- روز سعدی و نکتهای نغز از گلستانش
- بانک قرضالحسنه مهر ایران بیشترین وام را در سال ۱۴۰۲ پرداخت کرد
- پتروشیمی پردیس حامی مهمترین رویداد بین المللی در حوزه تاب آوری انرژی
- شبکه اسرائیلی از زبان نتانیاهو: به دنبال جنگ با ایران نیستیم! / ماموریتهای مهمتری در جبهه غزه و لبنان داریم
- جاده مرگ شهر وحدتیه را دريابيد،مسئولان برحذر باشند
- ادعاها درباره حمله اسرائیل به ایران / ساقط کردن چند ریزپرنده در آسمان اصفهان
- نقدی بر مجموعه داستان " خینجوشون " اثر مختار فیاض
- توزیع تعداد ۵۰ عدد کلاه ایمنی از طرف شهرداری بین موتورسیکلت سواران شهر وحدتیه
- حضور پنج بازیکن بوشهری در اردوی انتخابی تیم ملی فوتبال جوانان
- سرپرست روابط عمومی اداره کل ورزش و جوانان استان بوشهر منصوب شد
اتحادخبر-یعقوب فولادی تنگستانی: «ایرانشهر» (در فارسیِ میانه Ērānšahr)، به معنای سرزمینِ ایرانیان، محدودهٔ جغرافیاییِ شاهنشاهیِ ساسانی و نامِ کشورِ ایران در آن دوران است. مرزهای ایرانشهر از رودِ آموی (جیحون) است تا فرات که در واقع دیدِ صحیحِ ایرانی همین است؛ در آن دوره دنیای ایرانی از آمودریا (جیحون) تا فرات میباشد و کسانی که در آنجا هستند...
یعقوب فولادی تنگستانی:
«ایرانشهر» (در فارسیِ میانه Ērānšahr)، به معنای سرزمینِ ایرانیان، محدودهٔ جغرافیاییِ شاهنشاهیِ ساسانی و نامِ کشورِ ایران در آن دوران است. مرزهای ایرانشهر از رودِ آموی (جیحون) است تا فرات که در واقع دیدِ صحیحِ ایرانی همین است؛ در آن دوره دنیای ایرانی از آمودریا (جیحون) تا فرات میباشد و کسانی که در آنجا هستند دارای یکسری ابعادِ فرهنگیاند.
واژۀ ایران در پارسیِ باستان به صورتِ Ariya و در اوستایی Airya به معنیِ نژاده، شریف و اصیل است که در اوستا و سنگنبشتههای هخامنشی به مردمِ سرزمینِ ایران گفته شده است. در اوستا «اَیرْیَنَ» (Airyana) به معنیِ سرزمینِ اَیرْیَهها (آریاییها) نامی است که آریاییها (نیاکانِ ایرانیانِ کنونی) پس از کوچ به سرزمینِ فعلی بدان دادهاند. واژهٔ اوستاییِ Airya در زبانِ پارتی Aryan و در پهلویِ ساسانی Ērān شده است. «شهر» (فارسیِ میانه: Šahr) به معنیِ قلمرو، ناحیه، بخش، فرمانروایی، پادشاهی و کشور؛ در دورهٔ ساسانیان بیشتر در معنیِ کشور به کار میرفته است به طوری که هم در متونِ پهلوی و هم دورهٔ اسلامی این واژه در معنای کشور آمده است. در داستانِ حماسیِ یادگارِ زریران میبینیم: «اُ پس جاماسپِ پیشینیان سردار زود اندرون اندر شود اُ به گشتاسپشاه گوید که: از ارجاسپ خیونانخدای دو فرسته (فرستاده) آمد که اندر همهٔ شهر (= کشور) خیونان از ایشان هژیرتر نیست» (یادگارِ زریران، 1387: 46).
