اتحادخبر: یکی از بیماری‌های شایع در جهان بیماری کبد چرب است. کبد چرب از بیماری‌های قرن ۲۱ به شمار می‌آید که در اثر رسوب و تجمع بیش از حد چربی در بافت کبد ایجاد می‌شود. این تجمع چربی در کبد اختلالاتی در فعالیت طبیعی کبد به وجود می‌آورد که باعث نارسایی کبدی می‌شود.

کبد چرب چیست؟

کبد (Liver) دومین عضو بزرگ در بدن انسان است و مسئول به اصطلاح رد کردن تمام مواد غذایی و نوشیدنی مصرف شده از صافی است که این بدان معناست که کبد فاکتورهای مضر مواد غذایی را گرفته و آنها را به صورتی بدون ضرر وارد سیستم‌های دیگر بدن می کند. کبد به طور طبیعی خود را توسط سلول‌هایی ترمیم و پاکسازی می‌کند اما اگر فاکتورهای منفی وارد شوند در این کار اختلال رخ می‌دهد. کبد چرب یک موقعیت مخرب را در بدن ایجاد می‌کند و بدتر اینکه هیچ علامت هشدار دهنده‌ای در ابتلا ندارد.

علائم کبد چرب چیست؟

در بیشتر افراد، کبد چرب معمولا بدون علامت خاصی است، اما بعضی از علائم عجیب آن به شرح زیر است:

۱. خارش پوست

معمولا خارش پوست تا زمانی که آزردگی و تحریک پوستی خاصی به وجود نیامده است، چندان جدی گرفته نمی‌شود، اما باید بدانید که احتمالا علت خارش پوست، وجود صفرا در خون باشد. وجود صفرا در خون هم ناشی از تخریب و آسیب‌دیدگی کبد است. زمانی که مجرای صفرا مسدود باشد، صفرا به جریان خون وارد می‌شود. در نتیجه این ماده زیر پوست قرار می‌گیرد و خارش به وجود می‌آورد.

۲. آنژیوم عنکبوتی

آنژیوم عنکبوتی یکی دیگر از علائم کبد چرب است. در این حالت، مویرگ‌های عنکبوتی‌شکلی زیر پوست ظاهر می‌شوند. علت به وجود آمدن این مویرگ‌ها، افزایش میزان استروژن در بدن است و نشان می‌دهد که کبد به‌ درستی کار نمی‌کند و سوخت‌وساز هورمون‌ها به‌درستی انجام نمی‌شود. رگ‌های مذکور به دلیل بزرگ شدن سرخرگچه ایجاد می‌شوند. سرخرگچه‌ها رگ‌های خونی با قطری کم هستند که سرخرگ‌ها را به مویرگ‌ها وصل می‌کنند.

۳. کبودی و خون‌ریزی

اگر بعد از هر صدمه‌ای که به بدن‌تان وارد می‌شود به‌راحتی دچار کبودی و خون‌ریزی می‌شوید، احتمالا کبدتان به درستی کار نمی‌کند. یعنی پروتئین‌هایی که برای انعقاد خون نیاز دارید دیگر به اندازه کافی تولید نمی‌شوند.

۴. بوی بد دهان

بوی بد دهان نشانه بیماری‌ها و مشکلات مختلفی مانند سینوزیت و بیماری‌های لثه است. علاوه بر اینها، بوی بد دهان می‌تواند یکی از علائم کبد چرب هم باشد. بوی دهان ناشی از نارسایی کبدی در بیماران مبتلا به سیروز کبدی با عنوان فِتور هپاتیکوس هم شناخته می‌شود که به واسطه وجود سطح بالای متیل‌دی‌سولفید در خون ایجاد می‌شود.

۵. قرمزی کف دست

قرمزی، خارش و سوزش کف دست‌ها معروف به اِریتمای کف دست هم یکی از علائم کبد چرب است و به خاطر غیرعادی شدن سطح هورمون‌ها در خون به وجود می‌آید.

۶. وجود لک‌های پوستی و کک و مک

اگر کبد به درستی فعالیت نکند، روی پوست لک‌های قهوه‌ای رنگی به وجود می‌آید. علت این است که استروژن در بدن افزایش می‌یابد و آنزیمی حاوی مس به نام تیروزیناز در بدن شروع به رنگ‌ریزه‌های پوستی (مِلانین) می‌کند. در نتیجه روی پوست بدن لکه‌ها و کک‌ومک ایجاد می‌شود.

