احمد خواجه حسنی

به چه روزگاران بی‌نظیری افتاده‌ایم که اشتیاق به اظهار نظرهای گاه و بی گاه، با خلقیّات ما عجین شده، در پی کاروان دراز دامن اسکورت ولادیمیر پوتین در خیابان های تهران ، واکنش برخی شهروندان پایتخت نشین ( پوتین ندیده ها)، به این رخداد در فضای فراخ مجازی به چرخه انتشار درآمده که در نوع خود جالب و قابل تأمل است.
رولف دوبلی در کتاب هنر خوب زندگی کردن، در توصیه به مهار اشتیاق در اظهار نظر کردن های بی مورد، چنین ابراز داشته اند که؛ زمین، به شکل شگفت‌‌انگیزی بدون اظهارنظر شما هم به چرخش خود ادامه می‌دهد!
 با نگاهی مجمل درخواهیم یافت که وجه کلان این واکنش ها، عموماً با منش‌های نادرست سیاسی، جبهه‌گیری‌های ذوقی و بافته‌های من‌عندی و غیر مستند، اظهار نظرهای پیش پا افتاده، تحلیل های سطحی و فرضیه های های بی بنیاد با چاشنی تمسخر در جریان است که غالب این پیش فرض های ذهنی، با پرسه زدن در شبکه های اجتماعی به ماتریس ذهن افراد وارد شده و اکنون به طرز محسوسی اهمیّت مطالعه و ارزش سواد اطلاعاتی و رسانه ای را به ما گوشزد می کند.
پیام ضمنی این واکنش ها به اسب تروا (عالیجناب) با اعوان و انصارش، بدین مضمون است که این جماعت درمانده و بینوا در یک جهان فروبسته با محدودیت ها و محرومیت های اسفناکی در حال گذارند که در تضاد با گذار در قرن جدید و ملامت بار است ، با ذکر این توضیح که : اصولاً نگاه جامعه شناختی شیوه‌ها و نگرش های خاصی را داراست و مردم را به عنوان اعضای گروه‌های اجتماعی می‌شناسد نه به عنوان صرف انسان بودن، چرا که به روابط نهادها و متغیرهای اجتماعی نیز توجه دارد، باری به هر جهت، نگارنده انتظار تحلیل و تفسیر کارشناسی از عابران پایتخت نشینِ در صحنه را ندارد لیکن اینگونه فیدبک ها در فضای زیستمانی مدرن امروزی خوشایند و مطلوب نیست ، گرچه بخش عمده ای از این واکنش ها به ذهنیتی که از طرق مختلفی در ضمیر جامعه نهادینه شده برمی گردد که همانا بر قدر قدرتی و ابر صولتی روسیه با زمامداری افسر سابق سازمان کاگ ب در اذهان عمومی ملازم است !!!
پرسش این است که اگر یک نفر این واکنش های خودجوش را به زبان های دیگر ترجمه کند، آن دیگران نسبت به جهانی که ما در آن زیست می کنیم چه برداشتی خواهند کرد ؟

شهروندانی که واقعیت ها را با پیش‌فرض‌های سیاسی،اجتماعی خود توصیف و تحلیل می‌کنند، در زیست واکنشیِ فهم و موضع‌گیری‌ و کُنش ها، بجای تحلیل درست و بیان کاستی ها و نقایص در تناسب با رفتار «دیگری» تنظیم می‌شود، از این جهت در زیست واکنشی همواره سطحی از تقلید نهفته است...

هیچ جامعه ای به توسعه نمی رسد مگر این که در کنار دولت توسعه گرا (گشتم نبود،نگرد نیست)، شهروندان توسعه گرا داشته باشد، ما امّا از این بخش غافل مانده و کسر قابل توجهی از بار تقصیرات را بر گردن دولت انداخته ایم، لیکن سهم شهروندان در فرآیند توسعه گرایی را نادیده پنداشته ایم علیرغم اینکه بی گمان، چیزی که با فقر یکجا جمع نمی شود  آگاهی و متعاقباً توسعه است...

اوژن دویونسکو شاید در این باب یادآور شدند؛
«بیایید کرگدن نباشیم»
ساراماگو فرموده اند؛
«بیایید کور نباشیم»
و کافکا نوشته؛
«بیایید مسخ نشویم»
من نیز پیشنهاد دارم؛
«بیایید فقیر نباشیم»