اتحاد جنوب ـ علیرضا رضایی*: مجلس از دیرباز محلی برای حضور و گرد هم آمدن خردمندان هر ملتی بوده است. این نهاد برآمده از دموکراسی را می توان چکیده ای از نخبگان و کارآمدان در هر کشوری دانست. شاید برای سایر مللی که قادر به گشت و گذار و بازدید از ایران و آشنایی با خلق و خوی ایرانیان نیستند بهترین راهنما و کاتالوگ همین مجلسی باشد که شایستگان و فرهیختگان ملت در آن گرد هم آمده اند و رفتار و منش خود را ظهور و بروز می دهند. نمایندگان ملت با کسب محبوبیت میتوانند قهرمان دلها شوند و برای جاودانه شدن نیازی به کسب قهرمانی در مسابقه ی کشتی ندارند.
از این مقدمه ی کوتاه شاید بتوان استنباط کرد که کرسی های مجلس باید محلی پر از عقلانیت، دانش و پختگی باشند. به خوبی می دانیم که سرنوشت ملت ها تا چه اندازه وابسته و پیوسته به ترکیب مجالس است. می دانیم که در نتیجه ی کنش های سیاسی درون مجلس چه چیزهایی به مصلحت مردم دانسته می شود و چه چیزهایی به مصلحت مردم دانسته نمی شود. می دانیم که در مجلس نمایندگانی حضور دارند که توسعه، معیشت و آینده فرزندانمان دغدغه ی هر لحظه ی آنهاست. با نگاهی به تاریخ مجالس قانونگذاری خواهیم دید که هر نماینده ای تا آن لحظه بر سمت و جایگاه خود باقی و استوار است که سرنوشت و حقوق هم میهنان خود را نصب العین و خط قرمز خود قرار داده و با رعایت اصول از مدار مردم خارج نشده باشد و در غیر اینصورت اگرچه کماکان بظاهر در مجلس باشد اما در واقع دست به خودکشی سیاسی زده است.
اهمیت و جایگاه مجالس قانونگذاری بر کسی پوشیده نیست. ملت ها با شرکت در انتخابات در واقع سرنوشت و امید و آرزوهای خود را به نمایندگان خود امانت می دهند. امانتی که خداوند به ما امر میکند باید آن را به اهلش بسپارید و به نااهل اعتماد نکنید. به نظر می رسد بهترین و گویاترین شاخص برای سنجش عملکرد نمایندگان را بتوان در وضعیت عمومی اجتماع و میزان رضایتمندی مردم جستجو کرد. شاید هنوز هم باشند کسانی که نقش و جایگاه و معنای وظایف ذاتی مجلس را ندانسته باشند اما بدیهی است اگر بگوییم ثروت و فقر، جنگ و صلح ، اشتغال و بیکاری، رفاه و فساد همه و همه به صورت مستقیم و غیرمستقیم تابع تصمیمات سیاسی است که محصول مجالس قانونگذاری بوده است و همین تصمیمات سیاسی می توانند ساختمان اجتماع را محکم و استوار یا بالعکس متزلزل و لرزان سازند. به نظر میرسد این روزها فضای سیاسی و اجتماعی توجه و عنایت ویژه ای را برای بررسی اصول قانون اساسی کشورمان فراهم و البته لازم کرده است.
اصولی که آنان را "اساسی" نام نهاده ایم تا یادمان بماند که چقدر برای انقلابمان ارزشمند و گرانبها بوده اند. اصولی که به موجب آنها نمایندگان ما "سوگند" یاد می کنند که از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران دفاع کنند(اصل۶۷). یادآوری و تذکر اصل ۸۶ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز می تواند گویای انحرافات و کج روی های برخی نمایندگان و یا بالعکس صراط مستقیم برخی دیگر از نمایندگان در مجلس باشد آنجا که مقرر می دارد نمایندگان مجلس در "اظهارنظر" و رأی خود "کاملا" آزادند و نمی توان آنها را به سبب نظراتی که در "مجلس" اظهار کرده اند یا آرایی که در مقام ایفای وظایف نمایندگی خود داده اند تعقیب یا توقیف کرد(اصل۸۶). و اگر چنانچه در جایی از اجرای این اصل ممانعت و جلوگیری شده باشد بر حرمت ملت ایران خدشه وارد آمده است. البته آنجا که قانون اساسی کشورمان برای نمایندگان حق اظهارنظر در "همه ی مسائل داخلی و خارجی" کشور را پیش بینی کرده است نیز شاهد نگارشی آینده نگرانه و آمیخته با تدبیر از سوی قانونگذار بوده ایم(اصل۸۴). با بررسی مراتب فوق و برای پرهیز از اطاله ی کلام به نظر می رسد به طور خلاصه بتوان گفت " مجلس جایگاه کسانی است که نماینده ی مردم بوده اند و نماینده مردم باقی مانده اند" و بنا به آیات قرآن " دین خود را برای خدا خالص گردانیده اند". پس اگر چنانچه نماینده ای دانسته یا ندانسته، به خواست یا به ناخواست سوگندش را که برای دفاع از قانون اساسی ملت ایران یاد کرده است زیر پا گذاشته باشد بایسته است جهت تطهیر خود در پیشگاه خدای متعال توبه و در محضر ملت بزرگوار ایران عذرخواهی نماید و در غیر اینصورت مشروعیتی برای وی قابل تصور نیست./س

* دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق