به نام خداوندی که سند مالکیت همه هستی به نام اوست

با اقرار به مالکیت خداوندی که اموال این عالم را به امانت به ابناء بشر سپرده است. اماناتی که دیر یا زود به مالک حقیقی آن باز خواهد گشت. هم اوست که نظم را در این عالم گسترده و نظم را قرین عدل قرار داده و عدل عصاره هستی اوست.

حق ارتفاق عبارت است از حق کسی در ملک دیگری.حقوقدانان حق ارتفاق را چنین تعریف نموده اند:حق ارتفاق حقی است که به موجب آن صاحب ملکی به اعتبار مالکیت خویش می تواند از ملک دیگری استفاده نماید.مانند حق عبور،حق ناودان و یا داشتن پنجره در ملک دیگری.

حق ارتفاق حق عینی قایم به ملک است و اختصاص به اموال غیر منقول دارد و معمولا در دو ملک مجاور ایجاد می گردد.حق ارتفاق بطور مستقل و جدای از ملک قابل انتقال نیست بلکه به همراه ملک انتقال می یابد.حق ارتفاق مهم ترین محدودیت در مالکیت عین اموال غیر منقول است.حق ارتفاق از حقوق دایمی و تابع ملک غیر منقول بوده و صاحب این حق باید خود دارای ملک غیر منقول بوده و به حق ارتفاق برای کمال انتفاع نیاز داشته باشد،مجاورت دو ملک شرط برقراری حق ارتفاق نیست.برقراری حق ارتفاق ممکن است به موجب قانون یا قرارداد باشد،وضعیت طبیعی املاک نیز بطور قهری حق ارتفاق ایجاد می کند.

تفاوت حق ارتفاق از حق انتفاع بشرح ذیل است:

1 – حق ارتفاق باید در اموال غیر منقول باشد ولی حق انتفاع در همه اموال ممکن است برقرار شود.

2- حق ارتفاق مربوط به عین اموال غیر منقول است ولی حق انتفاع مربوط به منافع اموال است.

3 – حق ارتفاق دایمی است و لی حق انتفاع مدت معین دارد و اگر مدت ذکر نشده باشد با فوت مالک خاتمه پیدا می کند.

4 - حق ارتفاق ممکن است جنبه سلبی داشته باشد در حالیکه حق انتفاع همیشه جنبه ایجابی دارد.

5 – حق ارتفاق برای کمال استفاده از ملک است در حالیکه حق انتفاع برای استفاده اشخاص معین می باشد.

6 – حق ارتفاق تبعی است یعنی صاحب حق ارتفاق می بایست ملک غیر منقول داشته باشد و از حق ارتفاق به نفع آن ملک استفاده نماید ولی حق انتفاع مقید به شرط خاصی نیست.

7- تصرف از عناصر حق ارتفاق نمی باشد ولی حق انتفاع با اقباض مورد انتفاع برقرار می شود./ب1

                            هادی پاپری – کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی مدرس دانشگاه