اتحادخبر-ساناز دانشگر: زنان از دیرباز تاکنون همواره نقش و جایگاه ویژه ای در امور جامعه داشته اند و حتی برخی زنان به مقام های بلندی چون پادشاهی، ریاست جمهوری، نخست وزیری و... رسیده و برخی دیگر مادران بزرگی شدند. اتحادخبر این بار به سراغ بانوان دشتستانی موفق رفته و با پروانه خدابنده کارآفرین برتر چند سال گذشته استان به گفتگو نشسته است. وی در این گفتگو برایمان از بافندگی، فرش، مشکلات کارآفرینان، درخواست از مسئولین، آینده بانوان دشتستانی و... می گوید که شما را به ماحصل این گفتگو دعوت می کنیم.

پروانه خدابنده مسئول اتحادیه فرش شهرستان دشتستان و شرکت تعاونی روشن بافت این شهرستان است. وی متولد شیراز صادره از کازرون است که 22 سال است به واسطه ازدواج ساکن شهر برازجان است.

بافندگی در خون ما جاری است
پروانده خدابنده در خصوص علاقه اش به بافندگی اشاره ای دارد و می گوید:  اصلیتی ترک زبان دارم و بافندگی در خون و ریشه ما جاری است. زمانی که مشغول گرفتن دیپلم بودم همسایه ما در شیراز فرش می بافتند. همیشه به پیش خانم همسایه می رفتم. آن زمان دایی من تاجر فرش بود و کارهای دایی ام را انجام می دادم که به این کار علاقه پیدا کردم. زمانی که ازدواج کردم و به برازجان آمدم. سال 84 بود که اداره صنعت و معدن آگهی برای ریاست اتحادیه فرش زده بود. ثبت نام کردم ولی همان موقع که می خواست انتخابات انجام شود همسرم حالش بد شد که به شیراز او را بردم، به انتخابات نرسیدم. آن زمان من را برای همکاری خواستند که از سال 84 تا 87 مدیر اجرایی فرش بودم.

رئیس اتحادیه فرش دشتستان از سال 88 تا به الان
رئیس اتحادیه فرش دشتستان در ادامه می گوید: در انتخابات بعد که شرکت کردم به عنوان ریاست اتحادیه فرش انتخاب شدم  که از سال 88 تا امروز مسئولیت اتحادیه فرش را بر عهده دارم.  همان زمان که مسئول اتحادیه بودم کارهای فرشی را انجام می دادم. پوشش دهنده بیمه ها و تسهیلات آن ها بودیم. تولید داشتم ولی نه اینکه تولید انبوه باشد. به صورت پورسانتی کار می کردم و در کنار آن مقداری فرش برای خودمان بافت انجام می دادیم. این موضوع تا سال 94 گذشت. سال 94 این حالت ادامه پیدا کرد و من حیفم آمد تولیدی که دارم انجام می دهم برای دیگران باشد و وقتی ظرفیت های شهرستان را در بخش های مختلف را می دیدم چون به آن ها تسلط داشتم و زیر نظر اتحادیه ام بودند همه بافنده ها را می شناختم و می دانشتم چه بخش هایی بیشتر از دیگر مکان ها بافنده دارد و چه سرمایه گذاری را می توان روی آن ها انجام داد. دوست داشتم بیشتر زنان بی سرپرست و بدسرپرست و دختران جوان آموزش ببینند و کار کنند تا هنر بافندگی از بین نرود. 

