اتحادخبر: همه می‌دانیم که کوتاه شدن روزها، زودتر تاریک شدن و سرد شدن دما از نشانه‌های آغاز نیمه دوم سال و شروع زمستان و پاییز است. اما این تغییر فصل ممکن است باعث ایجاد احساسات ناخوشایندی در برخی از افراد شود.

با شروع دمای سرد و روزهای کوتاه‌تر و تاریک‌تر حدود ۵ درصد افراد ممکن است اختلال عاطفی فصلی را تجربه کنند. نوعی افسردگی که معمولاً در پاییز یا زمستان ظاهر می‌شود و سپس در بهار بین می‌رود. برخی علائم آن در آغاز افزایش اشتها و اشتیاق به کربوهیدرات مانند سیب زمینی سرخ کرده یا بستنی، میل به خواب طولانی‌تر، مشکل در بیدار شدن صبح و احساس سستی در محل کار.

در عرض سه تا چهار هفته، خلق‌وخو تغییر می‌کند. بیماران مبتلا به  اختلال عاطفی فصلی یا SAD دچار افسردگی شدید می‌شوند که شامل احساس غم و اندوه مداوم، کناره‌گیری از دوستان و خانواده و از دست دادن علاقه به فعالیت‌هایی است که زمانی لذت بخش بودند. محققان هنوز نمی‌دانند چرا برخی از افراد دچار اختلال عاطفی فصلی می‌شوند، اما اعتقاد بر این است که این اختلال بیشتر در بین زنان شایع است. این فرض وجود دارد که ساعات کوتاه روز و نور کمتر خورشید ساعت داخلی بدن را تغییر می‌دهد و برخی هورمون‌های تنظیم‌کننده خلق‌وخو مانند سروتونین با فصول نوسان می‌کنند.

اختلال عاطفی فصلی چیست؟

خبر خوب این است که از آنجا که اختلال عاطفی فصلی به فصل‌های متغیر وابسته است، شما می‌توانید شروع آن را پیش بینی کرده و آن را دفع کنید. اگر قبلاً علائم را تجربه کرده‌اید برای مثال بیشتر می‌خوابید و برای بیدار شدن با مشکل بیشتری روبرو هستید یا اگر قبلاً می‌دانید که مستعد ابتلا به اختلال عاطفی فصلی هستید، کارشناسان می‌گویند بهتر است قبل از شروع افسردگی شدید، اقدامات پیشگیرانه را شروع کنید. چندین متخصص در این زمینه گفته‌اند که درمان با نور روشن، که معمولاً شامل هر روز صبح نیم‌ساعت نشستن در نزدیکی منبع نور است مؤثرین درمان برای  اختلال عاطفی فصلی است. یک مطالعه نشان داد که در طول چهار هفته، ۶۱ درصد از ۳۳ بیماری که تحت درمان با نور شدید قرار گرفتند، در مقایسه با ۳۲ درصد از افرادی که دارونما دریافت کردند، علائمشان ناپدید شد. درمان با نور روشن معمولاً سریع‌تر از دارو عمل می‌کند. با این وجود، هنگام بیدار شدن نیاز به انجام مداوم دارد.

جعبه‌های نور برای درمان این اختلال طراحی شده‌اند تا افراد بتوانند هنگام بیدار شدن نیم ساعت در معرض آن‌ها قرار گیرند. اما این جعبه‌ها هنوز تأییدیه‌های لازم را دریافت نکرده‌اند و لذا خریداران باید با مشورت پزشک آن‌ها را مورد استفاده قرار دهند.  

یک جعبه ایده آل دارای یک صفحه نمایش بزرگ است که نور را به سمت پایین می‌تاباند، مانند نحوه تابش خورشید از آسمان. شدت نور باید ۱۰ هزار لوکس باشد که معیاری از میزان دریافت نور توسط چشم است.

در مطالعه ای که در سال ۲۰۱۹ انجام شد، ۲۴ جعبه نور مورد بررسی قرار گرفتند و مشخص شد که تنها ۷ مورد از آنها معیارهای بالینی محققان را برآورده می‌کند. به عنوان مثال، برخی از آنها مدعی ۱۰ هزار لوکس نور بودند در حالی که درخشندگی آن‌ها فاقد استانداردهای لازم برای درمان بود.  

درمان با نور روشن معمولاً در اواخر پاییز و زمستان انجام می‌شود، اما می‌تواند در سایر مواقع سال نیز مورد استفاده قرار گیرد. هرکسی که درمان سندرم اختلال عاطفی فصلی را شروع می‌کند هر روز قبل از ساعت ۸ صبح به مدت حداقل ۳ هفته ۳۰ دقیقه باید این جعبه را جلوی خود بگذارد. اگر طی این مدت حال فرد بهبود نداشت احتمالاً این درمان برای او بی‌اثر است.  برخی افراد نیز ممکن است از داروهایی مانند داروهای ضدافسردگی برای این افراد مفید باشد. اگر نگرانی‌های مربوط به چشم دارید یا شرایط جسمی مانند دیابت دارید که شما را مستعد ابتلا به بیماری‌های چشمی می‌کند، بهتر است قبل از استفاده از نور درمانی با پزشک خود مشورت کنید.

در مطالعه ای که در سال ۲۰۰۱ انجام شد، دستگاه‌های شبیه‌سازی سپیده‌دم که به شما کمک می‌کند با افزایش تدریجی میزان نور اتاق خواب خود از خواب بیدار شوید، حتی بیشتر از یک جعبه روشنایی اثرگذار بودند. نوع دیگری از دستگاه‌ها که یون منفی تولید می‌کنند نیز امیدوار کننده بوده‌اند. اما تحقیقات بیشتری برای ارزیابی بیشتر اثربخشی این دستگاه‌ها برای درمان اختلال عاطفی فصلی مورد نیاز است.

برخی افراد تصور می‌کنند که مصرف مکمل های ویتامین D می‌تواند به درمان اختلالات عاطفی فصلی کمک کند. اما مطالعات نشان می‌دهد که اینطور نیست، بنابراین نیازی به مصرف ویتامین D اضافی نیست مگر اینکه آزمایش خون نشان دهد که کمبود دارید.

سرانجام، در حالی که درمان با نور روشن اولین درمان توصیه شده برای اختلال SAD است، بیرون آمدن منظم از خانه می‌تواند فرصت‌های دیگری را برای قرار گرفتن در معرض نور براش ما فراهم کند. پیاده روی حتی ۲۰ یا ۳۰ دقیقه در روز می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند. همچنین انجام فعالیت‌های بیرون از خانه مانند دوچرخه سواری یا ورزش‌های گروهی، شما را از خانه بیرون می‌آورد و می‌توانید از نور آفتاب و معاشرت با دیگران بهره‌مند شوید.