اکبر صابری:
امروز بحث اول جامعه و رسانه ها درباره جراحی اقتصادی مورد نظر دولت است، کسی با اصل این جراحی اقتصادی مخالفتی ندارد. ولی چند نکته و ابهام جدی در این خصوص وجود دارد:
1. آزموده را باز آزمودن خطاست. چاقوی این جراحی، همان چاقوی دولت محمود احمدی نژاد و همان یارانه 45 هزار تومانی است. با یک حساب سرانگشتی و ساده ارزش یارانه 300 تومانی الان از ارزش یارانه 45 هزار تومانی احمدی نژاد کمتر است.
2. همان طور که یارانه 45 هزار تومانی احمدی نژاد فقط برای همان سال بد نبود و از سال بعد ارزش خود را از دست داد تا آنجا که در پایان سال 1400 ارزش 45 دلاری آن یارانه به 1.5 دلار کاهش پیدا کرد. این یارانه 300 هزار تومانی هم برای الان شاید قرص مسکنی باشد؛ لیکن از سال آینده و شاید به سال آینده نکشیده با افزایش نرخ دلار و افزایش قیمت ها و گرانی ارزش خود را به سرعت از دست خواهد د اد و آنچه به یادگار خواهند ماند نان و روغن و مرغ و تخم مرغ گران شده و تاثیر گرانی بر بیش از یکصد قلم کالای دیگه مرتبط با این چهار کالاست.
3. همان طور که یارانه 45 هزار تومانی  دوره احمدی نژاد و یارانه 100 و 200 تومانی بنزینی دوره روحانی هیچ منفعتی به اقشار ضعیف و متوسط جامعه نرساند، این یارانه 300 و 400 تومانی هم چشم اندازی مثبت برایش متصور نیست. آزموده را بازآزمودن خطاست. راهی که نئولیبرال های دولت رئیسی می روند سرانجامش کوچک کردن سفره مردم در میان مدت است.
4. طرح گرانی چهار قلم کالای اساسی که با واسطه بر بیش از صد کالای دیگر تاثیر می گذارد فقط اقشار متوسط جامعه را نابود می کند و آنها را هم به زیر خط فقر می کشاند.
طرحی مناسب است که دهک های فقیر را به متوسط بالا بکشد و نه دهک های متوسط را به پایین و به خط فقر نزدیک کند.
5. البته همین یارانه ای که امروز کمی تسکین دهنده درد گرانی های طاقت فرساست به بسیاری از اقشار متوسط پرداخت نشده است. متاسفانه ادعای مسئولانی که اعلام کردند 90 درصد جامعه را یارانه داده اند کذب است. پُرس و جوی میدانی شخص بنده حاکی است بسیاری از اقشار متوسط جامعه از لیست یارانه دولت حذف شده اند.
طبق آنچه مسئولان دولت رئیسی اعلام کردند فقط قرار بود دهک دهم که قائدتا 10 درصد جامعه محسوب می شوند یارانه آنها حذف شود. این در حالی است که یارانه تعداد قابل توجهی از دهک های هفتم و هشتم و نهم نیز پرداخت نشده است. این مهم چیزی جز به خط فقر رساندن اقشار متوسط جامعه نتیجه نخواهد داد و البته بعید است دولت انقلابی به دنبال فقیرتر کردن مردم خود باشد. در این صورت لازم است سریعا نظام پرداخت یارانه ها و معیارهای آن اصلاح و تیشه به ریشه خانواده های متوسط نزنند.
6. روزنامه جمهوری اسلامی نوشت: «می‌گویید فقط۴ قلم کالا گران شده، اما گرانی به ۴٠٠٠ قلم کالا وخدمات خواهد رسید.»
صداقت در گفتار وزیر و مسئولی که فقط روی چهار قلم کالا تاکید می کنند محل ابهام جدی است. چون هر بیسواد با وجدانی می داند این چهار قلم گران شده، کالاهای اساسی است و هر کدام از این اقلام مواد اولیه ساخت و تولید 50 تا 100 کالای دیگر است و لذا مگر امکان دارد آن دویست - سیصد کالای مرتبط با این چهار کالای اساسی گران نشود و با قیمت قبل فروخته شود؟!
7. باز به نقل از روزنامه جمهوری اسلامی: «عدالت هم اگر اکنون زخمی است، در اثر این عمل جراحی شما کاملاً قربانی خواهد شد.»
کافیست به سرانجام یارانه ۴۵ تومانی احمدی نژاد و یارانه بنزینی سال ۹۷ روحانی توجه کنیم. این یارانه دولت آقای رئیسی هم ادامه همان سریال تلخ تورم و کوچک شدن سفره مردم است. آنها که کمی با چشم باز و نگاه به تجربه های مشابه گذشته اوضاع را رصد می کنند می دانند این گرانی ها هدفشان جلوگیری از قاچاق و توزیع عدالت نیست. بلکه تامین کردن بخشی از کسر بودجه های دولت از جیب مردم است. و البته بخشی از آن درآمد هنگفت ناشی از آزادسازی قیمت ها به عنوان یارانه به نیمی از جامعه و یا اندکی بیشتر از نصف جامعیت کشور داده می شود.
8. در پایان اینکه معیارهای پرداخت یارانه و تعیین دهک ها توسط دولت محرومان به شدت مورد انتقاد است. به عنوان مثال یارانهٔ بسیاری از سرپرست‌های خانوار را به اتکای شغل و درآمد همسران شان حذف کرده است؛ یعنی درآمد همسر هم جزیی از درآمد ماهانهٔ سرپرست خانوار محاسبه شده که چند ایراد مهم شرعی و قانونی بر آن وارد است.
و البته ده‌ها ایراد دیگر که به این معیارها و شیوه تعیین دهک ها و پرداخت یارانه وارد است و در بحث مستقلی باید مفصل پرداخته شود.
به نظر می رسد در این نظام جدید پرداخت یارانه ها بیشتر منفعت جیب دولت مد نظر بوده تا مردم فقیر و متوسط جامعه یا حتی گسترش عدالت!