حبیب اله نعمتی

چه ترکیب قشنگ، زیبا و دوست داشتنی« نوروز» (نو)و(روز) ،آری روزی نو،جشن والایی که بر تارک تاریخ نشسته و بر همه ی اعیاد فخر می فروشد و همگان را به احترام خود واداشته است. یادگار پاک نیاکانمان، پیام آورمهر، محبت و مهربانی، دوستی ،آزادی و.....و همه ی این پیام های زیبا را به گوش ما زمزمه می کند تا شوری برای بهتر زیستن در ما بیافریند و لذا برماست که این یادگار عزیز را گرامی بداریم.

آری بر آن بودم که درباره نوروز بنویسم: به نوشته ی دکتر علی شریعتی رسیدم به چند خط ذکرشده بسنده کردم وتنها آرزویم این شد که سال جدید و سال های بعد در چشم هیچ انسانی جز برای شادی اشک حلقه نزند.
دکتر شریعتی و نوروز:سخن تازه از نوروز گفتن دشوار است،نوروز یک جشن ملی است،جشن ملی را همه می شناسند که چیست ،نوروز هر ساله برپا می شود و هرساله از آن سخن می رود . بسیار گفته اند و بسیار شنیده اید ،پس به تکرار نیازی نیست ؟ چرا هست.مگر نوروز را خود مکرر تکرار نمی کنید؟پس سخن از نوروز را نیز مکرر بشنوید.در علم و ادب تکرار ملال آور است و بیهوده،«عقل»تکرار را نمی پسندد اما احساس تکرار را دوست دارد،طبیعت تکرار را دوست دارد و جامعه به تکرار نیاز مند است ، طبیعت را از تکرار ساخته اند و جامعه به تکرار نیرومند می شود ،احساس با تکرار جان می گیرد و نوروز داستان زیبایی است که در آن طبیعت، احساس و جامعه هر سه دست اندر کارند.
نوروز که قرن های دراز است بر همه ی جشن های جهان فخر می فروشد از آن رو «هست»که یک قرارداد مصنوعی اجتماعی و یا یک جشن تحمیلی سیاسی نیست،جشن جهان است و روز شادمانی زمین،آسمان و آفتاب و جوش شکفتن ها و شور زادن ها و سرشار از هیجان هر« آغاز».جشن های دیگر انسان ها را از کارگاهها،مزرعه ها،دشت و صحرا،کوچه وبازار،باغ ها و کشتزارها در میان اطاق ها و زیر سقف ها و پشت درهای بسته جمع می کنداما نوروز دست مردم را می گیردو از زیر سقف ها و درهای بسته،فضاهای خفه، لای دیوارهای بلند و نزدیک شهرها و خانه هابه دامن آزاد و بیکرانه طبیعت می کشاند:گرم از بهار،روشن از آفتاب،لرزان از هیجان آفرینش و آفریدن،زیبا از هنرمندی باد و باران ،آراسته با شکوفه،جوانه،سبزه و معطر از:
بوی باران، بوی پونه، بوی خاک شاخه های شسته،باران خورده،پاک.
نوروز تجدید خاطره بزرگی است،خاطره خویشاوندی انسان با طبیعت،هر سا ل این فرزند فراموش کار که سرگرم کارهای مصنوعی و ساخته های پیچیده خود مادر خویش را از یاد می برد با یادآوری های وسوسه آمیز نوروز به دامان وی باز می گردد و با او این بازگشت و تجدید دیدار را جشن می گیرد: فرزند در دامان مادر خود را باز می یابد و مادر در کنار فرزند چهره اش از شادی می شکفد،اشک شوق می بارد و فریادهای شادی می کشد ،جوان می شود و حیات دوباره می گیردو با دیدار یوسفش بینا و بیدار می شود.
