوب تقسیم می‌شود و طول درمان آنها با یکدیگر متفاوت است.

شیوع سالک در بیش از 80 کشور دنیا

طبایی افزود: سالک یک بیماری است که شیوع جهانی دارد به طوری که بیش از 80 کشور دنیا درگیر سالک هستند و ایران نیز جزء 7 کانون مهم سالک در دنیاست البته این بیماری در افغانستان، پاکستان، عراق و حتی بخش‌هایی از روسیه و سوریه و چین به عنوان کشورهایی که بیشتر درگیر هستند دیده می شود.

وی تصریح کرد: گزارش سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد که سالانه 1.5 تا 2 میلیون نفر در جهان به سالک مبتلا می شوند که 90 درصد این موارد در 9 کشور دنیاست که ایران هم یکی از این 9 کشور است. طبق آمارهای موجود در کشور ما حدود 19 هزار ابتلا به سالک در سال وجود دارد.

وی با اشاره به اینکه گزارش هایی از سالک در بیماران تهرانی وجود دارد گفت: این بیماران اغلب مسافرت به مناطق پرخطر داشتند البته استان تهران هم به عنوان یکی از استانهای درگیر با این بیماری است اما عمده‌ترین مناطقی درگیر با این بیماری استانهای اصفهان، کرمان، فارس، یزد، ایلام و کرمانشاه هستند.

پیشگیری مهمترین فاکتور کنترل و ریشه کنی این بیماری

طبایی با بیان اینکه مهمترین فاکتور مبارزه با سالک پیشگیری است تصریح کرد: رعایت استانداردهای لازم برای دفع زباله و فاضلاب شهری و روستایی بسیار ضروری است زیرا با این کارامکان تکثیر مخزن این انگل و تجمع پشه خاکی وجود نخواهد داشت. نکته دیگر مدیریت نخاله های ساختمانی و کودهای حیوانی و جلوگیری از تجمع آنها در مناطق مسکونی است. حتی در مناطق روستایی شکاف دیوارها و جاهایی که می‌تواند محل تکثیر پشه خاکی باشد باید بهسازی شوند.

وی با اشاره به برخی اقدامات اولیه پیشگیرانه در منزل گفت: در مناطقی که شیوع سالک بالاست باید از پشه بند در هنگام خواب و نصب توری برای پنجره‌ها استفاده کرد البته جمع آوری سگهای ولگرد و جلوگیری از تکثیر موش‌های صحرایی نیز ضروری است.

سلول درمانی روش جدید درمان برای سالک

طبایی افزود: سالک روش‌های درمانی مختلفی دارد که مهمترین و اصلی ترین آن استفاده از آمپول گلونتانتیم است که می‌تواند هم داخل عضلانی و هم در داخل ضایعات تزریق شود تا بتواند به مرور باعث از بین رفتن انگل‌ها شود.

وی ادامه داد: کرایوتراپی یا سوزاندن زخم سالک به عنوان روش درمانی دیگر نیز می تواند مورد استفاده قرار گیرد البته در سال‌های اخیرسلول درمانی نیز به عنوان روشی جدید معرفی شده است که همچنان در مرحله تحقیقات به سر می‌برد.

وی تصریح کرد: متاسفانه برای مبارزه با سالک هنوز واکسن موثری تهیه و تولید نشده است.

امکان درمان سالک در جهاد علوم پزشکی تهران

معاون پژوهشی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه امکان تشخیص و درمان سالک در مجموعه جهاد علوم پزشکی تهران فراهم است گفت: امکان تشخیص و درمان سالک در درمانگاه تخصصی پوست و مو مرکز جامع ترمیم زخم این واحد وجود دارد و بیماران می‌توانند با مراجعه به این مراکز درمان سالک را آغاز کنند.

گفتنی است؛ اخیراً دکتر هاشمی، وزیر بهداشت و درمان با هشدار نسبت به شیوع بیماری سالک در 17 استان کشور اعلام کرده بود که بیماری سالک به دلیل افزایش کاشت صیفی جات در برخی شهرها و نیز نابسامانی وضعیت نخاله‌های ساختمانی افزایش یافته است./ب

ایسنا