اتحادجنوب: امروز 23 اسفند برابر با 14 مارس تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

1287 -  نبردهاي خياباني مجاهدان مشروطه و نيروهاي استبداد

از راست : محمد ولي خان تنكابني (سپهسالار ) و سردار اسعد بختياري دوتن از سران مشروطه خواهان

زد و خورد عوامل مشروطه خواه كه نام مجاهد بر خود نهاده بودند با نيروهاي دولتي كه آنان را عمله استبداد مي خواندند در اسفندماه 1287 خورشيدي به اوج خود نزديك مي شد. اين زد و خورد ها تقريبا در همه نقاط كشور مشاهده مي شد. در گيري ها از آغاز اين سال به صورت مشاجره لفظي شروع شده و از خرداد ماه كه محمدعلي شاه تني چند از نمايندگان مجلس را توقيف كرد رو به شدت گذارد و داوطلباني كه براي محافظت از مجلس جمع شده بودند نام مجاهدان مشروطه بر خود نهادند كه اين عنوان درسراسر كشور مصطلح شد.
  
 از اواخر همين ماه بود كه گروههاي متعدد در تبريز، اصفهان ، كرمان و شيراز به مخالفت با سلطنت محمد عليشاه كه مورد حمايت روسيه بود برخاستند كه به همه آنان مجاهد اطلاق مي شد.
  
 از آغاز تير ماه محمد علي شاه مخالفت خود را با مجلس علني ساخت و از دوم تير ماه قزاقها و قواي دولتي به فرماندهي افسران روس به محاصره مجلس و حمله به منازل مخالفان شاه دست زدند و چون مجاهدان مسلح از مجلس دفاع كردند در همين روز به فرمان سرهنگ لياخوف افسر روس ساختمان مجلس به توپ بسته شد و جمع تلفات دوم تيرماه از سيصد كشته تجاوز كرد و عده اي از نمايندگان مجلس ، ناشران روزنامه ها و مخالفان شاه به سفارت انگلستان پناه بردند و فرهنگ تحصن در سفارتخانه ها را بيش از پيش گسترش دادند كه رواج يافت و نقطه ضعفي در تاريخ ما ايرانيان شد.
  
 با اخطار سرهنگ لياخوف كه سفارت انگلستان را هم به توپ خواهد بست ، پاي اين دو دولت بيش از پيش به اين ماجراي ظاهرا داخلي كشيده شد و نماينده دولت انگلستان در تهران شديدا اعتراض كرد .
  
  شاه در تهران حكومت نظامي اعلام داشت و سرهنگ لياخوف را كه مورد تنفر انگليسي ها بود فرماندار نظامي كرد و روز بعد به دستور محمدعلي شاه كه به باغ شاه نقل مكان كرده بود در همين محل چهار ناشر روزنامه از جمله ملك المتكلمين و ميرزا جهانگير خان را اعدام كردند و مجلس براي سه ماه تعطيل شد.
 
 محمدعلي شاه كه مورد اعتراض سفيران انگلستان و فرانسه !!! قرار گرفته بود از اين پس تا مدتي سياست به نعل و به ميخ زدن را درپيش گرفت . از يك طرف واليان و فرمانداران موافق مشروطه را يكي پس از ديگري بر كنار و هواداران خود را به جاي آنان مي گمارد و از سوي ديگر پنهان شدگان و متحصن شدگان را مورد عفو قرار مي داد و دستور محافظت از اموالشان را صادر مي كرد.
  
 اين سياست كار ساز نشد و شهرها همچنان صحنه زد و خورد مسلحانه مخالفان او( به نام مجاهد مشروطيت ) و موافقان او ( موسوم به عمله استبداد ) بود . كار زدو خورد كه مردم عادي از آن آسيب بيشتري مي ديدند رو به گسترش بود و امور از كنترل خارج مي گشت كه محمدعلي شاه پس از به دست آوردن تاييد پاره اي از روحانيون از جمله شيخ فضل الله نوري اواخر آبان ماه 1288 مشروطيت را ابطال كرد.
  
 اين اقدام محمد علي شاه بر دامنه زد و خورد ها افزود كه در اسفند به اوج خود نزديك شد و مجاهدين گيلان كنترل شهر رشت را به دست گرفتند و محمد ولي خان تنكابني (بعدا سپهسالار) را به رهبري خود برگزيدند .
  