......نوروز در همه وقت عزیز بوده است :در چشم مغان ،در چشم موبدان،در چشم مسلمانان و در چشم شیعیان مسلمان ، همه نوروز را عزیز شمرده اند و با زبان خویش ازآن سخن گفته اند.چه افسانه زیبایی، زیباتر از واقعیت!راستی مگر هر کسی احساس نمی کند که نخستین روز بهار گویی نخستین روز آفرینش است . اگر روزی خدا جهان را خلق کرده است مسلم آن روز نوروز بوده است .بهار نخستین فصل و فروردین نخستین ماه و نوروز نخستین روز آفرینش است . هرگز خدا جهان را و طبیعت را با پاییز ،زمستان یا تابستان آغاز نکرده است . مسلم اولین روز بهار سبزه ها روییدن آغاز کرده اند و رود ها رفتن و شکوفه ها سر زدن و جوانه ها شکفتن: یعنی نوروز.
بی شک روح در این فصل زاده شده است و عشق در این روز سر زده است و نخستین بار آفتاب در نخستین روز نوروز طلوع کرده است و زمان با وی آغاز شده است. اسلام که همه ی رنگ های قومیت را زدود و سنت ها را دگرگون کرد نوروز را جلای بیشتری داد ،شیرازه بست و آن را با پشتوانه ای استوار مصون داشت،انتخاب علی در این هنگام بوده است و چه تصادف شگفتی!آن همه خلوص و ایمان و عشقی که ایرانیان در اسلام به علی و حکومت علی داشتند پشتوانه نوروز شد .نوروز که با جان ملت زنده بود روح مذهب هم گرفت :سنت ملی و نژادی با ایمان مذهبی عشق نیرومند تازه ای که در دلهای مردم این سرزمین برپا شده بود پیوند خورد و محکم گشت و مقدس شد.
نوروز- این پیری که غبار قرن های بسیار بر چهره اش نشسته است-در طول تاریخ کهن خویش روزگاری در کنار مغان اوراد مهرپرستان را خطاب به خویش می شنیده است،پس از آن در کنار آتشکده های زرتشتی سرود مقدس موبدان و زمزمه اوستا و سروش اهورامزدا را به گوشش می خوانده اند،از آن پس با آیات قرآن و زبان الله از آن تجلیل کرده اند و اکنون علاوه بر همه آنها با نماز و دعای تشیع و عشق به حقیقت علی و حکومت علی اورا جان می بخشند و در همه ی این چهره های گوناگونش این پیر روزگارآلود که در همه ی قرن ها و با همه ی نسل ها و همه ی اجداد ما-از اکنون تا روزگار افسانه ای جمشید باستانی- زیسته است و با همه مان بوده است و رسالت بزرگ خویش را همه وقت با قدرت و عشق و وفاداری و صمیمیت انجام داده است و آن زدودن رنگ پژمردگی و اندوه از سیمای این ملت نومید و مجروح است و در آمیختن روح مردم این سرزمین بلاخیز با روح شاد و جانبخش طبیعت و عظیم تر از همه پیوند دادن نسل های متوالی این قوم و نیز پیمان یگانگی بستن میان همه دل های خویشاوندی که دیوار عبوس و بیگانه دوران ها در میانه شان حایل می گشته و دره عمیق فراموشی میانشان جدایی می افکنده است.
و ما در این لحظه در این نخستین لحظات آفرینش ،نخستین روز خلقت،روزاورمزد آتش اهورایی نوروز را باز می افروزیم و در عمق وجدان خویش به پایمردی خیال از صحراهای سیاه و مرگ زده ی قرون تهی می گذریم و در همه ی نوروز هایی که در زیر آسمان پاک و آفتاب روشن سرزمین ما برپا می شده است،با همه ی زنان و مردانی که خون آنان در رگ هایمان می دود و روح آنان در دلهایمان می زند شرکت می کنیم و بدین گونه«بودن خویش»را به عنوان یک ملت در تندباد ریشه برانداز زمان ها و آشوب گسیختن ها و دگرگون شدن ها خلود می بخشیم و در این میعادگاهی که همه ی نسل های تاریخ و اساطیر ملت ما حضور دارند با آنان پیمان وفا می بندیم و« امانت عشق»را از آنان به ودیعه می گیریم که «هرگزنمیریم»و «دوام راستین»خویش را به نام ملتی که در این صحرای عظیم بشری،ریشه در عشق فرهنگی سرشار از غنی و قداست و جلال دارد و برپایه«اصالت خویش» در رهگذر تارخ ایستاده است «برصحیفه عالم»ثبت کنیم./ب