برازجان از ديرباز داراي اماكن مقدسي بوده كه در گذر ساليان اين مكان ها وجه مذهبي خود را حفظ كرده اند. به طور مشخص از لحاظ تاريخي زمان احداث و نام گذاري اين اماكن مشخص نيست. اما اكنون به عنوان ميراثي از گذشته قابل احترامند. «حسين برازجاني» از شهروندان اين شهر در يادداشتي به معرفي اين اماكن پرداخته است.
1.نور عشرا...: يا نور عرش الهي اين بقعه از مكان هاي قديمي برازجان بوده هر چند كه تاريخ احداث و انتخاب نام آن بقعه براي نگارنده مشخص نشده اما به گفته معمرين قدمت چند ده ساله دارد. اين مكان مقدس در محله كمپاني و محله آهنگران در كوچه جنوب خيابان جديد التاسيس آيت ا... اعتصامي حد فاصل گذر آيت ا... ماحوزي به ميدان امام (مصلي نماز جمعه) قرار دارد كه همواره محل نذر و نياز معتقدين بوده و احتياج به مرمت و بازسازي دارد.
2.مقبره سيد عبدالكريم: اين مقبره كه در سال هاي اخير بازسازي شده و پس انحلال هيات عزاداري مسجد دلگشا «نعش كمارجي» كه پس از (نعش قجر) دومين هيات عزاداري قديم برازجان بوده، متولي برگزاري مراسم تاسوعا و عاشورا و دسته جات سينه زني و زنجير زني مراسم سالار شهيدان و همچنان برگزاري مراسم و اعياد و فيّات و برگزاري ادعيه و ديگر مراسم مذهبي مي باشد. مردم شهر از قديم الايام اعتقادي راسخ به كرامات اين مكان مقدس داشته و محل نذر و نذورات و خيرات است اين مقبره در جنوب بلوار شريعتي رو به روي گذر آيت ا... ماحوزي قرار دارد.
3.قدمگاه خضر: اين قدمگاه منتسب به حضرت خضر نبي است كه در كنار اولين و قديمي ترين قبرستان برازجان قرار داشته كه پس از تكميل ظرفيت محل گورستان به مركز بهداشت و مدرسه تبديل و قدمگاه حضرت خضر نبي هم اكنون به صورت نمادين در حياط مدرسه دخترانه در همان محل قرار دارد.
4.قدمگاه حضرت المومنين: اين قدمگاه در جنوب غربي چهارراه مخابرات محل فعلي جمعيت هلال احمر قرار داشته و اطراف آن قبرستان و محل دفن اموات بوده كه پس از متروكه شدن قبرستان قدمگاه و كليه قبور تخريب و ساختمان جمعيت شير و خورشيد سرخ «هلال احمر كنوني» ساخته شده.
5.قدمگاه امام رضا (ع): اين قدمگاه نيز سال هاي متمادي قبرستان عمومي شهر برازجان بوده كه بعدا مجتمع ورزشي شهداء و آموزشگاه الزهرا در آن محل احداث گرديد و قدمگاه مذبور در سال هاي اخير توسط خيّرين بازسازي و مرمت شده اين قدمگاه در حال حاضر در شرق آموزشگاه الزهرا و غرب مجتمع ورزشي شهدا واقع در خيابان دانش آموز قرار دارد و محل برگزاري مراسم و اعياد مذهبي مي باشد.
6.قدمگاه حضرت زين العابدين (ع): اين قدمگاه منتسب به حضرت زين العابدين امام چهارم شيعيان است اما به شهادت تاريخ آن حضرت هيچ گاه به ايران نزول اجلال نفرموده اند و لااقل اين نگارنده با تحقيق كه به عمل آورده ام در جايي نخوانده و نه جايي شنيده ام كه آن امام همام به برازجان حتي ايران مسافرتي داشته باشند اما به علت مزين بودن اين مكان به نام آن حضرت همواره مورد احترام مردم بوده و هست اين قدمگاه در جاده ورودي بوشهر ـ برازجان رو به روي ترمينال سابق و در زمين مرحوم حاج محمد برازجاني قرار داشته كه در سال 1380 بقعه و 200 متر مربع زمين همجوار توسط وارثين تفكيك و مجزا شده و طي سند رسمي در اختيار اداره اوقاف قرار گرفته و در مردادماه سال 1389 به منظور بازسازي و مرمت تخريب و در حال حاضر در انتظار كمك هاي مالي مردم خيّر و اداره اوقاف مي باشد.
7. شادرويشون: بقعه اي مورد احترام مردم برازجان و دشتستان كه در مشرق جاده برازجان ـ آبپخش قرار دارد.
