اتحادجنوب: مراسم شهر برگزيده به عنوان پايتخت کتاب ايران هفته اول اسفند ماه امسال در تهران برگزار خواهد شد و شهر منتخب به عنوان نامزد ايران براي انتخاب پايتخت جهاني کتاب معرفي مي‌شود.

به گزارش اتحادجنوب ؛ به گفته مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، دستورالعمل اجرايي و طرح انتخاب پايتخت کتاب ايران از سوي معاونت امور فرهنگي اين وزارتخانه تدوين و به همه شهرهاي ايران ارسال شده است.بر اساس اين طرح اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي هر شهر بايد با تشکيل شوراي برنامه‌ريزي نسبت به تدوين و تنظيم برنامه‌هاي سالانه در زمينه ترويج کتابخواني اقدام و طرح‌هاي مربوطه و اقدامات صورت گرفته را جهت شرکت در طرح انتخاب پايتخت کتاب ايران به دبيرخانه مرکزي طرح انتخاب پايتخت کتاب ايران ارسال کنند.با وجود اين در حالي که کمتر از دو ماه به برگزاري اين مراسم و انتخاب پايتخت ايران فرصت باقي مانده است، هنوز اختلاف نظرها درباره چگونگي انتخاب اين شهر ادامه دارد.

کدام شهرها نامزد شده‌اند
محمد سُلگي دبير طرح انتخاب پايتخت کتاب ايران گفته است: طبق بررسي‌هايي که انجام شده، تا پايان آذرماه 30 استان کشور، ستاد انتخاب شهر نمونه خود را در حوزه کتاب، تشکيل داده‌اند و تا اين لحظه هم طرح‌هاي حدود 20 شهر به دبيرخانه رسيده و آنگونه که مطلع هستيم، در تعداد ديگري از شهرها هم ستاد، تشکيل شده و طرح‌هايشان در حال نهايي شدن براي ارسال است.از جمله شهرهايي که سُلگي از دريافت طرح‌هاي آنها خبر داد، مي‌توان به بوشهر، گنبد کاووس و نيشابور اشاره کرد و با بيان اينکه شهرهاي ديگري هم مانند کاشان و مراغه براي شرکت در اين فراخوان اعلام آمادگي کرده‌اند، يادآور شد: قطعاً تعداد شهرها زياد است اما تعداد شهرهايي که به طور فعال مي‌خواهند وارد اين عرصه شوند، محدودتر است. تعدادي از شهرها هم پرسش‌هايي دارند که با ما در حال مذاکره هستند و ما هم در حال پاسخ دادن به سوال‌هاي آنها هستيم.

جاي خالي کلان‌شهرها و شهرهاي بزرگ در طرح پايتخت کتاب
وي افزود: ستادهاي مربوطه در شهرهاي بزرگ کشور هم مانند تهران، قم، مشهد، تبريز و اصفهان هم فعال هستند ولي هنوز طرح‌هايشان به دبيرخانه نيامده است. روال کار هم در استان‌ها و شهرها به اين شکل است که يک ستاد به همين منظور مرکب از مسئولاني از جمله شهردار، رئيس ارشاد و مسئولان تشکل‌هاي غيردولتي تشکيل مي‌شود و تعدادي از طرح‌هايي را که در حال اجرا است يا مي‌خواهد اجرا شود، براي ما ارسال مي‌کنند.اين در حالي است که در سال هاي 2006 و 2011 نيز دو بار نام تهران به عنوان پايتخت کتاب ايران به يونسکو معرفي شده است اما نماينده ايران در هيچ يک از اين دو مرحله توفيق به دست نياورده است.دبير طرح انتخاب پايتخت کتاب ايران با بيان اينکه هدف اصلي اين طرح رونق بخشيدن به کتابخواني در داخل کشور و ايجاد انگيزه مطالعه بين شهروندان است، اضافه کرد: اين طرح البته نيم‌نگاهي هم به طرح انتخاب پايتخت جهاني کتاب دارد.