 در حالي كه در آذربايجان ميان مجاهدين و قواي روسيه و در شهرهاي شرقي فارس و ساير نقاط بين مجاهدان و قواي دولتي جنگ بود سردار اسعد با سواران بختياري از اصفهان و مجاهدان گيلان از رشت به سوي تهران به حركت در آمدند و در تيرماه 1288 وارد تهران شدند و محمدعلي شاه را كه به محل تابستاني سفارت روسيه در قلهك پناه برده بود بر كنار كردند . در تمام اين مدت و بعد از آن اتگشت دو رقيب اروپايي ــ انگلستان و روسيه ــ در كار بود. مجاهدان معمولي كه با شكست محمد علي شاه اعتباري كسب كرده بودند بعدا در بعضي نقاط درد ساز شدند كه دولت مجبور شد در كشور اعلام خلع سلاح كند و ....

1290 - به دلیل فشارهای دولت روسیه، مورگان شوستر، مشاور و مستشار آمریکایی در امور خزانه‌داری و بانکی، از ایران اخراج شد.

1322 - اعتبار نامه سيد ضياء تصويب شد!

سيد ضياء در سالخوردگی

مهمترين رويدادمجلس شوراي ملي در اسفند ماه 1322 مخالفت شديد دكتر مصدق نماينده اول تهران با تصويب اعتبار نامه سيد ضياء طباطبايي يزدي بود كه پس از سالها سكونت در فلسطين به ايران باز گشته و از يزد به نمايندگي مجلس انتخاب شده بود. دكتر مصدق در مخالفت با عضويت سيد ضياء در مجلس به تشريح كودتاي 1299 خورشيدي كه سيدضياء نخست وزير آن شد پرداخته و آن را يك كودتاي انگليسي خوانده بود . دكتر مصدق در نطق خود گفت كه سيد ضياء يك عامل خارجي است و ضديت با او يك وظيفه ميهني و واجب است. دكتر مصدق در همين نطق اشاره كرد كه براي نخستين بار در عمر خود مردم اصفهان او را به مجلس فرستاده بودند وچون به سي ساله بودن وي ترديد شد خودش كنار رفت تا احترام مقررات محفوظ ماند و در اينجا هم سيد ضياء كه بهتر از هر كس مي داند چه به روزگار اين كشور آورده است بهتر است خودش كنار برود. نمايندگان حزب توده از جمله دكتر رادمنش نيز درخواست رد اعتبار نامه سيد ضياء را كردند ، ولي هنگام اخذ راي ، اكثريت به آن راي مثبت داده بودند.

سيد ضياء كه دراراضي خود در سعادت آباد تهران زندگي مي كرد در شهريور 1348 در 80سالگي در گذشت. وي تا پايان عمر تماسهاي خود را باسياسيون حفظ كرده بود كه معمولا جمعه ها به ديدنش مي رفتند و چون در آن زمان سعادت آباد در خارج از شهر بود ژاندارمري تهران مكلف شده بود كه مامور مخفي بگذارد و گزارش كساني را كه با او ديدار مي كردند به شاه بدهد.

