اتحادجنوب- هدیه بیت سیاح: بعد از سال ها انتظار و پیگیری مردم و برخی از مسئولین برازجان و دشتستان، تندیس غضنفرالسلطنه و شیخ مجاهد برازجانی، شب گذشته همزمان با هم نصب شدند.
غضنفرالسلطنه یکی از مشاهیر بزرگ دشتستان و خطه جنوب ایران است که سال ها پیش به پاس دلاورمردی هایش، تندیسی از وی ساخته و آماده نصب بود که متأسفانه به دلیل برخی مخالفت ها نصب آن به تعویق افتاد.

در هنگام ساخت این تندیس، میدانی حدفاصل شهر برازجان و روستای دهقاید جهت این امر اختصاص یافت که با مخالفت تعدادی از اهالی این روستا، این مهم محقق نشد. به دنبال این امر اتحاد جنوب محل نصب تندیس را به نظرخواهی گذاشت که بیش از 80 درصد مخاطبان میدان شهید چمران (دژ) روبروی کاروانسرای مشیرالملک را پیشنهاد کردند.

شنیده اتحاد جنوب حاکی است دو هفته پیش شورای شهر برازجان در مصوبه ای که تنها یک رای مخالف داشت به درخواست های مردمی صحه گذاشته و محل نصب تندیس را میدان دژ تایید کردند. به دنبال آن شهرداری برازجان مقدمات اجرای مصوبه شورای شهر را فراهم و دیشب(بامداد 2 شهریور) تندیس غضنفرالسلطنه برازجانی همزمان با تندیس آیت الله مجاهد برازجانی در محل های مورد نظر نصب شدند.

گفتنی است نصب همزمان این تندیس ها، موجی از خوشحالی را در مردم برازجان ایجاد کرده است./ب

مروری بر زندگی نامه و مبارزات میرزا محمدخان غضنفرالسلطنه

میرزا محمد خان برازجانی ملقب به غضنفرالسلطنه فرزند مرحوم میرزا حسین خان در سال 1294ق. مطابق با سال 1256ش در برازجان متولد شد.

در نوروز سال 1283خورشیدی به نیابت از طرف پدرش برای شرکت در مراسم سلام عید نوروز راهی تهران و دربار مظفرالدین شاه قاجار شد؛ چون مظفرالدین شاه در سیمای او نشانه ی لیاقت، شجاعت و کاردانی دید او را به لقب "غضنفرالسلطنه" ملقب گردانید.

استعداد نظامی او در بسیاری از موارد ضرب المثل بود، حتی دشمنان و مخالفان وی به شهامت و دلیری، به نبوغ جنگی و قدرت روحی و قوت قلب و تهور خارق العاده وی اذعان نموده اند.

در رابطه با نقش و تاثیر غضنفرالسلطنه در معادلات سیاسی جنوب ایران دهها مورد در کتابها و اسناد تاریخی آمده است که در زیر به دو نمونه اشاره می گردد:

«کریستوفرسایکس انگلیسی در کتاب "فعالیتهای جاسوسی واسموس یا لارانس آلمانی در جنوب ایران" ترجمه ی حسین سعادت نوری، غضنفرالسلطنه را یکی از شخصیتهای جنوب ایران شمرده و او را ضابط و شیخ برازجان معرفی نموده است.

به تصریح مؤلف کتاب "طوفان در ایران صفحه 385 بانک شاهی به تلافی مخالفت و مبارزه غضنفرالسلطنه با انگلیس ها مبلغ چهل هزار تومان پول او را ضبط و مصادره کرد"»

غضنفرالسلطنه در امور دینی و مذهبی نیز فوق العاده دقیق بود. بخصوص حرص ولع زیادی به ادای نمازهای یومیه و مستحبی و پرداختن به تعقیبات آن به طور مشروح و مفصل و قرائت ادعیه و اذکار و اوراد و قرآن کریم و رعایت اوقات شرعی نمازهای واجب و روزه داشت.