۷. کاهش تمرکز

یکی از علائم کبد چرب هم از دست رفتن تمرکز است. پس اگر اخیرا مدام حواس‌تان پرت می‌شود و تمرکز کافی ندارید شاید باید به وضعیت کبدتان بیشتر رسیدگی کنید. سم‌زدایی و تأمین انرژی بدن دو نمونه از مهم‌ترین وظایف کبد است. حال اگر میزان سموم موجود در خون‌تان به واسطه عملکرد نامناسب کبد بیشتر از حد قابل‌تحمل شود، عملکرد مغز هم تحت الشعاع قرار خواهد گرفت. وقتی سوخت و ساز انرژی در بدن به درستی انجام نشود، خستگی و کاهش تمرکز به وجود می‌آید. شکل حاد این مشکل، فراموشی و رفتن به اغما است.

علت ایجاد کبد چرب

علت و چگونگی ابتلا به کبد چرب دقیقا مشخص نیست. زمانی که میزان چربی جمع‌شده در کبد زیاد از حد باشد یا بدن به‌درستی چربی را نسوزاند، این بیماری به وقوع می‌پیوندد. افرادی که دارای چربی شکمی عمیق یعنی چربی‌هایی در احشای خود هستند با احتمال قوی‌تری به کبد چرب مبتلا می‌شوند. از عوامل خطرناک دیگری که در ابتلا به کبد چرب دخیل هستند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• انواع دیابت
• کلسترول یا چربی بالای خون
• فشار خون بالا
• چربی خون بالا یا تری‌گلیسیرید

آیا کبد چرب فقط چاق‌ها را درگیر می‌کند؟

هر چند میان چاقی مفرط و کبد چرب ارتباطاتی وجود دارد، اما بعضی از افراد با وزن عادی هم به کبد چرب مبتلا می‌شوند. علت وقوع کبد چرب در بدن این افراد می‌تواند به خاطر موارد زیر باشد:

• عوامل ژنتیکی
• سیگار کشیدن
• بالا رفتن سن
• مصرف برخی از داروها مانند استروئید‌ها یا تاموکسیفین که مخصوص درمان سرطان است
• کاهش وزن سریع
• عفونت‌هایی مانند هپاتیت
• قرار گرفتن در معرض سموم

پیشگیری از بیماری کبد چرب

برای پیشگیری از کبد چرب و عوارض احتمالی آن، پیروی از یک سبک زندگی سالم حائز اهمیت است.

اجتناب یا محدود کردن مصرف الکل

حفظ وزن مناسب

مصرف رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی

اقدام در جهت کنترل قند خون، میزان تری گلیسیرید و کلسترول خون

دنبال کردن برنامه درمانی توصیه شده توسط پزشک در صورت ابتلا به دیابت

انجام حداقل ۳۰ دقیقه ورزش در بیشتر روز‌های هفته

انجام این مراحل می‌تواند به بهبود سلامت کلی شما نیز کمک کند.

راه درمان کبد چرب چیست؟

در بسیاری از موارد، تغییرات سبک زندگی می‌تواند به درمان بیماری کبد چرب کمک کند. به عنوان مثال، پزشک ممکن است به انجام موارد زیر توصیه داشته باشد:

اجتناب یا محدود کردن مصرف الکل

اقدام برای کاهش وزن

ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی

در صورت بروز عارضه جانبی ممکن است پزشک معالج درمان‌های دیگری را توصیه کند. به عنوان مثال، برای درمان سیروز ممکن است دارو درمانی و عمل جراحی را نیاز ببیند. سیروز می‌تواند منجر به نارسایی کبدی شود. در صورت بروز نارسایی کبدی، ممکن است نیاز به پیوند کبد باشد.

در بسیاری از افراد، کبد چرب معمولا همراه با علائمی جدی و سخت نیست. در بعضی از موارد هم این بیماری به‌خودی‌خود درمان می‌شود یا ایجاد تغییرات در سبک زندگی و سالم زندگی کردن موجب بهبود و درمان آن می‌شود. محققان معتقدند که درصد ابتلا به کبد چرب در حال افزایش است و با بالا رفتن نرخ چاقی مفرط، این بیماری همه‌گیر خواهد شد.

هرچند سطوح نخست کبد چرب، مشکلات جدی ایجاد نمی‌کند، اما اگر به آن رسیدگی نشود، در طی ده سال، کبد چرب به استئاتوز غیرالکلی و آن هم به مشکلات جدی‌تری مانند سیروز بدل خواهد شد. در کشوری مانند آمریکا، کبد چرب در حال افزایش و سومین علت پیوند کبد است. بهترین راه برای پیشگیری و درمان کبد چرب، داشتن رژیم غذایی سالم و مناسب، انتخاب سبک زندگی سالم و ورزش کردن منظم است.