- دکتر یوسفی؛ مدیری در کنار همکاران
- برخورد توهین آمیز رئیس صمت دشتستان با نمایندگان برخی اصناف شهرستان
- یوسفی؛ مدیری با نگاه فرهنگی
- تاجگردون: ۱۴۰۳ سال خیلی سختی است / رأی ندادن خاتمی یک علامت است
- تصاویر دیدنی از تیپ و استایل نوروزی پریناز ایزدیار
- طارمی- آزمون و حالا قایدی: چه خط حملهای!
- مالیات ارزش افزوده ۱۰ درصدی ابلاغ شد
- جریمه تخلفات حادثه ساز ۵ برابر شد/ جزییات و زمان اعمال
- بیش از ۸.۵ میلیون تردد در جادههای بوشهر ثبت شد
- دکتر یوسفی؛ معتقد و عامل به تعامل صنعت نفت با محیط پیرامون
با انتخاب مصدق السلطنه به سمت والي فارس مجدداً غضنفرالسلطنه به عنوان ضابط خطه برازجان تعيين و زمام امور آن ناحيه را به عهده گرفت. غضنفرالسلطنه که هنگام غروب به دالکی می رسد شب را میهمان دوست خود نورمحمدخان حاکم دالکی می شود و صبح روز بعد به سمت برازجان حرکت می کند. شیخ محمد حسین هم از برازجان به قریه راهدار برای استقبال رفته بود....
بازگشت غضنفرالسلطنه به قدرت
1299ه.ش/1919م. با انتخاب مصدق السلطنه به سمت والي فارس مجدداً غضنفرالسلطنه به عنوان ضابط خطه برازجان تعيين و زمام امور آن ناحيه را به عهده گرفت. غضنفرالسلطنه که هنگام غروب به دالکی می رسد شب را میهمان دوست خود نورمحمدخان حاکم دالکی می شود و صبح روز بعد به سمت برازجان حرکت می کند.
«شیخ محمد حسین هم از برازجان به قریه راهدار برای استقبال رفته بود قبل از ظهر همگی در راهدار تجمع؛ محفل خوبی بود.... با اعزار و تکریم و جلال فوق العاده وارد برازجان شدند. تمام مردمی که تا دیروز اطراف آقاخان بودند همگی پروانه وار دور غضنفر گرد آمدند. البته مردمی که مورد بغض و بی غایتی آقاخان بودند مورد محبت غضنفر قرار گرفتند، مخصوصاً حاج محمد خان پسر عمویش را قائم مقام خود نمود و مدتها حکومت او طولانی شد...»[1]
حکومت دوساله آقاخان بر برازجان خاتمه یافت و او به جنرال کنسول بوشهر پناه برد ودر عوض خدمات خود به انگلیس از آنها تقاضای کمک کرد. بالیوزکری بوشهر هم بین غضنفرالسلطنه و آقاخان وساطت کرد و طی معاهده ای غضنفرالسلطنه پذیرفت آقاخان کدخدای روستای زیارت شود و آقاخان نیز متعهد شد هیچگونه دسیسه و مخالفتی با غضنفرالسلطنه ننماید. تعهدی که هیچوقت به آن پای بند نبود و تا زنده بود از کشمکش و رقابت با غضنفر دست برنداشت.
