اکبر صابری:

با عرض تبریک و شادباش عید باستانی نوروز، بهترین ها را برای شما هموطنان عزیز و مخاطبان گرانقدر این یادداشت آرزو می نمایم.
نوشتن به ما نمی آید؛ سال 1400 را تقریبا در سکوت کامل و غلاف قلم سپری کردیم. از این باب که نگویند دولت تازه از راه رسیده را چرا چوب لای چرخش می گذارید!
سال ۱۴۰۱ اما بنای نوشتن داشتیم. طی چهار ماهه اول سال حدود 12 یادداشت نوشتم. اما به دلایلی که مهمترین آن نبود فضای مناسب برای نقد و نوشتن بود بار دیگر و این بار برای هشت ماه قلم را غلاف و ننوشتن و سکوت ترجیح داده شد؛ ولی اکنون در آستانه بهار و برای ویژه نامه نوروزی طبق روال سالهای گذشته مهمترین اتفاقات کشور، استان  و شهرستان در سالی که گذشت را مرور می کنیم و البته نکات مرتبطی را یادآوری می نمایم.

مسایل کشوری:
 

سیسمونی گیت
در آخرین روز فروردین ماه ۱۴۰۱ تصاویری از همسر، دختر و داماد قالیباف رییس مجلس شورای اسلامی هنگام ورود به فرودگاه تهران با پروازی از استانبول     همراه با حجم زیادی از بار منتشر شد. وحید اشتری از فعالان رسانه ای جناح اصولگرای موسوم به جنبش عدالت‌خواه دانشجویی برای نخستین‌بار سفر خانواده قالیباف به ترکیه را افشا کرد.
محمدباقر قالیباف در مناظره‌های انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۹۶در مورد دختر فخرالدین احمدی دانش آشتیانی، وزیر آموزش و پرورش دولت حسن روحانی می‌گفت: «وزیر آموزش و پرورش ما می‌رود لباس بچه از ایتالیا می‌آورد، مردم شما فکر می‌کنید اقتصاد ما درست می‌شود، هرگز»
و حالا دست خانواده خود قالیباف که شعار 96 درصدی ها و 4 درصدی هایش هنوز فراموش مان نشده است با افشاگری وحید اشتری رو شده بود. این مهم موجی از انتقادات به قالیباف را به راه انداخت که در این شرایط تحریم و مشکلات اقتصادی مردم چرا باید همسر و دختر رییس مجلس ایران برای خرید سیسمونی به خارج از کشور بروند.
این ماجرا البته برای وحید اشتری بدون هزینه نبود و با شکایت قالیباف، وی به دو سال حبس تعزیری و ممنوعیت از فعالیت‌های رسانه‌ای محکوم شد!.

گرانی چهار قلم کالای اساسی
با اعلام دولت از اواخر اردیبهشت 401 قیمت چهار قلم کالا شامل مرغ، تخم مرغ، لبنیات و روغن گران ‌شد. متاسفانه این گرانی که دولت از آن تحت عنوان جراحی اقتصادی نام برد بدجور نفس و امان مردم را برید. دولت اعلام کرد یارانه چهار قلم کالا را قطع و از این پس یارانه را مستقیم به مردم می دهد، ولی آنچه اتفاق افتاد عملا غیر از این بود.
اول اینکه درآمد هنگفت حاصل از آزادسازی همین چهار قلم کالا به طیف وسیعی از مردم داده نشد و یارانه میلون ها نفر از مردم قطع شد.

دوم اینکه امروز بعد از حدود 9 ماه از اجرای طرح به اصطلاح اصلاح یارانه ها، قابل کتمان نیست که بر خلاف ادعای مسئولان نه فقط چهار قلم که بیش از یکهزار قلم کالا گران شده است. آن هم نه در حد و اندازه ای که خدا را خوش آید!

حادثه متروپل
سومین حادثه ای که در سومین ماه سال افکار عمومی کشور را تحت تاثیر خود قرار داد فروریختن ساختمان متروپل در ۲ خرداد ۱۴۰۱ واقع در شهر آبادان بود. این حادثه ۴۳ فوتی و ۳۷ نفر مصدوم داشت.

