اتحاد جنوب ـ نرگس محمدزاده فرد: خیابان چمران یا بیمارستان شهر برازجان، به اندازه ی کلنگ زنی بیمارستان 17 شهریور این شهر قدمت دارد.
بیش از 50 سال پیش که کلنگ ساخت این بیمارستان به زمین خورد، جاده ای خاکی برای رساندن تجهیزات و وسایل ساختمانی به محل احداث بیمارستان برازجان ساخته شد. پس از افتتاح بیمارستان در نیم قرن پیش، ساخت منازل مسکونی در اطراف آن شروع شد و این ساختمان سازی و افتتاح مغازه های مختلف در طول جاده ی منتهی به بیمارستان، ادامه پیدا کرد و این جاده ی خاکی خارج شهر را به یک خیابان اصلی مرکز شهر برازجان تبدیل کرد؛ خیابانی که با کلانتری 12 و کاروانسرای مشیر در ضلع غربی آغاز شده و به ساختمان دادگستری و داروخانه ی دکتر رضایی ختم می شود. در طی این سال ها عمده ترین تغییری که در خیابان بیمارستان برازجان ایجاد شده، آسفالت آن بوده و البته تغییر کاربری های مغازه هایی که در طول این خیابان ایجاد شده بودند.
نگاه کلی
خیابان شهید چمران برازجان که همان خیابان بیمارستان سابق می باشد، با طول یک کیلومتر و عرض 20 متر از میدان شهید چمران تا بیمارستان 17 شهریور برازجان کشیده شده است. در خیابان بیمارستان اولین نکته ای که به چشم می خورد، تنوع مغازه ها و اماکن می باشد. به طور قاطع نمی توان این خیابان را به کاربری خاصی متعلق دانست ولی در نمای کلی می توان آن را به دو بخش درمانی و تجاری تقسیم کرد؛ بیشتر بخش درمانی، مطب ها، داروخانه ها و درمانگاه ها در بخش شرقی خیابان است که البته در انبوهی از مراکز تجاری از جمله بانک ها قرار دارند.
مراکز بهداشتی ـ درمانی
وجود 3 درمانگاه فرهنگیان، نبوت و نوید در خیابان اصلی و درمانگاه دی در خیابان فرعی برق که به خیابان بیمارستان منتهی می شود؛ چند ده مطب پزشک عمومی و متخصص که خارج از درمانگاه ها قرار دارند، 5 داروخانه، درمانگاه امام سجاد (ع) و آزمایشگاه مرکزی، پایگاه انتقال خون که در یک خیابان فرعی دیگر منتهی به انتهای غربی خیابان اصلی است، چندین مرکز فروش لوازم بهداشتی و آرایشی، وسایل طبی ـ پزشکی، 4 مرکز فروش عینک طبی و تزیینی که جدای از مراکز فروش درون درمانگاه ها هستند، باعث شده که نام بیمارستان بر خیابان شهید چمران ماندگار شود، به گونه ای که با وجود کاربری های متفاوت دیگری که در آن مسیر وجود دارد، همین نام در گویش های محلی به صورت شفاهی و کتبی پایدار بماند.
بانک ها و موسسات
پس از مراکز درمانی و بخش مربوط به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که البته ساندویچ فروشی ها، کافی شاپ ها، نانوایی ها، شیرینی فروشی ها و امثالهم را نیز در بر می گیرد؛ به بخش مربوط به وزارت اقتصاد و امور دارایی می رسیم.
همانطور که همه می دانند علت وجود بانک زیاد و شعبه های متفاوت در برازجان، تمایل مردم این منطقه به پس انداز می باشد؛ در این میان وجود 11 بانک و موسسه مالی ـ اعتباری در یک مسیر یک کیلومتری جای تعجب دارد؛ این بانک ها که در ازدحام مراکز تجاری و پزشکی واقع شده اند و به طور میانگین در فاصله ی کم تر از 100 متر از هم می باشند و گاه در کنار هم هستند، یکی از علت های مهم ترافیک و سد معبر در این خیابان می باشند. از بین این 11 موسسه و بانک، تنها 7 دستگاه عابر بانک وجود دارد که سه عدد آن همیشه خراب است و به طور کلی تعطیل می باشد و خودپرداز یکی از موسسات به شبکه ی شتاب متصل نمی باشد و می توان گفت که در این تراکم جمعیت که برای انجام امور تجاری به خیابان وارد شده اند، تنها 4 مرکز ارایه ی خدمات در ساعات غیر اداری وجود دارد که البته این 4 مرکز نیز همیشه و به صورت دایم قادر به ارایه ی خدمات نمی باشند.
دیوار نوشته
قبل از این نصب آگهی های مختلف بر محدود دیوارهای باقیمانده ی خیابان شهید چمران و
رنگ آمیزی های مختلف تبلیغاتی، چهره ای زشت تر از آن چه بود به خیابان بیمارستان تحمیل کرده بود ولی این روزها، دیوارها توسط شهرداری تملک شده و در قسمت انتهایی شرقی این مسیر، 8 تابلوی شیشه ای از سوی شهرداری برای نصب آگهی ها ایجاد شده است. وجود این تابلوها و البته چند عدد تابلوی نصب اطلاعیه ها در طول مسیر، علاوه بر کاهش دیوارنوشته ها به حداقل، تنها دیوارهای باقیمانده ی خیابان را زیباتر نشان می دهد.