جنگ قند
در دوران حکومت غضنفرالسلطنه، تعدادی از طرفداران وی که عمدتاً از اهالی بلوک پشتکوه دشتستان بودند راه را بر قافله تجاری که قند وارداتی از خارج را به داخل کشور حمل می کردند بستند و ضمن خلع سلاح محافظین کاروان تجاری؛ محموله را به تصرف خود درآوردند. این حادثه که به جنگ "قند" مشهور شد یکی از کارهای برجسته هواداران غضنفرالسلطنه و عاشقان استقلال ایران بود که هدفی جز تحقیر انگلیس نداشتند و با سربلندی آن را انجام دادند. در جنگ "قند" مردم منطقه روی در روی عوامل دولت بریتانیا ایستادند؛ اگرچه تعداد زیادی سلاح، مهمات و تمامی مال التجاره نصیب مردم برازجان شد، اما شادی بیشتر آنها همانا از شکست انگلیس بود که نتوانستند هیچ عکس العملی در برابر مردم نشان دهند.[2]
ورود سلطان احمد شاه قاجار به برازجان
«هنگام مراجعت سلطان احمد شاه قاجار از اروپا به ایران،[3] که از طریق بوشهر صورت گرفت، کلیه ی خوانین و رؤسای ایلات و عشایر جنوب از جمله صولت الدوله قشقایی به منظور استقبال از او در بوشهر جمع و به حضور شاهانه بار یافتند. در موقع ورود احمدشاه، غضنفر السلطنه محل تلگرافخانه هند واروپ موسوم به کوتی را جهت توقف شاه اختصاص و آن را به بهترین وجه ممکن تزئین و چراغانی و صحن محل را با قالیهای گرانبها مفروش و دیوارهای عمارت مزبور را با پارچه های الوان پرچم سه رنگ ایران و عکس های احمدشاه تزئین کرده بود. در مدخل برازجان تا درب اقامتگاه شاه نیز چند طاق نصرت مجلل که توجه شاه و ملتزمین رکاب او را جلب کند ایجاد نموده بود.[4]
از سه کیلومتری برازجان تا مدخل قصبه، عده کثیری سوار بر اسب های کمیت مجهز به تفنگ ده تیر انگلیسی و طپانچه و قطار مملو از فشنگ و توبره ی پر از فشنگ پشت شانه انداخته و کارد با لباس محلی(شال و قبا) و چوقه[5] کلاً به رنگ سفید و کلاه محلی به رنگ سیاه با سبیل های از بناگوش دررفته با نظم و ترتیب چشمگیر و قابل ملاحظه در دوطرف جاده مسیر شاه قرار گرفته بودند. غضنفرالسلطنه در مدخل برازجان(محل معروف به کویر امیرالمؤمنین) از اسب پیاده شده و مسلحانه جلو اتومبیل حامل شاه تا محل اقامت و مقّر شاه حرکت می کرد.
باز به روایت شاهدان عینی پذیرائی مفصلی که از شاه و ملازمانش که رضاخان سردارسپه و وزیر جنگ هم جزء ملتزمین رکاب بود به عمل آمد، تحسین همه را برانگیخت.
غضنفرالسلطنه یک جفت قالی ابریشمی ممتاز به حضور احمد شاه تقدیم داشت؛ شاه هم با اعطاء یک قبضه تفنگ سه تیر آلمانی به او وی را مفتخر و مباهی و سرافراز فرمود.
رضاخان سردار سپه هم یک قبضه تفنگ دو لول به پسر ارشد غضنفرالسلطنه به نام ابراهیم خان داد. رضاخان سردار سپه درباره ی غضنفرالسلطنه گفت: اگراو ثروت و مکنت و ابوابجمعی و امکانات صولت الدوله و قوام الملک را داشت، مالک الرقاب فارس بود.»[6]
رقابت آقاخان با غضنفرالسلطنه
آقاخان ضرغام السلطنه عطش قدرت داشت و به کدخدائی روستائی زیارت قانع نبود، لذا درپی کشته شدن نورمحمدخان دالکی به دست نیروهای پلیس جنوب(اس پی آر) در سال 1300 خ. با حمایت انگلیسی ها و مقامات دولتی موفق شد حکومت دالکی را نیز به دست آورد، در سال 1303 فتح الله خان فرزند حسین بیگ که برادر زاده نور محمد خان دالکی بود و در شیراز ساکن بود قدرتی بدست آورد و آقا خان را کنار زده و حکومت دالکی را خود بدست می گیرد.
از آن پس آقاخان با حمایت برخی مقامات دولتی و خوانین چاهکوتاه سودای حکومت مجدد بر مرکز دشتستان(برازجان) را در سر پروراند و روز به روز به مخالفت و رقابت با غضنفر بیشتر می پرداخت.