مرگ مهسا امینی
مرگ مهسا امینی شاید مهمترین اتفاق سال۴۰۱ بود که بیشترین تاثیر را بر فضای سیاسی و اجتماعی و حتی امنیتی کشور گذاشت.
مهسا امینی دختر ۲۲ ساله اهل سقز بود. وی در زمانی که در تهران مسافر بود، عصر ۲۲ شهریور ۱۴۰۱ توسط گشت ارشاد به دلیل بدحجابی بازداشت شد. و هنگامی که در بازداشت بود به ادعای پلیس تهران دچار سکته قلبی شده و به کما رفته است. 
مهسا امینی ۳ روز پس از اینکه به کما رفت در بیمارستانی در تهران درگذشت. انتشار این خبر خشم عمومی را برانگیخت و تجمعات اعتراضی گسترده ای در اقصی نقاط کشور به راه افتاد. همچنین این حادثه بازتاب گسترده‌ای در سطح بین‌المللی داشت. زن- زندگی- آزادی از مهمترین شعارهای معترضان در تجمعات داخل و خارج ایران بود.
خرداد تا شهریور امسال خطی در کشور تمام توجه خود را معطوف به حجاب خانم ها نمود و بسیاری از مقام های مسئول و ائمه جمعه بحث روزشان شده بود حجاب. بادکنک هم اگر بیش از اندازه و ظرفیتش باد شود می ترکد!
نگارنده در تاریخ 20 تیرماه ۴۰۱ در یادداشتی با عنوان "هیاهوی حجاب و خودکشی های نگران کننده " هشدار دادم و نوشتم: دراین وانفسای مشکلات اقتصادی و معیشتی که طبقه متوسط هم به خط فقر نزدیک شده است اطاق فکر برخی آقایان در پایتخت بحث حجاب را اولویت اول خود دانسته و چنان هیاهویی در این خصوص به راه انداخته اند... در خصوص مقوله حجاب و عفاف بد نیست آنها که چهار سوی اطاق کار و منزل شان عکس سردار شهید قاسم سلیمانی نصب کرده اند به نوع نگاه و بیان آن شهید سرافراز هم در خصوص حجاب و دختران بدحجاب توجه و عنایت داشته باشند تا فارغ از شعار، کمی به طریق و شیوه آن شهید بزرگوار و مورد احترام چپ و راست و اصلاح طلب و اصولگرا عمل نمایند: «همان دختر کم‌حجاب دختر من است. دختر ما و شماست؛ نه دختر خاص من و شما، اما جامعه ماست. جامعه ما خانواده ماست. این‌ها همه مردم ما هستند. این ها بچه های ما هستند.»  
البته خیلی از دلسوزان کشور قبل و بعد از من هم تذکر دادند ولی به گوش برخی ها نرفت تا آن حادثه شوم رقم خورد. و دقیقا بعد آن حادثه و اعتراضاتی که در کشور صورت گرفت وضعیت حجاب و پوشش بسیار بدتر از زمان قبل از مرگ مهسا امینی شد. به قول دوستی حالا آقایان افراطی و تندرویی که باعث این کشف حجاب ها و وضع امروزی حجاب شدند تحویل بگیرند!

وعده های فراموش شده
روز پانزدهم آبان، قالیباف رئیس قوه مقننه در پایان نطق پیش از دستور خود گفت: «امیدوارم هرچه زودتر امنیت در کشور بصورت کامل تثبیت شود تا تغییرات مشروع و لازم به سمت حکمرانی نو در عرصه‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در چارچوب نظام سیاسی جمهوری اسلامی آغاز شود».
وزیر کشور هم در 29 آبان  گفت: انتخاب محلی برای برگزاری تجمعات قبلاً یک بار بحث و تصویب شده است. احمد وحیدی درباره این‌که با شکل‌گیری اعتراضات در کشور بار دیگر بحث اختصاص محلی برای برگزاری تجمعات مطرح شده است گفت: وزارت کشور متولی این امر است و در حال رسیدگی به این موضوع است.
استاندار بوشهر هم 2 آذرماه 401 در گفتگویی با صدا و سیمای مرکز بوشهر قول داد مکان برای اعتراضات مشخص و اعلام شود.
استاندار تهران و برخی مقام های مسئول دیگر هم قول های مشابهی دادند.
اکنون با گذشت چند ماه از ثبات و آرامش در کشور و با وجود همه‌ی این اظهارات و وعده‌ها و منوط شدن اصلاحات و تعیین محل یا محل هایی برای تجمع و اعترا قانونی، هنوز هیچ نشانه ای از برداشتن قدمی در این راستا دیده نمی شود؛ گویی مقامات و مسئولان به کل دچار نسیان شده اند یا خود را به فراموشی زده اند. (تابناک)
عرض خاصی نیست! فقط یادتان باشد مردم یادشان نمی رود...