1879 - تولد آلبرت انيشتين دانشمند بزرگ فيزيك نظري و رياضي

آلبرت انيشتين، به عنوان يكي از بزرگ‏ترين متفكران و فيزيك‏دان‏ان تمام اعصار جهان، در 14 مارس 1879م در خانواده‏اي يهودي در شهر اولْمْ در ايالت ورتِمْبِرْگ آلمان به دنيا آمد. وي تحصيلات خود را در آلمان و سوئيس ادامه داد، هرچند از لحاظ يادگيري به جز در رشته رياضي، دچار مشكل بود. انيشتين در سال 1901م عضو اداره ثبت اختراعات شد و تابعيت سوئيس را پذيرفت. سال 1905م براي انيشتين، سال آغاز ثمردهي مطالعات اوست. وي در اين سال چندين مقاله در رشته فيزيك ارائه داد كه هر عنوان از آن در علم فيزيك، پايه‏گذار شيوه جديدي شدند. انيشتين در سال 1905م تئوري خود را در نسبيت نوشت و پس از اينكه تئوري‏هاي او در عمل ثابت شد و به چاپ رسيد، شهرتش در عالم پيچيد. او كوشيد اين مسئله را به اثبات برساند كه تشعشع نور از هر سو يكسان است گرچه در نظر، جز اين مي‏نمايد. هيچ نقطه واحدي را نبايد صفر انگاشت، چون سنجشِ حركت به نظرِ بيننده وابسته است. زمان نيز نسبي است چون آن هم برحسب استنباط بيننده فرق مي‏كند. او نتايج فرضيه‏هاي خود را در محاسبه قوه جاذبه و نجوم به كاربرد تا آنجا كه بيش از نيوتن به تحقيقات اين رشته كمك كرد. با به قدرت رسيدن نازي‏ها در آلمان، انيشتين راهي امريكا شد و تابعيت آن كشور را پذيرفت و به تدريس در دانشگاه‏هاي آن پرداخت. هرچند كه در سال 1921م به پاس دست‏آوردهايش در فيزيك نظري موفق به كسب جايزه فيزيك نوبل شده بود ولي اموال و خانه‏اش توسط حزب نازي مصادره گرديد. انيشتين در ماه اوت 1939م، ضمن نامه‏اي به رئيس جمهور وقت امريكا، او را از پيشرفت‏هاي آلمان در شكافتن هسته اتم آگاه نمود و اين باعث شد تا انجام تحقيقات در زمينه شكافت هسته اتم تصويب شود. نتيجه اين اقدام، استفاده عملي از انرژي هسته‏اي در بمب هسته‏اي بود كه در جريان جنگ جهاني دوم، جان هزاران نفر را در هيروشيما و ناكازاكي گرفت. انيشتين از اين واقعه بسيار ناراحت شد چرا كه آرزو داشت نيروي هسته‏اي در راه بهبود زندگي بشر به كار افتد. اما برخلاف نظرش اين آرزو هرگز به حقيقت نپيوست. با اين حال، انيشتين تا آخرين روزهاي حيات از يادآوري اين حادثه رنج مي‏برد و خود را سرزنش مي‏كرد. آلبرت انيشتين سرانجام در 18 آوريل 1955م در 76 سالگي در امريكا ديده از جهان فروبست.

1335 - تصويب تشكيل ساواک در مجلس شوراي ملي

كلمه ساواك مخفّف سازمان اطلاعات و امنيت كشور است كه طرح تشكيل آن در 23 اسفند 1335 توسط مجلس شوراي ملي تصويب رسيد. اين سازمان مخوف از ابتداي سال 1336، همزمان با آغاز به كار دولت منوچهر اقبال، با رياست سپهبد تيمور بختيار عملاً تاسيس شد. فلسفه وجودي ساواك برقراري سيستم سركوب به منظور مقابله با حركت‏هاي سياسي مخالف رژيم و نيز از بين بردن مبارزه و مقاومت ملت مبارز ايران بود.از انجا كه حكومت نظامي براي سركوب مخالفين و در وضعيت ويژه، خواه ناخواه حالتي موقتي داشت، سيستم ساواك به صورت دائمي با همان اهداف، جايگزين حكومت نظامي گرديد. ساواك كه از يك سو با سازمان جاسوسي آمريكا، سيا، و از سوي ديگر با سازمان اطلاعاتي رژيم صهيونيستي، موساد، در ارتباط بود، به تدريج به يك سازمان مخوف و جهنمي مبدل شد. ساواك در طول حيات سياه خويش، شرم آورترين فجايع و رقت‏بارترين تراژدي‏ها و ننگين‏ترين جنايت‏ها را عيه ملت ايران و به ويژه در مورد مبارزان نهضت اسلامي ايران آفريد. ساواك داراي تيم‏هاي تعقيب ومراقبت بود كه با تجهيزات پيشرفته، هر كس را كه به هر اتهامي دستگير مي‏نمود، نخست براي به دست آوردن اطلاعات مورد نظر به شكنجه‏گاه‏ها روانه مي‏كرد و سپس تسليم دادگاهاي فرمايشي نموده، آنگاه به زندان‏هاي مخوف گسيل مي‏نمود. قساوت و بي‏رحمي ساواك در شكار متهمان و شكنجه دادن و زنداني كردن در سياه چال‏ها تا به آنجا رسيد كه دبير كل سازمان عفو بين‏الملل، در سال 1353 ش اعلام كرد كارنامه هيچ كشوري در جهان، سياه‏تر از كارنامه ايران در زمينه حقوق بشر نيست. اعمال ساواك از تعقيب، دستگيري، شكنجه و محاكمه گرفته، تا زنداني كردن، برخلاف قانون و كاملاً خودكامه بود و تنها با فرمان شخص محمدرضا شاه انجام مي‏شد. اين روش به مدت حدود بيست و دو سال در كشور جاري بود تا آنكه در روزهاي پاياني عمر ننگين رژيم پهلوي، شاپور بختيار براي فرو نشاندن خشم مردم، لايحه انحلال ساواك را به مجلس برد و در حالي كه انقلاب تمام كشور را دربرگرفته بود و عملاً قدرت از دست رژيم خارج شده بود، لايحه انحلال ساواك در اقدامي عوام فريبانه و بسيار دير يك روز قبل از پيروزي انقلاب اسلامي، به تصويب مجلس شوراي ملي رسيد.