«آقا خان مبلغ اجاره برازجان را بیش از دوهزار تومان از دولت خواست و چون غضنفر خودش قبول می کرد باز او اضافه می کرد تا به مبلغ هشت هزار تومان رسید و اختلاف شدید و بوی خون می آمد. آقاخان با تعداد زیادی تفنگچی با حمایت چاهکوتاهی ها در برازجان آمد و شد می کرد و غضنفر هم که مقتدر و دارای عظمت ، شخص و نفرات زیاد بود تحریک زیر پرده مأمورین هر دو (را) برافروخته می کرد. تا آنکه آقاخان خود را به نام توسل و التجا در خانه شیخ محمدحسین با نفرات و همراهان مستحصن ساخت و خانه شیخ پر از تفنگچی او بود. البته غضنفر از این موضوع ناراضی و ناراحت بود و از شیخ دلتنگ شد...غضنفر برای آنکه در شیراز بتواند به وضعیت خود رونق بدهد به شیراز عزیمت کرد و به منزل یکی از علمای متنفذ شیراز رفت و با سید جعفرمزارعی[7] و شیخ مرتضی محلاتی و غیره ارتباط داشت. آقاخان هم با خرج و کمک چاهکوتاهی ها به شیراز رفت و منزل آقاسید محمد رضوی که از علمای محترم بود وارد شد. غضنفر از آنجا عازم طهران شد. آقاخان هم به طهران رفت و هر دو با توجه به آنکه در سفر سردار سپه به جنوب آشنائی داشته و اظهار خدمتی کرده بودند شاید مورد توجه قرار گیرند... هر دو راضی برگشتند که در شیراز به آنها توجه شود ولی حاج فطن الملک (شمس الدین جمالی) پیشکار دارائی فارس و محمود خان آیرُم فرمانده لشکر جنوب با هر دو مخالف و مردم هم موافقت با اصول خان خانی نداشتند لذا... کدخدایان را مجبور کردند که مستقیماً خودشان اجاره دارقریه و آبادی شوند.[8]»
اختلاف شیخ محمدحسین و غضنفرالسلطنه
غضنفرالسلطنه و شیخ محمدحسین مجتهد از ابتدای حکومت غضنفر تا هنگام نهضت جنوب علیه انگلیسی ها یار و پشتیبان همدیگر بودند. حتی هنگام تصرف برازجان توسط انگلیسی ها به همراه هم از برازجان فرار کردند؛ بعداً شیخ به منطقه دشتی رفت و غضنفر به کوههای گیسکان و نهایتاً والی شیراز پناهنده شد. هنگام برگشت غضنفر از تبعید شیراز و آغاز دور دوم حکومتش در برازجان نیز هنوز روابط خان و شیخ بسیار گرم و حسنه بود تا آنجا که شیخ تا روستای راهدار به پیشواز غضنفر آمد. اما بعدها در پی اختلافات آقاخان و غضنفر، شیخ به آقاخان متمایل شد و در بعضی مواقع منزل او مأوای آقاخان و تفنگچیانش می شد. همین امر روابط غضنفر و شیخ را به تیرگی کشانید.
[1] - دشتستان کبیر تالیف عبدالله دشتی ص64
[2] - برداشتی از ص272 کتاب جایگاه دشتستان در سرزمین ایران تالیف سروش اتابک زاده با اندک اصلاحاتی در بیان ماجرای مذکور
[3] - سال 1341قمری برابر با 1301 خورشیدی
[4]- برخی معتقدند که منزل کربلایی عباس شحنه زاده که دارای اتاق های متعدد و بالاخانه نوساز بوده محل اسکان و پذیرایی از شاه بوده ولی مطلعین از جمله دکتر مالکی معتقدند منزل کربلایی عباس صرفاً محل پخت و پز بوده و محل پذیرایی همان تلگرافخانه بوده است.
[5] - چوقه عبای نازک بافته شده از پشم گوسفند به رنگ سفید یا نخودی.
[6] - جنوب ایران در مبارزات ضد استعماری ص120 و 121 با تلخیص
[7] - در متن کتاب دشتستان کبیر سید جعفر زارعی آورده شده است که مزارعی صحیح می باشد.
[8] - دشتستان کبیر تالیف عبدالله دشتی ص83 و 84
منبع: "تاریخ سیاسی و مبارزات مردم برازجان" تالیف اکبر صابری
توضیح: این کتاب به تازگی توسط انتشارات "همسو" و به سفارش حوزه هنری بوشهر چاپ شده که به زودی برای توزیع و فروش در اختیار کتابفروشی های معتبر استان قرار خواهد گرفت.
تازه ترین خبرها
- برخورد توهین آمیز رئیس صمت دشتستان با نمایندگان برخی اصناف شهرستان
- یوسفی؛ مدیری با نگاه فرهنگی
- تاجگردون: ۱۴۰۳ سال خیلی سختی است / رأی ندادن خاتمی یک علامت است
- تصاویر دیدنی از تیپ و استایل نوروزی پریناز ایزدیار
- طارمی- آزمون و حالا قایدی: چه خط حملهای!