جام جهانی 2022
بی روح ترین بازی های جام جهانی شاید در طول تاریخ این مسابقات برای ملت ایران همین دوره از جام جهانی بود. شماری از کاربران شبکه‌های اجتماعی دیدن این بازی ها را تحریم کردند و حتی برخی افراد از برد آمریکا مقابل ایران به دلیل اعتراضات داخلی اظهار خوشحالی نمودند.
گرچه بالشخصه معتقدم پرچم وطن و نام ایران در هر صورت و تحت هر شرایطی باید عزیز و محترم داشته شود. به عنوان یک ایرانی نمی توانم برای شکست تیم کشورم حتی اگر از دولت و حکومت ناراضی باشم اظهار خوشحالی کنم. لذا در شب باخت تیم ایران من یکی از میلیونها غمگین ایرانی بودم.
یادمان نرود چند صدهزار شهید و شاید قریب به یک میلیون نفر در طول فقط چند سده گذشته برای برافراشته ماندن پرچم و نام ایران جان خود را در طبق اخلاص گذاشتند. با احترام به نظرات مخالف، من معتقدم مخالفان داخلی صد شرف دارند به بیگانگان؛ و لذا نمی توانم برای پیروزی یک کشور بیگانه حتی در فوتبال خوشحال باشم.
نکته دیگر در خصوص جام جهانی بحث استفاده های اقتصادی و گردشگری از ظرفیت جام جهانی در کشورهمسایه بود. حدود یک میلیون نفر برای دیدن بازی‌ها به قطر رفتند. اما سهم ایران از بازار گردشگری جام جهانی صفر بود.
علاوه بر این ایران نتوانست در احداث زیرساخت های مورد نیاز جام جهانی درکشور همسایه و تامین نیازهای بیش از یک میلیون تماشاگر این مسابقات سهم قابل توجهی را به خود اختصاص دهد.

در پایان این مبحث نمی توان به شکست سنگین و مفتضحانه تیم ملی برابر انگلیس اشاره نکرد. و سرمربی که اگر روی نیمکت نبود هم تفاوتی نداشت.

حادثه شاهچراغ
عصر ۴ آبان ۱۴۰۱ به حرم حضرت احمدابن موسی شاهچراغ (ع) در شیراز یک حمله تروریستی صورت گرفت. در نتیجه این حمله ۱۳ نفر شهید و بیش از ۲۰ نفر زخمی شدند. داعش با انتشار بیانیه‌ای مسئولیت این حمله را پذیرفت. در پی این حادثع تلخ، سه روز عزای عمومی در استان فارس اعلام شد.

تاثیر جنگ اوکراین بر ایران
روز ۵ اسفند ۱۴۰۰(۴ فوریه ۲۰۲۲) روسیه تهاجم گسترده‌ای را به اوکراین، همسایه غربی خود آغاز کرد. این جنگ به دلیل رابطه نزدیک ایران با روسیه بر تعاملات جهانی ایران اثر منفی گذاشت و بخاطر اتهام فروش پهباد ایرانی به روسیه، کشورمان مورد تحریم های بین المللی بیشتری قرار گرفت.

عفو حکیمانه رهبری
نیمه بهمن ماه و در دهه فجر چهل و چهارمین سال پیروزی انقلاب اسلامی، رهبر انقلاب با پیشنهاد رئیس قوه قضاییه مبنی بر عفو و تخفیف مجازات جمع قابل توجهی از متهمان و محکومان حوادث اخیر و همچنین محکومان دادگاههای عمومی و انقلاب و سازمان قضایی نیروهای مسلح موافقت کردند.
در پی این عفو حدود 80 هزار نفر از زندان مرخص یا تخفیف مجازات گرفتند.
راهبرد حکیمانه ای که می تواند منجر به آشتی ملی شود به شرط اینکه این عفو تاکتیکی نباشد. به قول یکی از تحلیل گران سیاسی این عفو را باید به عنوان یک راهبرد برای تعامل با مردم در نظر گرفت و نه فقط یک تاکتیک موقت. لذا سلایق سیاسی غیرهمسو ولی درون نظام را خودی ندانسته و اجازه سخنرانی در صبحگاه یک مدرسه هم به آنها ندهید آشتی ملی محقق نخواهد شد.