1914 - عثماني و صربستان با امضاي يك معاهده صلح به اختلافات طولاني خود پايان دادند.

1932 - خودكشي جورج ايستمن مخترع فيلم عكاسي و بنياد گذار كارخانه كداك

George Eastman

14 مارس 1932 جورج ايستمنGeorge Eastmanمخترع فيلم عكاسي ژلاتيني نواري و ساير ابزارهاي عكاسي و صاحب و بنيادگذار كارخانه كداك Kodak در 77 سالگي خودكشي كرد. ايستمن به علت سخت شدن بافتهاي ستون فقرات زمين گير شده بود و نمي خواست بقيه عمر را به آن صورت بگذراند و متكي به كمك ديگران باشد و به همين جهت به عمر خود پايان داد. وي پس از ساختن فرمول تهيه فيلم ژلاتيني، كارخانه كداك را در سال 1888 در شهر روچستر Rochester واقع شمال ايالت نيويورك تاسيس كرد.
   
کارخانه کداک که در دهه 1970 تا نود درصد محصولات عکاسي جهان از دوربين تا فيلم و داروي ظهور و ثبوت را توليد مي کرد و روزگاري درآمد آن از مرز 7 ميليارد دلار بالاتر رفته بود به سبب ديجيتال شدن عکاسي و برغم اينکه همرنگ جماعت شده بود و دوربين ديجيتال ساخته بود در 19 ژانويه 2012 و درست 80 سال پس از خودکشي جورج ايستمن و با 950 ميليون دلار بدهي اعلام ورشکستگي کرد و از فوريه اين سال و زير نظر قاضي دادگاه ورشکستگي بکار ادامه مي دهد و اين بار تلاش خودرا روي ساخت پرينتر و مرکب آن و کاغذ عکاسي ديجيتال و تکنولوزي نوين متمرکز کرده است زيراکه فيلم و دوربين هاي قديم، ديگر خريدار آنچناني ندارد.
  
 به باور مورخان، سرنوشت کداک بايد درسي باشد براي همگان.

1939 - جمهوري چكاسلواكي منحل شد.

زادروزها

    ۱۰۵۹ - گیورگ فیلیپ تیلمان، آهنگساز و نوازنده آلمانی
    ۱۲۵۷ - آلبرت انیشتین، فیزیک‌دان نظری آمریکایی-آلمانی
    ۱۲۸۱ - مصطفی بارزانی، سیاستمدار کرد عراقی

مصطفی بارزانی

    ۱۲۸۳ - رمون آرون، فیلسوف فرانسوی
    ۱۲۸۴ - فاضل کوچوک، روزنامه‌نگار و سیاست‌مدار قبرسی
    ۱۲۸۷ - آندره پی‌یر دو ماندیارگه، نویسنده فرانسوی

رمون آرون

    ۱۳۱۱ - کوئینسی جونز، آهنگساز آمریکایی
    ۱۳۱۲ - یوجین کرنان، فضانورد آمریکایی
    ۱۳۲۴ - جواد یساری، بازیگر و خواننده ایرانی

کوئینسی جونز

    ۱۳۳۹ - پنی جانسون جرالد، بازیگر آمریکایی
    ۱۳۴۲ - کوین ویلیامسون، فیلمنامه‌نویس آمریکایی
    ۱۳۵۷ - نیکولا آنلکا، بازیکن فوتبالیست اهل فرانسوی

جواد یساری

    ۱۳۵۷ - سانتینو مارلا، کشتی‌گیر
    ۱۳۶۴ - جیمی بل، بازیگر انگلیسی
    ۱۳۶۵ - ارغوان رضایی، تنیس باز ایرانی‌تبار فرانسوی

ارغوان رضایی

مرگ‌ها

    ۱۲۶۱ - کارل مارکس، متفکر انقلابی آلمانی

کارل مارکس

    ۱۳۴۰ - آیت‌الله سید ابوالقاسم کاشانی، مجتهد و مرجع تقلید شیعه و سیاست‌مدار معاصر ایران.
    ۱۳۷۳ - ویلیام آلفرد فاولر، اخترفیزیک‌دان آمریکایی و برنده جایزه نوبل فیزیک.

آیت‌الله سید ابوالقاسم کاشانی

*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون