دکترعبدالکریم مشایخی*

دشتستان تاریخی مفتخر به وجود بزرگ اندیشمندانی است که هر یک در عرصه‌های گوناگون فکری، تاریخی، ادبی، فرهنگی، دینی و اجتماعی قلم فرسایی نموده ‌اند از این میان باید به اندیشه ورانی در عرصه تاریخ اشاره نمایم که دو تن از آنان چشم از جهان فانی فرو بسته و به جهان باقی رحل اقامت افکنده‌اند، زنده یاد محمد جواد فخرایی و شادروان سروش اتابک ‌زاده و اما آن دیگری که در عرصه تاریخ‌نگاری کم نظیر است جناب دکتر عبدالرسول خیراندیش است که همواره وجودش مانا و ماندگار باشد تا از تراوشات فکری و قلمی او دوستداران عرصه تاریخ بهره ‌مند گردند.

و اما این چند سطری که قلمی می نمایم در رثای سروش اتابک زاده عزیز است که افتخار آشنایی او را از سال ‌های بعد از انقلاب داشتم، مورخی دلسوز و علاقه‌مند به پژوهش ‌ های تاریخی در عرصه تاریخ نگاری محلی با تکیه بر اسناد و مدارک مستند درباره زادگاهش دشتستان و برازجان که آنچه می نوشت در معرفی این منطقه تاریخی بود که همواره دل در گرو تاریخ پر فراز و نشیب‌ آن داشت. سروش، تاریخ نگاری مستندنگار بود که در آثارش تلاش می ‌نمود از وقایع نگاری صرف پرهیز نماید و آنچه می ‌نویسد مستند به اسناد و مدارک تاریخی و تحلیلی علمی باشد.
آخرین باری که ایشان را در بنیاد ایران‌شناسی شعبه بوشهر زیارت کردم، با چند جلد کتاب « جایگاه دشتستان در سرزمین ایران» آمده بود. بعد از ساعتی بحث و تبادل نظر، خیلی زود بنیاد را ترک کرد. در رفتارش نوعی عجله و شتاب دیدم. هرگز تصور آن را نمی کردم که این آخرین دیدار ما باشد. مثل زنده یاد حسن زنگنه مترجم گرانسنگ بوشهری که آخرین دیدارمان در دفتر کارم بنیاد شکل گرفت. او هم پس از نشستی کوتاه بنیاد را ترک کرد و دیگر هرگز او را ندیدم. وجود این عزیزان مایه خیر و برکت برای زادگاهمان استان بوشهر بوده که تا در میان ما بودند هرگز قدر و منزلت آن را نشناختیم، اما زمانی که از میان ما رفتند خلاء وجودی آنان را درک و احساس کردیم.
سروش عزیز در 20 اسفند 1397 خورشیدی در شیراز دار فانی را وداع گفت، اما یاد و خاطره او هرگز از ذهن و اندیشه ما زدوده نخواهد شد. چرا که گفته‌اند:
هرگز نمیرد آنکه دلش زنده شد به عشق /// ثبت است بر جریده عالم دوام ما
از سروش عزیز کتابخانه ‌ای ارزشمند به یادگار مانده که همسر گرامی ایشان سرکار خانم نازیلا کاویانی این گنجینه با ارزش را به بنیاد ایران‌شناسی شعبه بوشهر اهدا کرده و این کتاب‌ها در طبقه فوقانی عمارت تاریخی طبیعی نگهداری می شوند.

 *رییس بنیاد ایران شناسی شعبه بوشهر