سقوط بی سابقه ارزش پول ملی
آیت الله رئیسی مرداد 1401 دلار را به قیمت 25.700 تومان از حسن روحانی تحویل گرفت.
متاسفانه طی کمتر از 19 ماه  نرخ دلار که به نوعی بیانگر ارزش برابری پول ملی کشورمان در برابر نرخ دلار را نشان می دهد در بازار آزاد به 60 هزار تومان رسید و همه رکوردهای اُفت ارزش پول ملی کشور را شکست. در این شرایط در شبکه های اجتماعی ویدیویی از آیت الله رئیسی ترند شد که بعد از انتخابات 1396 گفته بود: « خدا رحم کرد که ما رئیس جمهور نشدیم که دلار بشود ۵ هزارتومان»
نرخ دلار که در شهریور ۱۴۰۱ زیر 32 هزار تومان بود، در ۱ دی‌، به ۴۰ هزار تومان، در ۲ بهمن‌، به ۴۵ هزار تومان، در ۱ اسفند، به ۵۰ هزار تومان و در نهایت در ۷ اسفند، رکورد ۶۰ هزار تومان را به ثبت رساند.
عبدالناصر درخشان نماینده مردم ایرانشهر در جلسه علنی ۲۳ آذر ماه مجلس در تذکر شفاهی خود گفت: «ارزش پول ملی کشور بی‌سابقه‌ترین سقوط را تجربه می‌کند و سقوط ارزش پول ملی به معنای کاهش قدرت خرید مردم، کاهش اعتماد به نفس مردم و شرمندگی بیشتر پدران و نان‌آوران نزد فرزندان و خانواده آنان است.» این در شرایطی است که در آذرماه نرخ دلار زیر 40 هزار تومان بود.
وضعیت بغرنج و ناتوانی دولت در کنترل بازار و نرخ ارز صدای رهبر معظم انقلاب را نیز درآورد و در تاریخ 26 بهمن ماه به دولت دستور دادند که «تورم را علاج کنید.»
در همین مدت طلا و سکه نیز بارها رکورد شکست تا دست مردم از این بازار بشدت کوتاه شود.
اوایل اسفند هر گرم طلا به 3 میلیون تومان و سکه بهار آزادی به 37 میلیون تومان رسید. در هفته دوم اسفند البته با تدابیراتخاذ شده اندکی از این گرانی غیر قابل تصور کاسته شد و البته 19 و 20 اسفند در پی اعلام توافق با عربستان برای برقراری روابط دیپلماتیک و بازگشایی سفارتخانه ها قیمت ارز، سکه و طلا ریزش قابل توجهی نمود. دلار تا کانال 44 هزار تومان و سکه  به کانال 24 میلیون تومان عقب نشینی کردند گرچه این عقب نشینی دو سه روزی بیش دوام نداشت و سکه و طلا 22 و 23 اسفند به 30 هزار تومان و 2.220 هزار تومان رسیدند تا پایان سال سرگردان تعادل نسبی شود.

مسمومیت های سریالی در مدارس دخترانه
یکی از مسایلی که در اواخر سال ۱۴۰۱ فضای اجتماعی و حتی سیاسی کشور را تحت تاثیر قرار داد مسمومیت زنجیره‌ای در مدارس دخترانه بود. در این اقدام غیر انسانی که طی آن دانش‌آموزان ده‌ها مدرسه در ایران به شیوه‌ای مشکوک مسموم شدند از ۹ آذر ۱۴۰۱ در یک دبیرستان دخترانه در قم آغاز شد. از آن تاریخ تا 20 اسفند بیش از شش هزار نفر در حدود 300 مدرسه متوسطه اول و دوم دخترانه و در حدود 26 استان کشور مسموم شده‌اند. این اتفاق ناگوار باعث نگرانی خانواده ها و به هم خوردن امنیت روانی دانش آموزان شد و شمار قابل توجهی از خانواده ها مانع رفتن فرزندان دختر خود به مدرسه طی دهه میانی اسفندماه شدند.  
گمانه‌زنی‌هایی درباره رد پای گروه‌های افراطی، فرقه‌های طالبانی و هزاره‌گرایانه (معتقدان به نزدیکی ظهور) انجام شده‌است که همگی به اشکال گوناگون مخالف موضوع درس خواندن دختران بویژه در مقطع بالاتر از ابتدایی هستند.
این مهم رهبر انقلاب، رییس جمهور و مسئولان بلند مرتبه کشور را به واکنش واداشت.