شهرهاي کوچک ايده‌هاي خلاقانه‌تري دارند
مديرکل امور فرهنگي نهاد کتابخانه هاي عمومي کشور نيز درباره اين طرح گفت: اغلب ديده شده شهرهاي کوچک طرح‌هاي خلاقانه‌اي دارند و در تدوين و ارسال اين طرح‌ها سريع‌تر عمل مي‌کنند.ابوالقاسم مقيمي عراقي با اشاره به پيشينه بين‌المللي و ملي اين طرح گفت: پيشينه بين‌المللي طرح پايتخت کتاب در کشورمان به سال‌هاي گذشته برمي‌گردد و اگرچه در آن سال‌ها توانستيم تا مرحله‌اي پيش برويم، اما درنهايت نتوانستيم تهران را به‌عنوان پايتخت کتاب جهان به ثبت برسانيم. پيشينه داخلي آن هم طرحي است که نهاد کتابخانه‌ها و شوراي فرهنگ عمومي در نهضت مطالعه مفيد و با عنوان شهر کتاب به راه انداختند و هدف آن هم توسعه کتاب و کتابخواني در شهرهاي کوچک و رشد و توسعه در صنعت نشر بوده است.وي به جريان انداختن دوباره اين حرکت را با اجراي طرح پايتخت کتاب ايران ازسوي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي اتفاق خوبي دانست و درخصوص مزاياي اين طرح گفت: يکي از مهمترين ويژگي‌هاي طرح انتخاب پايتخت کتاب ايران اين است که شهرهاي کوچکي هم که توان مالي، اجرايي و زيرساختي لازم را ندارند؛ مي‌توانند در رقابت با شهرهاي بزرگ شرکت کنند چراکه ملاک اصلي ما طرح‌هاي خلاقانه و ابتکاري براي ترويج کتاب و کتابخواني است و نه لزوما گستردگي طرح‌ها.وي متناسب بودن طرح‌ها با نيازهاي محلي و ارزش‌هاي ملي هر منطقه را از ديگر ويژگي‌هاي اين طرح برشمرد و افزود: با اجراي اين طرح بسياري از مناطقي که از فرهنگ‌هاي بومي برخوردارند، مي‌توانند طرح‌هاي متفاوتي عرضه کنند که براساس مدل زندگي آنها شکل گرفته باشد که اين موضوع به تقويت خرده فرهنگ‌ها نيز کمک مي‌کند.

نماينده مجلس: پايتخت کتاب فصلي باشد
در حالي ماجراي ا نتخاب پايتخت کتاب از قول دبير اين طرح نيم نگاهي به انتخاب پايتخت جهاني هم دارد که يک نماينده مجلس پيشنهاد داده تا پايتخت کتاب در ايران به صورت فصلي انتخاب شود.ابوذر نديمي عضو هيات رئيسه فراکسيون هنر و رسانه مجلس شوراي اسلامي با تاييد رويکرد انتخاب پايتخت کتاب، گفت:انتخاب پايتخت ايران اگر فصلي باشد، مي‌تواند در افزايش جايگاه کتاب در بين مردم گام موفقي برداشت.وي با تاکيد بر اينکه بايد حکومت، رسانه ها،قواي سه گانه، ارگان‌ها، سازمان‌ها، مساجد و همه دستگاه‌هاي اجرايي فرهنگ کتاب و کتابخواني به صورت ها و روش‌هاي گوناگون تقويت کنند، عنوان کرد: عدم مطالعه کتاب و عدم ارتباط با کتاب باعث ضررهاي زيادي از جهت فقر اطلاعات جديد شده و آسيب زيادي به جامعه مي‌زند.اين نماينده گفت: براي انتخاب پايتخت کتاب ايران، دلايل زيادي را مي‌توان احصا و در نظر گرفت به طور مثال ميزان توليد کتاب، تعداد نويسندگاني که در استان وجود دارد و ميزان خواندن کتاب مي‌تواند معيارهاي مناسبي براي انتخاب پايتخت کتاب ايران باشند البته همه اين معيارها بايد با در نظر گرفتن جمعيت مورد بررسي قرار گيرد تا حق استان کم جمعيت در اين زمينه ضايع نشود.نديمي همچنين ادامه داد: معيار ديگري که مي‌تواند در انتخاب پايتخت کتاب موثر باشد، رصد تاثيرگذاري کتاب خواندن مردم استان درزندگي روزمره آن ها است چرا که کتاب و مطالعه بايد تاثيراتي بر روابط اجتماعي، سياسي، اقتصادي و نو آوري داشته باشد.وي همچنين افزود: البته انتخاب پايتخت کتاب نبايد به صورت دائمي باشد بلکه بايد برنامه انتخاب پايتخت کتاب ايران، مداوم و جريان سازي شده باشد و اگر انتخاب پايتخت کتاب، دوره‌اي يا فصلي باشد، مردم به بهانه انتخاب شدن در هر دوره انگيزه کتاب خواني پيدا مي‌کنند.به اعتقاد اين نماينده درانتخاب پايتخت کتاب ايران بايد دوره‌اي عمل کرد چرا که انتخاب اين مسئله مي‌تواند موجبات تشويق 31 استان را در هر دوره فراهم کرده و به مرور زمان فرهنگ کتاب خواني گسترش يابد.

رقابت‌هاي داغ در فصل سرد
با توجه به استقبال ستاد انتخاب پايتخت کتاب ايران از حضور و نامزدي شهرهاي کوچک، بسياري از شهرها با تهيه طرح‌هاي متعددي در صدد ربودن گوي رقابت از رقباي بزرگشان هستند.اين امر موجب شده تا برخي از کلان شهرها نيز فعاليت هاي خود را در اين باره بيشتر کنند.به هر روي قابل پيش بيني است که در روزهاي آينده برگزاري نمايشگاه‎هاي استاني کتاب بيش از گذشته محتمل است و بعيد نيست که برگزاري‌ نمايشگاه‌هاي کتاب در شيراز و ايلام و خوزستان که ظرف يک ماه گذشته انجام شده است در همين راستا بوده باشد. بايد منتظر ماند و ديد که آيا مسئولان و داوران انتخاب اين پايتخت دوباره تهران شکست خورده را به يونسکو معرفي خواهد کرد يا طرح‌هاي خلاقانه شهرهاي کوچک را./ب