بابک رفعت:

بالاخره مذاکرات ژنو به یک توافق ابتدایی رسید و پس از 10 سال بار دیگر گزینه مذاکره اثر بخشی خود را نسبت به مواضع نظامی گری طرف ها نشان داد.
تیم مذاکره کننده هسته ای ایران در شرایطی به وطن بازگشت که متن امضا شده توافقی را در دست داشت که هنوز هم وقتی یک فرد عادی متن دقیق آن را مطالعه می کند این احساس به او دست می دهد که انگار موازنه میان امتیازهای داده شده و گرفته شده در آن به چشم نمی آید.
وقتی می بینیم پس از 10 سال رنج و سختی و مشقتی که بر مردم و نظام وارد آمده و هزینه های سنگینی که ایران بابت ایستادگی خود در مورد پرونده هسته ای در سطح منطقه ای و بین المللی پرداخت کرده، اکنون به جایی رسیده ایم که توافق بیش از دستآورد برای ما اهمیت دارد اندکی مایه دلسردی است.
ایران تنها چیزی از برنامه هسته ای خود را که توانسته حفظ کند تنها ادامه 6 ماهه فعالیت غنی سازی در حد 5 درصد است (و نه حتی حق غنی سازی 5 درصد) و سایر پیشرفت ها و فعالیت های خود را یا متوقف ساخته یا به نحو چشمگیری کاهش داده و همین اندک میزان فعالیت باقی مانده را نیز تحت نظارت شدید آژانس در آورده است.
و اما در ازای آن تنها رفع برخی موارد تحریمی را بدست آورده که آن هم چندان جذاب و دلربا به نظر نمی رسد و مهمترین آنها مواردی است همچون استمرار صادرات نفت مطابق وضع فعلی و نه وضع قبل از تحریم و آزاد شدن سقف 4.2 میلیارد دلار از پول های بلوکه شده ایران نزد خارجی ها و همین طور توافق بر سر عدم تصویب تحریم های جدید علیه ایران.
در واقع تمام بازی در این توافق در زمین خود ایران انجام گرفته و در ازای آنچه جمهوری اسلامی ایران داده، چیزی از خود ایران به او برگردانده شد و سایر طرف ها هیچ امتیاز یا ضرری را در این میان پرداخت نکرده اند.
حتی حداقل توقع ایران مبنی بر شناسایی حق غنی سازی 5 درصدی او در این توافق نامه نیز بلافاصله توسط امریکا و انگلیس مردود دانسته شد که با واکنش رئیس جمهور و وزیر امور خارجه کشورمان مواجه گردید.
صحبت بر سر این نیست که چرا مذاکره کنندگان فعلی ایرانی نتوانسته اند دستاورد قابل توجه ای را بدست آورند، زیرا که بسیاری از معادلات بازی پیش از حضور تیم فعلی در راس مذاکرات هسته ای بسته شده و این هایی که پشت میز مذاکرات ژنو نشسته اند شاید دیگر چاره ای غیر از این توافق نامه برایشان باقی نمانده بوده، چرا که برای امضای یک توافق نامه پر و پیمان و امیدوار کننده زمان بسیاری از دست رفته بوده است.
توافق نامه ژنو در بهترین حالت می تواند بازگشت ایران به نقطه صفر باشد (کما اینکه هنوز هم به نقطه صفر پیش از آغاز تنش ها نرسیده ایم) و در عوض تقویت تمام طرف های منطقه ای و بین المللی درگیر با ایران طی سال های گذشته در نظر گرفته شود که به ایران به عنوان یک سفره چرب و نرم باج خواهی سیاسی و اقتصادی نگاه می کرده اند و به مدت 10 سال از این خان پر نعمت استفاده می برده اند و بر سر آن معامله می کرده اند و اکنون ایران بزرگ تصمیم گرفته حداقل دیگر نگذارد کسی از فرصتی به نام ایران هسته ای متمتع گردد.
اگر همین توافق نامه 10 سال پیش یا حداقل 3 سال پیش و قبل از آغاز تحریم ها به امضا رسیده بود، ما نه در طی این همه سال هزینه ای را به شکل چند سال اخیر پرداخت می کردیم، نه از نظر اقتصادی و فشار وارد بر مردم و نظام به شکل امروز در می آمدیم و حتی ممکن بود به احتمال بسیار قوی امتیازات خوبی نیز در ازای این چشم پوشی های خود بدست آوریم.
اکنون دیگر برای اما و اگر بسیار دیر شده است و هر چند این توافق نامه نیز نیم بند و چالش آفرین به نظر می رسد (همانطور که دو ساعت بعد از امضای آن در مورد حق غنی سازی ایران میان طرف های آن چالش ایجاد گردید) اما باز هم بسیار بهتر از زمانی است که حاضر شویم برای رفع تحریم های کشنده وابسته به اقتصاد تک محصولی و نفتی خود (بعنوان پاشنه آشیل 70 ساله ایران) کل فعالیت های هسته ای را تعطیل نماییم /ح.