البته باید این نکته را در نظر گرفت که دیوارنویسی در کوچه های منتهی به خیابان بیمارستان همچنان برقرار است و این نوشته ها به گونه ای است که از پیاده روهای خیابان به خوبی و وضوح کامل دیده می شود.
دفع فاضلاب و زباله
در خیابان اصلی شهر برازجان خیابان بیمارستان برای جمع آوری فاضلاب تنها 2 شیار باریک در حاشیه خود دارد؛ در حالی که در سال های اخیر، جاری شدن فاضلاب در خیابان بسیار کاهش پیدا کرده است، ولی همین مقدار رهایی سازی فاضلاب که غالبا توسط مراکز دولتی مثل درمانگاه فرهنگیان صورت می گیرد نیز زیاد به نظر آمده و عبور و مرور در پیاده رو را با مشکل مواجه می کند، ضمن این که، خروجی این فاضلابرو بالاتر از سطح زمین و پیاده رو می باشد، وضعیت جمع آوری زباله نیز در این خیابان به همین شکل است؛ این روزها نصب حدود 50 سطل زباله شکیل در دو طرف سطح خیابان و پیاده روها و جمع آوری دایم زباله توسط پاکبانان در آخر شب و صبح زود، معضل زباله در این خیابان را به شدت کاهش داده است ولی با این وجود هنوز هم مغازه دارانی هستند که کارتن ها و وسایل مازاد و پسماندهای خود را در کنار درخت ها و پیاده رو قرار می دهند و با این کار چهره ی خیابان را شلوغ تر و بی نظم تر از آن چه هست نشان می دهند. البته باید این نکته را در نظر داشت که در این مدت کوتاه پس از نصب سطل های زباله عابرین خیابان اغلب زباله های خود را در سطل ها قرار می دهند و اغلب مواد زائد سطح خیابان را می توان به مغازه داران مرتبط دانست.
ترافیک
با آغاز صبح، خیابان بیمارستان نیز از خواب برمی خیزد و رفت و آمد در آن آغاز می شود، طی سال ها، رفت و آمد دو طرفه ی خودروها در خیابان مشکل زیادی ایجاد نمی کرد ولی با افزایش تراکم مراکز تجاری و پزشکی و البته افزایش تعداد خودروها و به خصوص تاکسی ها، مشکلات زیادی در این مسیر آمد و شد به وجود آمد که نهایتا به یک طرفه شدن این خیابان منجر شد. هر چند این اقدام اعتراض راننده های تاکسی را در پی داشت ولی با مقاومت مسئولین امر مواجه شد و در نهایت همه به تصمیم اخذ شده گردن نهاده و خیابان یک طرفه را قبول کردند.
هر چند یک طرفه شدن خیابان شهید چمران برازجان، برخی مشکلات ترافیکی محل را حل کرده ولی پارک دو طرف و در اغلب موارد پارک دوبل و یا سوبل خود موجب ایجاد مشکلات دیگری شده است. در این میان سیل عظیم موتورسیکلت ها را نیز نباید فراموش کرد؛ موتورسوارانی که از بین خودروهای در حال حرکت و پارک شده گاه با سرعت زیاد عبور کرده و مشکلات خاص خود را ایجاد می کنند.
وجود مراکز تجاری، پاساژها و بانک ها و البته نبود پارکینگ در هیچ یک از این مراکز بزرگ ترین علت ایجاد ترافیک در خیابان بیمارستان به خصوص در ظهر و هنگام غروب می باشد. بیشترین حجم ترافیک و تراکم خودرو و وسایل نقلیه نیم ساعت قبل و نیم ساعت بعد از غروب آفتاب مشاهده می شود.
هر چند این پارک های دوبل و پارک موتورسیکلت ها در صبح تا ظهر مشکل حادی ایجاد نمی کند، اما این مسئله در هنگام غروب به یک معضل ترافیکی تبدیل می شود که به رسیدگی جدی نیازمند است.
سد معبر و متکدیان
یکی از بزرگ ترین و اصلی ترین مشکل خیابان بیمارستان، بازار و سایر خیابان های شهر برازجان، مسئله ی سد معبر است و این مشکل در مراکز تجاری شهر نیز دیده می شود که در راس آن ها خیابان بیمارستان قرار دارد.