شعبان 1333 ق. برابر با 1294خ. و 1915م. انگلیسی ها برای چندمین بار به جنوب ایران حمله کرده و بوشهر را به اشغال خود درآوردند. اتحاد غضنفرالسلطنه با مبارزین تنگستان، بوشهر و چاهکوتاه باعث به وجود آمدن جبهه متحد ضد استعمار گردید. اوج نقش غضنفرالسلطنه در جنگ "سربست چغادک" به منصه ی ظهور می رسد.

حدود هفت ماه پس از شهادت رئيس علي دلواري و استيلاي نظامي انگليس بر بخشي از ناحيه تنگستان وشهر بوشهر، خوانين و مردم دشتستان و دشتي و بعضي ديگر از مناطق در اثر تالمات ناشي از وقايع دلوار و بوشهربا هم متحد شدند و بخاطر نقش بي بديل غضنفر السلطنه و موقعيت ويژه برازجان اين شهر به کانون نهضت تبديل شد. آقا شيخ محمد حسن روحاني متنفذ برازجاني به منظور تهييج و تحريک مبارزان مردانه قدم به صحنه گذاشت.

غضنفرالسلطنه به عنوان حاکم برازجان به یاور علیقلی خان فرمانده ایرانی ژاندارمری فارس نامه نوشت و به دنبال تهییجی که توسط روحانیون و سخنرانان در شیراز ایجاد شده بود، یاور علیقلی خان با هماهنگی سران "حزب دمکرات فارس" اقدام به ثبت نام افراد داوطلب جهت خدمت در تشکیلات "نظام ملی" کرد.

یاور علیقلی خان پس از مدتی این نیروها را که بیش از 300 نفر می شدند را تحت نظر آقا شیخ جعفر محلاتی از روحانیون شیراز به برازجان اعزام نمود. در برازجان از سوی مردم و تنی چند از شیوخ و روسای محل و در راس آنها میرزا محمد خان برازجانی ضابط برازجان، آقا شیخ محمد حسین مجتهد برازجانی، میرزاعلی کازرونی، سلطان اخگر وغیره از آنها استقبال شایسته ای بعمل آمد و در محل تلگرافخانه هندو اروپا که از قبل از سوی میرزا محمدخان به این منظور در نظر گرفته و آماده شده بود آنها را جای دادند تا در موقع مناسب و ضروری به جنگ با انگلیسیها اعزام شوند. در تمام طول اقامت در برازجان همه هزینه آنان را میرزا محمد خان متقبل گردیده بود.

اتحاد مستحکم ميان زايرخضر خان تنگستاني حاکم اهرم و شيخ حسين خان چاهکوتاهي حاکم چاهکوتاه و غضنفرالسلطنه برازجاني ايجاد شد.

30شهريور 1297غضنفرالسلطنه همراه با  سیصد تفنگچي به چاه کوتاه آمد. 31 شهريور؛ زائر خضرخان با سي تفنگچي به نيروهاي شيخ حسين خان و غضنفرالسلطنه در چاه کوتاه پيوست.

مقامات انگلیسی که از مقاومت و سرسختی حیرت انگیز و موضعگیری جنگاوران نستوه تنگستان و چاهکوتاه در محل موسوم به "سربست چغادک" به  ستوه آمده بودند هنگامی که اطلاع حاصل کردند غضنفرالسلطنه نیز به منظور تقویت بنیه نظامی آنان شخصاً به اتفاق سیصد نفر مجاهد دلیر در جنگ شرکت جسته، بر آن شدند تا با بکار بردن حربه همیشگی (تفرقه بینداز و حکومت کن، و پرداخت رشوه) در صفوف متشکل و متحد انقلابیون شکاف ایجاد نموده و در نتیجه موقعیت رزمندگان تنگستانی و چاهکوتاهی را تضعیف نمایند. لذا پس از ورود غضنفرالسلطنه و اتباعش به رزمگاه، قاصد مخصوص مقامات سیاسی انگلیس در بوشهر، با نامه ای به عنوان وی وارد اردوگاه شد. غضنفرالسلطنه که تمام امکانات خود را برای مقابله با خصم اشغالگر بسیج نموده بود، در پاسخ نامه واصله آمادگی خود را برای جانبازی در راه عظمت و اعتلاء و دفاع از استقلاال و تمامیت ارضی میهن قاطعانه ابراز نمود.

 مختصر آنکه تا مدت پانزده روز، تبادل نامه بین ژنرال کنسول انگلیس در بوشهر و غضنفرالسلطنه و اعزام قاصد کنسول جهت ابلاغ پیام به غضنفرالسلطنه و اخذ پاسخ از او به سربست چغادک برقرار بود ولی غضنفرالسلطنه همچنان مانند دژی پولادین و تسخیر ناپذیر پابرجا بود.

آخرالامر انگلیسی ها مستاصل شده به غضنفرالسلطنه نوشتند: «چون در طول این مدت با اعزام پیاپی قاصد و ارسال نامه های مکرر به خواسته دولت انگلیس تن در ندادید و توجه ننمودید و طریق آشتی نپیمودید، ناگزیر مبادرت به جنگ خواهیم نمود.»

با اعلام اولتیماتوم انگلیسی ها غضنفرالسلطنه رزمندگان تحت فرمان خود را در جریان امر قرار داد. در همین حیص و بیص، مستر چیک یهودی الاصل، ویس کنسول انگلیس در بوشهر به معیت احمد خان دریابیگی حاکم وقت بنادر جنوب، جهت ملاقات و مذاکره بدون واسطه با غضنفرالسلطنه به سربست چغادک آمده با او تماس حاصل کرده و به مذاکره پرداختند.

مستر چیک و دریابیگی به غضنفرالسلطنه صریحاً پیشنهاد کردند که مبلغ هفتاد هزار لیره بابت مخارجی که متحمل شده اید از دولت انگلیس دریافت نمایید و دولت انگلیس این مبلغ را با کمال رضایت به شما می پردازد که از عبور قوای انگلیس جهت عزیمت به شیراز جلوگیری و ممانعت ننمائید.

نیروی مزبور در قلمرو شما نیز، چندان توقف نخواهد نمود که از این رهگذر خسارتی متوجه اهالی منطقه گردد. غضنفرالسلطنه این پیشنهاد را بکلی رد کرد و گفت: اگر دولت انگلیس هزار میلیون لیره بپردازد، حاضر به عقب نشینی نیستم. جز با تخلیه بوشهر و خروج قوای اشغالگر و متجاوز مطلقاً حاضر به هیچگونه مصالحه و سازش نیستم.

آخرین جلسه جنگی در پشت سنگرها و در خیمه فرماندهی ترتیب یافت. پس از تبادل نظر سنگرها به شرح زیر در اختیار مجاهدین قرار گرفت: در جناح چپ – مشرق جلگه به سمت تنگستان- زایر خضر خان و افرادش موضع گرفتند. در جناح مرکزی غضنفر السلطنه با سیصد نفر از تفنگچیان برازجانی تمرکز یافتند و در جناح راست – شمال جلگه، شیخ حسین خان چاه کوتاهی عهده دار وظایف جنگی شد. در این روز تعدادی تفنگچی به سرکردگی آقا سید مرتضی از سعدآباد و 50 نفر تفنگچی ورزیده به سرپرستی آقا شیخ عبدالنبی از دهکهنه (شبانکاره) نیز در کنار مجاهدین بودند.

7مهر 1297/ 29سپتامبر1918حمله نیروهای متجاوز انگلیسی آغاز می شود.

بنا به اظهار مطلعین مقارن ظهر بود که جناح چپ و جایی که زایر خضر خان و تنگستانی ها موضع گرفته بودند، بدون آنکه به یاران خود اطلاعی دهند یا شرایط غیر مترقبه ای بر آنها واقع شود، سنگرهای محکم خود را رها کرده عقب نشستند و به این ترتیب سنگرهای شرقی مجاهدین به دست نیروهای انگلیسی افتاد. آنها ضمن تحکیم مواضع جدید علی الظاهر چند نفر نظامی را بدرقه زایر نمودند.

جناح راست که جای شیخ حسین خان و اتباعش بود پس از مقاومتی کم اثر و محتاطانه تخلیه شد و عده ای از مجاهدین که می دیدند برتری بر صحنه و میدان نبرد را دارند از دست می دهند به سنگر مرکزی که محل دفاع غضنفرالسلطنه و اعوان و انصارش بود پیوستند تا در کنار مردان جنگی برازجان به نبرد ادامه دهند. جناحین و قلب سپاه انگلیس همه فشار را بر سنگر مرکزی مجاهدین که بازمانده آن میدان غیرت و مردانگی بود، وارد آوردند و غضنفر و یارانش همچنان می جنگیدند و جان فشانی می نمودند. رؤسای مجاهدین روی برتافته از میدان نبرد، حجت الاسلام شیخ محمد حسین برازجانی را که به منظور تهییج احساسات مذهبی مجاهدین در چغادک حاضر بود، به نزد غضنفر فرستادند تا او را از سنگر خارج و وادار به عقب نشینی نمایند زیرا بر آن باور بودند که مقاومت رزمندگان برازجانی در برابر سیل سپاه هندی و انگلیسی جز شهادت آنها تا نفر آخر سود دیگری در بر نخواهد داشت، می گویند شیخ محمد حسین با دستان خود و با قسم به کلام الله آن راد مرد دلیر و مقاوم را بیرون آورد تا با عقب نشینی به سوی برازجان در فکر پیکار آینده باشد...

میرزا محمود خان برادر کهتر غضنفرالسلطنه و حجت الاسلام آقاسید مرتضی از روحانیون سعدآباد که در جریان جنگ چغادک به شدت مجروح شده بودند به درجه رفیع شعادت نایل گشتند.

شرح زندگی غضنفرالسلطنه بسیار مفصل است. نهایت اینکه در سال 1308 اولیای دولت فردي تشنه جاه و ثروت و مزدوري خيانت كار و سنگدل بنام شیخ عبدالرسول خان چاهکوتاهی فرزند چهارم شیخ حسین خان سالار اسلام را مأمور قلع و قمع غضنفرالسلطنه کردند.  او روزها و شب ها در پي يافتن آسايشگاه و گذرگاه هاي ميرزا محمد خان كمين مي كرد تا اینکه در يكي از شب هاي ماه رمضان سال 1308 شمسي او را به شهادت می رساند.

مروری بر زندگی نامه و مبارزات آیت الله شیخ محمد حسین مجاهد برازجانی

یکی از چهره های ماندگار تاریخ قیام مردم جنوب علیه انگلیس بی تردید شیخ محمد حسین برازجانی است. او به خاطر نقش آفرینی در این حماسه بزرگ به "شیخ مجاهد" معروف شد.   

آیت الله آقای شیخ محمد حسین مجتهد برازجانی ملقب به مجاهد فرزند شیخ نجف علی سال 1249 در برازجان متولد شد. معظم له در 18 سالگی پس از فراگیری مقدمات علوم دینی راهی نجف اشرف شدند و از محضر حضرات آیات خراسانی صاحب کفایه و سید کاظم طباطبایی یزدی صاحب عروه و برخی دیگر از بزرگان نجف استفاده نمود.

معظم له در جنگ جهانی اول پس از وصول حکم جهاد از طرف علمای عراق علیه قوای اشغالگرانگلیس حکم جهاد صادر نمودند و در راه دفاع از وطن سخت کوشیدند.  

رئیسعلی دلواری در جنگ فوق الاشاره نامه ای در تاریخ 11 جمادی الاول 1333هجری قمری از معظم له کسب تکلیف نمودند که ایشان ضمن حمایت فتوای جهاد را صادر کردند و مجاهدان به حکم معظم له اقدام به مبارزه با اشغالگران نمودند.

مرحوم آیت الله مجاهد خود به همراه مجاهدین در جنگ سربست حاضر شد و موجب تهییج و تشویق قشون مجاهدین گشت.

پس از جنگ جهانی به مراجعات دینی مردم منطقه و حل و فصل دعاوی و خصومات و مرزبانی از شریعت مقدس اسلام پرداختند.

ایشان پس از جنگ جهانی به مراجعات دینی مردم منطقه و حل و فصل دعاوی و خصومات و مرزبانی از شریعت مقدس اسلام پرداختند. وی در سال 1308 خورشیدی، راهی تهران شد و پس از ده سال و اندی اقامت در این شهر، در سال 1319 شمسی و در سن هفتاد سالگی دارفانی را وداع و در امامزاده عبدالله تهران به خاک سپرده شد. /ح