برپایی کارگاه تعاونی روشن بافت دشتستان در روستای دهقاید
مدیرعامل کارگاه تعاونی روشن بافت دشتستان می گوید: افراد را شناسایی کردم و کارگاه را تشکیل دادیم. کارگاه را اول از پارکینگ خانه ام شروع کردم. آموزش ها را شروع کردم که در واقع آموزش منجر به تولید بود یعنی آموزشی که نتیجه آن به تولید برسد و هزینه ای در موردش از آن ها نمی گرفتم. کم کم ادامه پیدا کرد که مجوز کارگاهی روستا را گرفتم و از سال 99 شرکت تعاونی روستایی را در روستای دهقاید برپا کردیم.
ما کارگاه های نیمه متمرکز و متمرکز داریم یعنی کارگاه نیمه متمرکز با مدیریت متمرکز یعنی مکان مشخص است و تعدادی از بافنده ها به عنوان چله کش و کسانی که تازه می خواهند آموزش ببینند تا به انتها که به تولید برسند ولی وقتی که می دانیم به آن چیزی که می خواهند رسیده اند و هیچ مشکلی برای کار کردن ندارند برای ادامه فعالیتشان به خانه هایشان سوق داده می شوند. به دلیل شرایط کرونا زیاد کارگاه را شلوغ نمی کردیم. همه این افراد بیمه تامین اجتماعی یا بیمه روستای عشایری هستند که حدود 350 نفر بیمه شونده داریم و در کنار آن مرکز ملی فرش تفاهم نامه ای با بیمه روستایی عشایری امضا کرد و بافنده ها بیمه روستای عشایری شدند که از 18 سال به بالا و زیر 50 سال با 15 سال سابقه سن هستند.

آموزش به متقاضیان
وی در ادامه فعالیت های اش در زمینه فرش می گوید:  وقتی یک شخص مدیر عامل شرکتی است و در راس کار قرار گرفته است خوب دست آن فرد بازتر است چون هم بافنده ها را به صورت کامل می شناسد و می داند ظرفیت ها به چه شکل است. اداره صنعت و معدن و اداره تعاون بافنده ها را ما معرفی کردند و پارسال حدودا 65 نفر بافنده روستایی عشایر را وام دادیم و بر پایه همان اشتغالی که ایجاد کردیم سعی کردیم پایه مان را محکم تر کنیم. بافنده هایی که وام گرفته بودند آمدند و اشتغال زایی شدند یعنی در خانه هایشان کارشان را انجام می دادند که ما نخ و ابزار را در اختیارشان قرار می دادیم و آن ها بافت می کردند و ما برداشت می کردیم خوب در همین میان حدود دو سال قبل به عنوان راهوران شغلی کمیته امداد به تهران معرفی شدیم و به آنجا رفتیم و کارها و تاجران را دیدیم که آمدیم و قرارداد آن ها را در کمیته امداد به عنوان راهوران شغلی کمیته امداد بستیم. در اینجا گروه هدفمان مددجویان کمیته امداد خانم های بی سرپرست، بدسرپرست و همه آن هایی که زیر نظر کمیته امداد تحت پوشش هستند. الان به آن ها بافت می دهیم که انجام می دهند و با همکاری کمیته امداد بازاریابی آن ها را انجام می دهیم و این فرش ها به تهران می رود و به فروش می رسد و دستمزد آنها به دستشان می رسد. در مورد اداره فنی و حرفه ای هم ما تعاملی که با فنی حرفه ای در دوران آقای فرامرزی داشتیم و آمدیم قراردادی با آن ها بستیم که تفاهم نامه ای بین اتحادیه فرش و آن ها بود که حالت استاد و شاگردی بود که ما متقاضی های آن ها را آموزش می دادیم که مدرک فنی و حرفه ای می گرفتند.

آموزش به هزار بافنده از گذشته تا به الان
خدابنده با اشاره به اموزش هایی که در این سال ها داده است می گوید: بعضی از بافنده های ما مستقل شده اند و از گذشته تا الان را بخواهیم حساب کنیم خیلی از بانوان را آموزش دادیم که آموزش تا به الان بالای هزار نفر بوده است. الان 60 نفر به عنوان مسئول پوشش می دهم ولی ما بخش ها را تفکیک کرده ایم و بخش های ارم،بخش بوشکان، شبانکاره هر کدام یک نماینده دارد که بخش ارم را آقای گلچهره پوشش می دهد و بخش بوشکان را خانم فاریابی پوشش می دهد و بخش شبانکاره را خانم شعنه و چند نفر دیگر پوشش می دهند و بخش مرکزی بر عهده من است.

ایجاد انگیزه در جوانان
وی در ادامه می گوید: بخش ارم و بخش بوشکان در حوزه بافندگی همیشه فعال بوده اند و بخش شبانکاره همیشه زبان زد خاص و عام بوده اند ولی به ندرت کسانی که قبلا بافت می کرده اند سنشان بالا رفته و نیاز است که به جوانان بها داده شود که آن ها را سوق بدهیم به طرف کار و به آن ها اشتیاق بدهیم تا بخواهند کار را انجام  دهند. اینکه من نوعی  وقتی یک خانم جوان در خصوص فرش اطلاعی ندارد برایش توضیح دهم ولی وقتی در راس کار قرار می گیرد آن موقع کار برایش شیرین می شود و الان سعی کرده ایم این انگیزه را در جوانان به وجود آوریم. کسانی داریم که تحصیلکرده هستند و الهی شکر کارهایشان بسیار قشنگ است.

بافندگی انسان را آرام می کند
خدابنده با اشاره به اینکه خانم ها حداقل می دانند که اوقات فراغتشان با کار بافندگی پر شده است می گوید: یک خانم وقتی که کاری را انجام نمی دهد سردرگم است و تمام وقت به فکر فرو می رود و زندگی برایش کمی سخت  می شود ولی بافت آدم را آرام می کندو خودم را مثال بزنم که گواهی خیاطی را در سن 18 سالگی اخذ کردم ولی در زمینه  خیاطی حوصله ام سر می رفت و زمانی که الگویی می کشیدم وسط کار خسته می شدم ولی فرش آدم را آرام می کند. همان دسه ای که میزنی و صدای آن را می شنوی و حساب کنید عقده دلت را خالی می کنید و آن نقش ونگاری که می زنید به شما روحیه میدهد و واقعا جالب است. بچه ها همه راضی هستند. زمانی که مادرم را از دست دادم تنها نشستن پای دار قالی بود وقتی گره می زنید شاید هیچ وقت غم آدم فراموش نمی شود ولی سبک می شوی. میزنی و می کوبی بر دار قالی و عقده دلت را خالی می کند.

اشتغال ۵۰ بافنده خانم
خدابنده در ادامه می گوید:  الان 50 نفر خانم مستقیم برایم کار می کنند. متقاضی آقا هم داریم. چند سال قبل یک متقاضی آقا داشتم که آنقدر مسلط بود که الان در آلمان کار می کند و خیلی موفق است یا خانمی بود که شمالی بود به او آموزش دادیم و الان در شمال آموزشگاه دارد. وقتی کسی که برای آموزش به پیش ما می آید با آن ها طوری صحبت می شود و جوری آموزش داده می شوند که آن ها واقعا بعدا مستقل شوند و البته بعدا از آن ها استفاده می کنیم. آن ها را رها نمی کنیم و با هم دوست می شویم. اکثر بافنده هایم با من دوست هستند.

به واسطه آموزش دوستان زیادی پیدا کرده ام
بانوی فعال در زمینه  بافندگی فرش می گوید:  آموزشی که می دهم منجر به کار می شود. شما آموزشی که دیدید پای دار قالی کار می کنید جوری که پول آموزش را در خود فرش که تمام می شود دستمزدش را می گیرد. بیشتر کار من گبه و قالی است. نقش گبه ذهنی است. استان بوشهر از گذشته تا کنون ذهنی بافت بوده اند و نقش هایشان برگرفته از منظره و طبیعت است. وقتی طرح را تمام می کند کار را متراژ می کنم و دستمزد که نمی گیرم بلکه هزینه کارکرد او را می دهم. آموزش دوست دارم چون احساس می کنم در کنار آموزش رفیقان جدیدی پیدا می کنم و وقتی که آموزش می دهم با ان ها دوست می شوم. و این برایم ارزش دارد.

اراده قوی خودم و حمایت مرحوم همسرم مرا به این جایگاه رساند
خانم جوانی که حالا پس از سال ها زندگی در دشتستان خود را هم استانی ما می داند می گوید: می توان گفت همت خودم بود و خدا رحمت کند همسرم را قبلا وقتی که بازرس اتاق اصناف بودند و یک جورهایی او من را راهنمایی کردند و می توان گفت من مدیون ایشان هستم که من را به این سمت سوق دادند همچنین اداره صنعت و معدن، اتاق اصناف، اداره تعاون و حتی کمیته امداد، فنی و حرفه ای همه حامی ام بودند.