«ایرانشهر» نخستینبار در سنگنبشتهٔ شاهپورِ اولِ ساسانی در «کعبهٔ زرتشت» به کار رفته است که با توجه به این سنگنبشته به مفهومِ ایرانشهر و پهنۀ آن پی میبریم. سنگنبشتۀ شاهپورِ اول استانهای گوناگونِ شاهنشاهیِ ساسانی را اینگونه نشان میدهد: «...من (شاپور، شاهنشاهِ ایران و انیران)... خداوندگارِ ایرانشهرم و این شهرها را دارم: پارس، پارت، خوزستان، میشان، آسورستان، اربایستان، آتورپاتکان، ارمنستان، ویروزان، سگان، آلان، بلاسگان، تا به کوههای قفقاز و دروازههای آلبانیا، و همۀ کوهِ پدیشخوارگر، ماد، گرگان، مرو، هرات و همۀ ابرشهر، کرمان، سیستان، توران، مَکران، پردنه، هند، کوشانشهر تا به پیشاور و تا به کشگر، سُغد و به کوههای تاشکند، و در آن سوی دریای عمان» (دریایی، 1388: 15). این نام در دورهٔ ساسانی به طورِ رسمی و فراگیر به کشورِ ایران اطلاق میشود و در سنگنبشتهها، متونِ دینی، جغرافیایی، تاریخی و... به معنای کشورِ ایران و سرزمینِ ایرانیان به کار رفته است. برای نمونه:
در بُندَهِش آمده است: «از آمدنِ تاژیکان به ایرانشهر و رواج بخشیدنِ ایشان دُشدینی و دُشخواهی را، از کیان نیکودینی و از دینبُرداران آزرم و فرابرده و گریزان شد و شود» (بُندَهِش، دیباچه: بند 2)؛ یا معراجنامهٔ ارداویرافنامه: «اهریمنِ گجسته اسکندرِ یونانیِ مصرنشین را گمراه کرد که با ستمگران و نبرد و بیماری به ایرانشهر آمد» (ارداویرافنامه، فصلِ یک: بند 3) و در متنِ تاریخیِ کارنامهٔ اردشیرِ بابکان میبینیم: «بکارنامهٔ اردشیرِ پاپکان ایدون نوشته بود که: پس از مرگ الاسکندر ارومی ایرانشهر را دو صد و چهل کدخدای بود» (کارنامهٔ اردشیرِ بابکان، 2537: 166).
پس از سقوطِ ساسانیان فرهنگِ «ایرانی بودن» و «ایرانشهر» باقی میماند و ادامه مییابد. با توجه به کتابِ تاریخِ سیستان مشخص است که «ایرانشهر» را برای ایرانِ پس از اسلام نیز به کار میبردهاند: «تا محمّد واصل یقین شود که من از بهرِ دوستی جُستن و موافقتِ او کردم، تا دل با من یکی کند که او بزرگترین کسی است به ایرانشهر و خراسان...» (تاریخِ سیستان، 1392: 228). در شاهنامه نامِ کشورِ ایران به صورتِ ایران و ایرانزمین آمده و به این دلیل که ایرانشهر در وزنِ متقارب نمیگنجد، برای هماهنگ شدنِ آن با وزنِ شاهنامه، فردوسی آن را به شکلِ «شهرِ ایران» آورده است:
چو کاووس در شهـرِ ایران رسید
زِ گردِ سپه شد هوا ناپدید
برآمدهمی تا به خورشید جوش
زن و مرد شد پیشِ او با خروش
همه شهرِ ایـران بیاراستند
مَی و رود و رامشگران خواستند
جهان سربسر نو شد از شاهِ نو
از ایران برآمد یَکی ماهِ نو
(فردوسی، 1396، جلد اول: 233)
سرچشمهها
- ارداویرافنامه. (1394). حرفنویسی، آوانویسی: فیلیپ ژینیو، ترجمه و تحقیق: ژاله آموزگار، تهران: معین.
- بُندَهِش. (1395). گردآورنده: فَرْنْبَغ دادَگی، گزارنده: مهرداد بهار، چاپ پنجم، تهران: توس.
- تاریخِ سیستان. (1392). به تصحیحِ محمّدتقی بهار (ملکالشعراء)، چاپ سوم، تهران: معین.
- خالقی مطلق، جلال. (1381). سخنهای دیرینه، به کوششِ علی دهباشی، تهران: افکار، صص 192-185.
- دریایی، تورج. (1388). شهرستانهای ایرانشهر، آوانویسی، ترجمهٔ فارسی و یادداشتها: تورج دریایی، ترجمة شهرام جلیلیان، چاپ اول، تهران: توس.
- دوستخواه، جليل (1391). یادداشتهای اوستا، ج 2، چاپ شانزدهم، تهران: مروارید، ص 937.
-فردوسی، ابوالقاسم. (1369). شاهنامه، پیرایشِ جلال خالقی مطلق، جلدِ اول، تهران: سخن.
- کارنامهٔ اردشير پاپکان، (2537)، ترجمة صادق هدايت، تهران: سازمانِ انتشاراتِ جاويدان.
- یادگارِ زریران. (1387). متنِ پهلوی با ترجمهٔ فارسی و آوانویسی از یحیی ماهیار نوابی، تهران: اساطیر.
تازه ترین خبرها
- بانک قرضالحسنه مهر ایران بیشترین وام را در سال ۱۴۰۲ پرداخت کرد
- پتروشیمی پردیس حامی مهمترین رویداد بین المللی در حوزه تاب آوری انرژی
- شبکه اسرائیلی از زبان نتانیاهو: به دنبال جنگ با ایران نیستیم! / ماموریتهای مهمتری در جبهه غزه و لبنان داریم
- جاده مرگ شهر وحدتیه را دريابيد،مسئولان برحذر باشند
- ادعاها درباره حمله اسرائیل به ایران / ساقط کردن چند ریزپرنده در آسمان اصفهان
- توزیع تعداد ۵۰ عدد کلاه ایمنی از طرف شهرداری بین موتورسیکلت سواران شهر وحدتیه
- حضور پنج بازیکن بوشهری در اردوی انتخابی تیم ملی فوتبال جوانان
- سرپرست روابط عمومی اداره کل ورزش و جوانان استان بوشهر منصوب شد
- تخصیص ۲۰ میلیارد تومان برای تجهیز هیئتهای ورزشی بوشهر
- حضور کشتی گیران استان بوشهر در مسابقات بین المللی جام شاهد
- نوسان قیمت در محصولات کشاورزی؛ از زمین تا بازار
- بازسازی اساسی پاسگاههای پلیس راه استان بوشهر
- معماری شهر آفتاب بوشهر متناسب با نمای بومی اجرا میشود
- رییس بنیاد شهید و امور ایثارگران کشور وارد استان بوشهر شد
- مشکلات اراضی مردم در استان بوشهر برطرف شود
- بیش از ۲ هزار عملیات سازمان آتشنشانی شهرداری بوشهر انجام شد
- مسؤولان قضائی شهرستان کنگان در حل مشکلات اهتمام ورزند
- محموله بزرگ کالای قاچاق در گناوه کشف شد
- تغییر رویکرد بانکهای استان بوشهر به توسعه محوری
- ۳۲ هزار مجوز استخدام فرزندان شهدا و ایثارگران اخذ شد
- رقم باورنکردنی کرایهخانه در تهران ۱۳۳۷ (+عکس)
- سپیداج ؛ آیا تا کنون این جاندار که 3 قلب دارد را دیده اید؟! (+عکس)
- نگاهی به مهم ترین سیستم های پدافند ایران (+عکس)
- ترکیه : نتانیاهو در صدد کشاندن منطقه به جنگ است
- رئال روی مکرون را زمین می اندازد
- سرمربی تیم فوتبال سپاهان: شاید وقتی نباشم، اسم من را صدا بزنند
- سرمربی پرسپولیس به نشست خبری نرسید
- بایدن : ایران بهدنبال محو اسرائیل است
- صعود سپاهان در جدول با برد در دربی اصفهان
- پیام تبریک رهبر انقلاب به قهرمانان کشتی آزاد و فرنگی
- محرومیت حسینی و جریمه نقدی برای مرادمند و استقلال
- برای جلوگیری از سرطان روده مسواک بزنید
- این باکتریها به خون انسان تشنه هستند!
- نکات نگهداری از گیربکس دستی خودرو
- بیکارتر از کیم کارداشیان، مرفهتر از ایلان ماسک!
- مصرف این صیفی همه کمبودهای بدن و ویتامین ها را جبران می کند/ تنظیم آنی فشار و قند خون
- جراحی برداشتن لوزه؛ چرا و چه کسانی؟
- به بچههایتان نودل ندهید!
- رئال راهی نیمهنهایی لیگ قهرمانان شد
- دیوید کامرون خطاب به اسرائیل: درگیری را تشدید نکنید
- حماس: نتانیاهو جدیتی برای آزادی اسرا ندارد
- امیر عبداللهیان عازم نیویورک شد
- دیدار پرسپولیس و نفت؛ ماموریت متفاوت برای قهرمانی و بقا
- فال روزانه ۱۴۰۳.۰۱.۳۰
- عناوین روزنامههای امروز1403/01/30
- عناوین روزنامههای ورزشی امروز1403/01/30
- تفاوت استراتژی فروش در پردیس/ ثبت ۶ ركورد در تولید و صادرات
- افزایش 136 درصدی درآمد پتروشیمی پردیس در اسفندماه 1402
- نسخه اینترنتی هفته نامه اتحاد جنوب/شماره 1288
- آریاساسول در بین ۸۲۸ ناشر بورسی رتبه اول را به خود اختصاص داد