یکی از اصلی ترین علل سد معبر به نبود پارکینگ در این خیابان برمی گردد؛ پارک موتورسیکلت های مغازه داران و شاغلین بانک ها و موسسات و گاه مشتریان آنان در پیاده رو، چیدمان وسایل مختلف مورد فروش مغازه ها در پیاده رو، دست فروشانی که در صبح و بعد از ظهر و همراه با چرخش آفتاب و محل عبور مشتریان، مکان نشستن خود را عوض می کنند و البته متکدیان که این روزها به علت وضعیت جسمانی خود به نوعی سد معبر تبدیل شده اند؛ در این میان باید به وجود دو نانوایی در خیابان بیمارستان، ایجاد صف و البته محل گذاشتن نان ها نیز توجه کرد که به نوعی عبور و مرور را با مشکل بزرگی مواجه می کند. در کنار تمام این مسایل، باید کم و زیاد بودن عرض پیاده روها به علت وجود پله های مغازه ها و پاساژها در عرض ها و طول های مختلف را نیز اضافه کرد که باعث خلل در آمد و شد عابرین پیاده می گردد. مشکل سد معبر مسئله ای است که حل آن مطالعات کارشناسی و دقیق زیادی را نیاز دارد و البته علت اصلی آن نبود پارکینگ و عدم رعایت قانون توسط مغازه داران می باشد.
مبلمان شهری و زیبایی خیابان بیمارستان وجود حجم عظیمی از کاربری های مختلف از جمله سه پاساژ در خیابان اصلی و یکی در خیابان فرعی، چندین عروسک فروشی، شرکت های مهندسی، دفتر وکلا که در کنار مطب اطبا قرار دارد، چندین ساندویچ و پیتزافروشی، 3 ـ 2 عدد کافی شاپ، چندین عکاسی، دفاتر اسناد رسمی، قالی فروشی، نمایشگاه های مبل، سوپرمارکت ها، گل فروشی ها و تزیینات ماشین عروس، شیرینی فروشی ها، لوازم ورزشی فروشی، 6 پرده سرا، فروشگاه های موبایل، کیف و کفش که خارج از پاساژها هستند.آرایشگاه ها، فروشگاه های لوازم التحریر، میوه و تره بار فروشی ها، شرکت لوله کشی گاز خانگی، 3 آجیل سرا، 2 کافی نت، فرهنگسرای ارشاد سابق که به انجمن قرآن و نهج البلاغه تبدیل شده، اداره ی اطلاعات و نظام وظیفه که در محل سابق کلانتری 11 برازجان قرار دارد و هنرستان کار و دانش دخترانه زبان سراها، کتاب فروشی ها و ... در کنار کلانتری 12 شهری، اداره ی پست و دیگر مراکز پزشکی و درمانگاه ها و البته بانک ها و موسسات مالی و اعتباری و تنها یک مسجد و یک تعمیرگاه یخچال و کولر، جوی خاص را در خیابان بیمارستان ایجاد کرده است که به نوعی بازار معروف شام را در نظرها مجسم می کند؛ به گونه ای که هر شخصی با هر خواسته و نیاز می تواند مایحتاج خود را از این خیابان شلوغ و پرتراکم تهیه می کند.در میان همه ی این شلوغی کاربری ها وجود فضای سبز در پیاده رو نیز خود مشکلی بزرگ به شمار می رود در حاشیه ی پیاده رو می توان به وجود یک در میان سطل زباله، و درخت های کونوکارپوس اشاره کرد که در یک ردیف و با فواصل کم و به همراه تعداد متفاوت و نامنظمی از صندوق های صدقه، صندوق های پست، تابلوهای علائم راهنمایی و رانندگی و البته بیلبوردها و تابلوهای معرفی پزشکان و ساختمان ها و درمانگاه ها قرار دارند و این موارد نیز به نوبه ی خود فضایی ایجاد می کند که شلوغی و تراکم در خیابان بسیار بیش از پیش دیده شود.
در این بین نکته ی مهم این است که درخت های کاشته شده در این فضا نه تنها به مبلمان شهری کمکی نمی کند، بلکه آلودگی تصویری بیشتری را نیز ایجاد کرده است و در حجم عظیم آمد و شدها، به ویژه در آینده که درختان رشد کرده و به محدوده ی سیم ها و کابل های برق و تلفن و سایبان مغازه ها وارد می شوند مشکلات فراوانی را ایجاد می کنند به گونه ای که تنها راه حل آن می تواند تغییر کاربری خیابان یا قطع درختان باشد. در کل می توان گفت خیابان بیمارستان، یک فضای تجاری ـ درمانی است که با کوچه ها و میانبرهای مسکونی احاطه شده و سال هاست که در جریان زندگی شهری ساکنین شهر برازجان و شهرستان دشتستان قرار دارد؛ از آنجایی که این خیابان همچنان اصلی ترین مسیر آمد و شد داخلی شهر به حساب می آید توجه ی بیش از پیش مسئولین را نیاز دارد؛ در کنار توجه به وضعیت تراکم و ترافیک و البته سد معبر، باید مبلمان شهری و بحث زیبایی شناسی مسیر نیز مد نظر قرار گیرد؛ شاید بتوان با انجام یکسری تغییرات اساسی خیابان بیمارستان و محدوده ی اطراف آن را به فضایی قابل تحمل تر برای عابرین پیاده تبدیل کرد.