یکی از مشکلات ما نبود کارگاه رنگ ریزی در استان بوشهر است
خانم خدابنده به عنوان کسی که سال های زیادی در حیطه فرش فعالیت دارد در خصوص مشکلات این اتحادیه می گوید:  مشکلات  خیلی زیاد است و ما مکانی برای کارگاهمان نداریم و اجاره نشین هستیم. وقت زیادی باید برای فعالیت هایم صرف می کردم. برای خانمی که فرزند دارد و یک روزهایی بود که بچه ۱۰ روزه را برمی داشتم و به پشتکوه می رفتم و ۱۵ روز آموزش داشتم. قرار داد آموزش بسته بودم و نمی توانستم بچه ام را برازجان بگذارم. پس این مشکلاتی پیش می آورد که وقتی در خانه نباشی یک مشکل است. از نظر مالی فرش چیزی نیست که سرمایه اش دو میلیون باشد. از نظر مالی باید دست پری داشته باشید. به دلیل اینکه ما رنگ ریزی در استان نداریم مجبور بودم مواد اولیه را از استان فارس تهیه کنم. کارگاه رنگ ریزی در استان  نداریم و بارها تقاضا داده ایم ولی چون هزینه ها بالا است و متصدی کار باید آموزش دیده شود. بارها از اداره صنعت و معدن استان که زیر مجموعه آن ها هستیم تقاضا کرده ایم که ما را یک دوره آموزش کامل بفرستند تا آموزش ببینیم و بعد در استان رنگ ریزی را خودمان انجام دهیم.

برای گرفتن تسهیلات دولت حمایتمان کند
وی در ادامه مشکلات  می گوید: الان یک کد رهگیری برای یک تسهیلات خراب می کنیم. کد ملی یک خانم به عنوان یک بافنده بخاطر چقدر باید خراب شود. یعنی من بخواهم اشتغالی ایجاد کنم باید به من به ازای ۵ نفر ۷۰ میلیون وام بدهند. یک کد ملی بخاطر یک کد رهگیری خراب شود تا ۱۰ سال این خانم نمی تواند دیگر وام بگیرد پس باید سرمایه از خود داشته باشم چون آن ۷۰ میلیون برای من با اقتصاد الان جایی را پر نمی کند و الان ما حمایت دولت را می خواهیم نه با ۲۰، ۷۰ و ۱۰۰ میلیون ماها باید پوشش داده شویم که بتوانیم زیرمجموعه هایمان را بیشتر کنیم و کارمان را ارتقا دهیم. نزدیک یکسال است تقاضای وام داده ام که الان پرونده ام تکمیل شده است که با وجود همه کارهایی که انجام داده ام هنوز وام را تحویل نگرفته ام. مشکلات زیاد است ولی اگر علاقه دارید باید ادامه بدهید و آن اشتیاق است که کارمان بسته به جانمان است.

فعالیت های مهم اجتماعی
خدابنده علاوه بر تولیدی فرش به کارهایی مشغول است. وی در این خصوص می گوید: به عنوان راهور کمیته امداد، رئیس اتحادیه صنف فرش و همیشه با وجود اینکه خودم نیازمند هستم ولی حامی هستم. در کنار دوستان یک خیریه نیز داریم.  عضو کارگروه بانوان فرمانداری نیز هستم. خانه داری هم در کنار همه این فعالیت ها دارم.

بانوان دشتستانی روشنفکر هستند
خدابنده با اشاره به اینکه آینده خوبی در انتطار بانوان دشتستانی است می گوید: همه بانوان دشتستان روشنفکر هستند؛ امروزه یک خانم خانه دار به استقلال رسیده که در اجتماع جایگاه بزرگی داشته باشد. همه فعال و خوب و به دنبال درآمد هستند. دانشجو دارم که کار می کند. به نظرم آینده خوبی در پیش بانوان است ولی باید حمایت شوند.