- مالیات ارزش افزوده ۱۰ درصدی ابلاغ شد
- جریمه تخلفات حادثه ساز ۵ برابر شد/ جزییات و زمان اعمال
- بیش از ۸.۵ میلیون تردد در جادههای بوشهر ثبت شد
- دکتر یوسفی؛ معتقد و عامل به تعامل صنعت نفت با محیط پیرامون
- مدیری با اشراف کامل
- قلب جوان 23 ساله دشتستانی اهدا شد/ تصاویر
- یک فروند شناور گردشگری بدلیل هنجار شکنی در بوشهر توقیف شد
- اگر رسایی به هیئت رئیسه برود باید برای مجلس تاسف خورد!
- اولین واریزی بزرگ برای معلمان در 1403
- مبالغ جرایم رانندگی بهروزرسانی شد
- توئیت معنادار حسن روحانی
- در آینده یکی از خبر ساز ترین باشگاههای فوتبال پایه ایران خواهیم بود
- هدایای باقیمانده پیاده روی برازجان قرعه کشی شد
- دبیر ستاد بزرگداشت هفته دولت در استان بوشهر منصوب شد
- استان بوشهر در اغلب شاخصهای اقتصادی رتبه اول تا پنجم را دارد
- توجه ویژه به کالای تهلنجی و تعاونی مرزنشینان در استان بوشهر
- ۹۶۵ بازرسی از مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی دشتستان انجام شد
- ۵۰ کلاس درس در شبانکاره برای اسکان مسافران نوروزی آماده شد
- همه دستگاهها برای کاهش وقوع جرایم همکاری کنند
- موارد تغییر کاربری غیر مجاز اراضی استان بوشهر بررسی شد
- ۵۷ هزار مسافر نوروزی در مدارس شهرستان گناوه اسکان داده شدند
- شهروندان و مسافران از اسکلههای مجاز در بوشهر استفاده کنند
- ۹۰ هزار مسافر وارد شهرستان عسلویه شد
- ۱۸۰۰ سما کارت بین توانخواهان بهزیستی استان بوشهر توزیع شد
- ۱۶۷ هزار مسافر توسط ناوگان حمل و نقل عمومی استان بوشهر جابجا شد
- ۲ ورزشکار بوشهری به اردوی تیم ملی بسکتبال جوانان دعوت شدند
- ترسم ای فَصاد گر فصدم کنی/ تیغ را ناگه تو برلیلی زنی
- جلسه ستاد ساماندهی سواحل استان بوشهر در استانداری
- لیگ برتری شدن تیم پارس جنوبی هیچگاه از ذهن مردم جم و جنوب استان پاک نخواهد شد
- غیبت آزمون به تیم ملی لطمه نمی زند/ جوان گرایی اتفاقی مثبت بود
- سپاهان از فردا تمریناتش را آغاز میکند
- معاون رئیسی: گفتهایم در پایان ۱۴۰۷ تورم باید تک رقمی شود / توانستهایم در سیاست خارجی گامهای بلندی برداریم / ما عضو شانگهای، بریکس و اتحادیه اقتصادی اوراسیا شدیم
- ارسال پُستی شیرخشک در ایام نوروز/ نگران کمبود شیرخشک نباشید
- وضعیت دارو در سالی که گذشت/ از صادرات تا مطالبات داروخانهها
- بازگشت احتمالی ترامپ چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارد؟
- ۷۰ درصد از اعتبارات سرمایهای استان بوشهر تخصیص یافت
- شناورهای تفریحی که هنجارهای اجتماعی را رعایت نکنند توقیف می شوند
- نجات ۳ نفر در ساحل گناوه/ امدادرسانی به یک فروند جت اسکی انجام شد
- ۴۵ کمپ اسکان گردشگران در استان بوشهر ایجاد شد
- آب های استان بوشهر متلاطم و مواج است/شنا و دریاگردی ممنوع
- مدیری پیشرو در مسئولیت های اجتماعی
- برای دوستم مهدی یوسفی/ در ستایش خرد
- ایران حملات تروریستی در مسکو را محکوم کرد
- میوه خشک جایگزین آجیل شور و شیرینی شود
- برنامه فشرده سپاهان در سال جدید/ هر ۳/۵ روز یک بازی در لیگ!