لیلا انبارکی*:

در تیرماه ۱۳۱۴ مردم مشهد در اعتراض به ممنوعیت حجاب در مسجد گوهر‌شاد تجمع که این اعتراض با حضور نظامیان سرکوب شد،تعدادی کشته،مجروح و زندانی شدند. ‌

سالروز قیام مردم مشهد علیه کشف حجاب به عنوان حجاب و عفاف نامگذاری شده است.

آنچه که می دانیم مسئله حجاب و پوشش زنان در ایران در قبل از انقلاب همیشه دستخوش سلیقه ها و تفکرات شاهان قرار می گرفت و قریب به اتفاق ایرانیان از دیرباز حجاب را به عنوان یکی از اصلی ترین نمادهای دینداری و مسلمانی به حساب می آوردند.

حتی در دوره هایی از کشف حجاب نیز بسیاری از خانواده ها عطای تحصیل و پیشرفت را به لقای حفظ اعتقادات خود بخشیدند تا ثابت کنند حکومت ها نمیتوانند بر اعتقاداتشان حکمرانی کنند.

اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی انتظارات و خواسته ها متفاوت تر و شدیدتر بود، برخی سیاسیون وجود حجاب را یک مانع جدی برای استقرار دموکراسی می دانستند و اعتقادی به حجاب نداشتند که نمونه آن تظاهرات خودجوش در روزهای پایانی سال ۱۳۵۷ توسط تعدادی از زنان بود.

به خوبی واقفیم پس از رویش هر انقلاب و ظهور ایدئولوژی جدید در هر جامعه ایی، نهادهای حکومتی طبیعتا در ابتدا با مشکلات عدیده ای مواجه می شوند، همین مسئله در مورد ایران نیز صدق می کند و از اوایل انقلاب اسلامی با توجه به حاکمیت جمهوری اسلامی، تندروی ها و کندروی های بسیاری در حوزه های گوناگون شاهد بودیم.

امام خمینی (ره) یکی دو ماه پس از انقلاب اسلامی در پیامی صراحتا تاکید کردند؛ زن ها باید با حجاب به وزارت خانه ها بروند در صورتیکه عده ایی به واسطه پیروزی انقلاب اسلامی مانع حضور زنان در ادارات دولتی می شدند و تنها چادر را به عنوان حجاب اسلامی دانستند .

در همان سال حجت الاسلام اشراقی، داماد حضرت امام (ره) در ۱۷ اسفند ۵۷ در تشریح جمله حضرت امام (ره)در رادیو گفت: باید در نظر داشت که حجاب به معنی چادر نیست، همینقدر که موها و اندام خانم ها پوشانده شود و لباس، آبرومند باشد حال به هرشکل و رنگی مهم نیست. البته چادر متعارف و خوب است.

با گذشت یک سال از کش و قوس و درگیریهای درونی حکومتی بر سر نوع حجاب و بهترین حجاب، وزارتخانه ها و نهادهای مختلف با صدور اطلاعیه های جداگانه ایی رعایت حجاب اسلامی را برای کارکنان و مراجعه کنندگان خواستار شدند و در نهایت پس از جنگ تحمیلی و دور بودن حکومت از مقوله فرهنگ، مسئله حجاب و عفاف به عنوان یکی از دغدغه های اصلی انقلاب اسلامی محسوب شد.

ایران که در جنگ تحمیلی از مباحث و مسائل حساس فرهنگی دور شده بود و ارگانها و سازمانها بصورت سلیقه ایی در تلاش فرهنگ سازی مقوله حجاب و عفاف بودند، وقتی به خود آمدند که متوجه شکاف عمیق در نوع پوشش و حجاب  در سطح جامعه شدند، همین امر باعث شد که مقوله حجاب و عفاف و فرهنگ سازی یک حجاب ایده آل در جامعه به عهده بیش از ۲۶ دستگاه و سازمان های اجرایی قرار گیرد و سالانه هزینه های گزافی پیرامون این موضوع اختصاص یابد.

اما سوال اینجاست، آیا موفق بوده ایم؟ آیا صاحبنظران و اندیشمندان این حوزه توانستند موفق عمل کنند؟ آیا دستگاه های اجرایی، سیاستگذاری اصولی داشته اند؟
آنچه که مشخص است با توجه به اهمیت موضوع در دوره های مختلف کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی در تلاشند، اما نکته قابل لمس ، سلیقه ها و تفکرات متفاوت و همچنین ایده های گوناگونی است که در دوره های مختلف، سیاستگذاری شده است  و هزاران ایده و طرح از بدو انقلاب تا کنون با وجود جامعه ای منطبق بر احکام اسلام در پیشبرد رسیدن به هدفی مطلوب در راستای ترویج فرهنگ حجاب و عفاف ارائه گردیده اما کماکان به دنبال حل مسئله و برطرف نمودن شکاف عمیقی که بر اثر سیاستگذاریهای غلط که بوجود آمده هستیم.

بطوریکه بالغ بر ۳۰۰ وظیفه بر عهده ۲۶ دستگاه اجرایی گذاشته شده است تا مقوله حجاب و عفاف را در جامعه، خصوصا جوانان تقویت کنند. آیا به نظر شما موفق عمل کرده ایم؟

بنابراین پیشنهاد میشود با توجه به هجمه هایی که به سوی حجاب و عفاف نشانه گرفته، مجلس شورای اسلامی، مقوله فرهنگ را از اولویت های اصلی کار خود قرار دهد و با در نظر گرفتن کاستی ها و نقص هایی که برای انتقال این فرهنگ اسلامی و ایرانی در بین نسل ها وجود دارد تفکراتی اندیشیده شود.
کمیسیون فرهنگی، پیگیر اجرایی شدن مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در بحث راهکارهای اجرایی شدن فرهنگ حجاب و عفاف باشد و با استفاده از صاحبنظران و اندیشمندان حوزه علل و ضعفها را  بررسی و در راستای حل آنها کوشش شود.

قطعا اگر مقوله حجاب با فرهنگ سازی مناسب و راهکارهای اصولی و با ایده های جدید و نو با توجه به روحیه جوانان که از سرمایه های گرانبهای انقلاب اسلامی هستند ایجاد شود، قطعا بسیار موثرتر از راهکارهای پیشگیرانه تند و توهین آمیز به قشر جوانان است.

* دکترای سیاست گذاری