شرکت تعاونی برتر استان در سال ۱۴۰۰
عضو کارگروه امور بانوان فرمانداری دشتستان در خصوص مقام های برتری که در این سال ها بدست آورده است می گوید:  کار آفرین برتر چهار سال اخیر بوده ام، شرکت تعاونی برتر سال ۱۴۰۰ بودم. همیشه به نحوی تقدیر و تشکر از شهرستان و استان شده است. یکی از منتخبینی بودم که دیدار با ریاست جمهوری داشتیم. حدودا الان با ۱۶ سال سابقه کار هستم شاید با ۲۰ سال با سن بالای ۴۲ سال بتوانم بازنشسته شوم. آینده را خیلی روشن می بینم شاید از نظر مسئولیت زود شروع کردم ولی برای شرکت تعاونی دیر اقدام کردم ولی با این حال آنقدر تلاش می کنم و آینده را روشن می بینم.

مسئولین بانوان کارآفرین را حمایت کنند
خدابنده خطاب به مسئولین شهرستانی و استانی می گوید: به عنوان یک کارآفرین دوست دارم که فقط حمایت شویم. اینکه می گوییم حمایت این نیست که فقط مادی باشد. مسئولین همه جوره حامی باشند. امروز من تنها سیاهی لشکرشان نباشم. من مسئول اتحادیه چه انتظاری از اتاق اصناف دارم. من یک فرش کار هستم، کارم تخصصی است.  دوست دارم حمایت شوم. کینه ای وجود نداشته باشد. در زمان قبل روسای اتاق اصناف خیلی لطف در حق ما داشتند که انتظار می رود زین پس نیز به همین منوال باشد. انتظار دارم به عنوان کارافرین کارهایم دیده شود. فرش وجود دارد و هنر ایران است و این هنر تنها با دستان پینه بسته یک خانم های گذشته و همت جوانان امروز و حمایت های ما است که می تواند نقش بزرگی داشته باشد و پایدار باشد و فرش یک اشتغال پایدار برای خانم ها است. چیزی که در خانه است. یعنی یک خانم در کنار کارهای خانه می تواند به زندگی اش برسد. من اگر حمایت شوم قطعا زیر دستم حمایت می شود و ما زنجیر وار به هم متصل هستیم. انتظارم از مسئولین تنها دیده شدن است که اتحادیه فرش دیده شود. شرکت تعاونی روشن بافت دشتستان و تمامی فرشی های استان و شهرستان دیده شوند. برایشان ارزش قائل شوند و حمایتشان کنند نه شکل مادی، ما نیازی به حمایت مادی نداریم به هر صورتی تامین می کنیم ولی از نظر روحی، روانی و دیده شدن حمایت کنند.

توصیه به بانوانی که به دنبال اشتغال زایی هستند
رئیس اتحادیه فرش دشتستان می گوید: توصیه ام این است که اگر من کاری را می خواهم شروع کنم اول درخصوص آن کار خیلی زیاد تحقیق داشته باشم. در مورد آن کار آگاهی داشته باشم و اگر بدانم واقعا می توانم دنبال آن کار بروم که ادامه دار باشد به دنبالش روم ولی از یک شاخه به شاخه دیگری پریدن اصلا خوب نیست. یک کاری را اگر شروع کردی با تمام سختی های آن باید به نتیجه کار برسی. یک شروع درست با گرفتن مشاوره از کسانی که تجربه این کار را داشته اند صحبت کنند و پله پله جلو روند. انشاالله موفق می شوند.

صحبت پایانی
خدابنده در پایان می گوید:  از همه کسانی که در این سال ها در کنارم بودند تشکر می کنم. از خانم موسوی کارگروه بانوان فرمانداری و خانم آذرشب کارگروه بانوان استانداری تقدیر و تشکر می کنم و همچنین از اداره صنعت و معدن دشتستان، اتاق اصناف، اداره تعاون، اداره فنی و حرفه ای، کمیته امداد و ارگان هایی که در این سال ها همه حامی ما بودند و یک تشکر مخلصانه از تمام بافنده هایم که در این سال هایی که گذشت در کنارم بودند و به من حقیر لطف داشته اند و پا به پای ما بوده اند و یک تقدیر و تشکر از بچه هایم که تحمل کرده اند. روزهایی بود که باید کنارشان باشم و نبودم. واقعا بچه های خوبی دارم.