احیای برجام
احیای برجام (برنامه جامع اقدام مشترک - توافق جامع و نهایی هسته‌ای بین ایران با شش قدرت جهانی) که در اواخر دولت حسن روحانی تا مرز امضا پیش رفته بود به دلایلی متوقف شد تا در دولت سید ابراهیم رئیسی پی گرفته شود.
سایت خبری تحلیلی «فرارو» دهم اسفند 1401 نوشت: «احیای برجام که بهار ۱۴۰۰ در دولت روحانی در حال نهایی شدن بود، تن‌ها به دلیل اینکه توفیق آن نصیب دولت سیزدهم شود، با فشار و فضاسازی مخالفان دولت قبل به کما رفت. متاسفانه از زمانی که این دولت(سید ابراهیم رئیسی)  بر سرکار آمده است نیز با تمام تلاش‌هایش برای احیا، تاکنون نتوانسته مسیر رفته تیم وزارت خارجه با مدیریت محمدجواد ظریف را به فرجام برساند.»
 اگرچه رئیس دولت سیزدهم معتقد است که سفره مردم به برجام گره نخورده، ولی آنچه عیان است اینکه تورم و گرانی و کاهش شدید ارزش پول ملی مهمترین دلیلش البته تحریم های بین المللی ناشی از عدم احیای برجام است. مسئله مهمی که در تمام این 18 ـ 19 ماهی که دولت سیزدهم بر سر کار است برای احیای آن تلاش کرده، اما موفق نشده است.
رئیس جمهور سابق ایران در اظهاراتي یکی از عوامل به ثمر نرسیدن مذاکرات احیای برجام را «قانون اقدام راهبردي» مجلس يازدهم بر می شمارد. بر اساس روايتي كه رييس دولت اعتدال مطرح كرده، دولت در اسفندماه ۹۹ و پس از فراز و فرود سال‌هاي ابتدايي دولت بايدن، مهياي احياي برجام و دستيابي به توافق با كشورهاي ۱+۴ و آمريكا بود. جالب اينجاست، سندي كه دو طرف روي آن توافق كرده بودند نه فقط تحريم‌هاي هسته‌اي را لغو مي‌كرد، بلكه براساس روايت روحاني، «برخي تحريم‌هاي غيرهسته‌اي» را هم در بر مي‌گرفت. روحاني در اين خصوص مي‌گويد: «اميد مردم در آغاز دوره يازدهم در ايجاد ثبات و بهبود شرايط اقتصادي موثر بود و ما مي‌توانستيم در اسفند ۱۳۹۹ با رفع تحريم‌ها، اين اميد را احيا كنيم و حتي شروط ما براي رفع برخي تحريم‌هاي غيرهسته‌اي نيز پذيرفته شده بود اما مصوبه اقدام راهبردي مجلس (يازدهم) مانع آن شد.»

حشمت الله فلاحت پیشه، رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در دوره دهم معتقد است: «به هر دلیلی مذاکرات وین در دولت روحانی پی گرفته نشود و احیای برجام تا زمان روی کار آمدن دولت رئیسی به تعویق بیفتد بازنده اصلی آن جمهوری اسلامی است... تلاش بر این شد که با کارشکنی و مانع تراشی ادامه مذاکرات وین تا روی کار آمدن دولت رئیسی به تعویق بیفتد.»
و متاسفانه این عدم امضای نهایی برجام در دولت روحانی دود آن به چشم مردم بیچاره و البته خود مسئولان نظام رفت که بعدها کار احیای برجام برای آنها سخت شد و مشکلات اقتصادی و معیشتی بیشتر گلوی مردم را فشرد.

امروز بر خلاف آنچه آقای رئیسی و فعالان سیاسی همفکر ایشان ادعا می کردند که برجام را به زندگی و معیشت مردم نباید گره زد، عملا اقتصاد کشور و معیشت مردم به برجام گره خورده و با هر خبر مثبتی از احیای برجام نرخ دلار و طلا و سکه کاهشی می شود و خلاف آن قیمت ها را صعودی می کند.

افکار عمومی اما همچنان انتظار گره گشایی از این معضل ده ساله دارند و دولت آقای رئیسی و تیم وزارت خارجه ایشان نیز در این راستا فعال و پیگیر هستند که امیدواریم توفیق توافق عزتمندانه برای کشورمان حاصل گردد و فشارها از دوش مردم برداشته شود.