8. قدمگاه سيدالشهداء: اين قدمگاه نيز منتسب به حضرت امام حسين (ع) در محله نجف آباد انتهاي خيابان ابوذر و در ميان باغات و زمين كشاورزي قرار گرفته كه مورد احترام مردم است.
9. مقبره سيد محمد سجادي: آرامگاه يكي از سادات مورد احترام مردم برازجان واقع در آرامگاه سنگ سياه (بهشت سجاد) برازجان
10. مقبره آيت ا... اعتصامي: آرامگاه عالم رباني حضرت آيت ا... شيخ عبدالحسين اعتصامي و فرزندش شيخ محمد جواد اعتصامي دو تن از علماي با ايمان و مورد وثوق مردم برازجان و دشتستان واقع در آرامگاه سنگ سياه.
11. مقبره آيت ا... ماحوزي: آرامگاه حضرت آيت ا... ماحوزي از علماي برجسته برازجان و دشتستان واقع در آرامگاه سنگ سياه
12. حسينيه سالم خاني: اين حسينيه كه سال متمادي محل برگزاري مجالس عزاداري اهل بیت عصمت و طهارت بود در بين سال هاي 1208 لغايت 1213 ه. ق توسط مرحوم سالم خان يكي از ظابطين خير و با ايمان برازجان براي مصارف شايسته درآمد موقوفات خود بنا نهاده شده بود در سال 1373 هجري شمسي در مسير امتداد بلوار شريعتي (امام حسين) قرار گرفته و كاملا تخريب گرديد اين حسينيه در شمال غربي مسجد جنت كنوني قرار داشت.
13. حسينيه مرحوم مقصودي: اين حسينيه در كوچه اي بن بست در شمال بازار روز «درّه خشمي» و جنوب بازار شمالي قرار دارد كه تا چند سال اخير تعدادي از برادران و خواهران مهاجرين جنگ تحميلي در آن زندگي مي كردند اما در حال حاضر مخروبه شده و بلا استفاده مي باشد.
14. حسينيه شيخ: اين حسينيه كه كاملا تخريب شده و زمين آن باقي مانده در يكي از كوچه هاي فرعي و بن بست كوچه قلعه قرار دارد.

15. مسجد دارالسلام: اين مسجد كه قدمت چندين ساله دارد در شمال خيابان امام و محل سابق حمام سالم خاني و به فاصله يك صد متري مشرق حسينيه مسجد جنت قرار گفته مخروبه غير فعال و بلااستفاده مي باشد.
16. مسجد مرحوم كمارجي: اين مسجد كه به همت مرحوم حاج محمد حسين صميمي كمارجي بنا شده و در كوچه شرقي منتهي به گذر آيت ا... ماحوزي قرار دارد در حال حاضر تقريبا مخروبه و بلا استفاده مي باشد.
مسجد نو: اين مسجد بر خلاف نامش يكي از مساجد قديمي شهر برازجان بوده و در دوران قبل از پيروزي انقلاب پايگاه و محل سخنراني وعاظ و سنگر سخنوران و تجمع انقلابيون بود در حال حاضر مخروبه شده و بلااستفاده مي باشد اين مسجد در كوي سادات در كوچه پس كوچه هاي قديمي جنوب خيابان دكتر شريعتي قرار دارد در خصوص دو باب حسينيه و سه باب مسجد فوق الذكر چون هر پنج مكان ياد شده در كوچه هاي قديمي شهر قرار گرفته كه براي عبور و مرور افراد و تردد وسايط نقليه امروزي مشكل و از طرفي داراي فضا و متراژ كافي نمي باشند و بازسازي آن ها توجيه اقتصادي و معنوي ندارد لذا از متوليان امر مثل شهرداري و شوراي محترم شهر، اداره محترم فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان محترم تبليغات اسلامي و بالاخص اداره محترم اوقاف و امور خيريه استدعا داريم با اخذ مجوزهاي شرعي و قانوني و استفسار از مراجع فقهي در مورد فروش آن ها و احداث و بنايي يك مسجد يا حسينيه با فضاي بيشتر در نقطه ديگر شهر از (محل هاي درآمد) كه جوابگوي نياز معنوي امروز شهر باشد و يا خريد املاك مجاور به كمك افراد خيّر و توسعه آن ها و در صورت عدم اين توفيق در خصوص تغیير كاربري آن ها به اماكني ديگر مثل كتابخانه، مراكز آموزشي، زورخانه سنتي، فضاهاي ورزشي، دارالايتام، خانه سازي براي مستمندان و يا هر گونه مكان عام المنفعه اي ديگر به صلاحديد مسئولين اقدام نمايند.