بهرام نکیسا

شب‌های قدر ویژگی‌های خاصی دارند ، مهم و بزرگ هستند. در همین شب‌های قدر است که قرآن مجید بر حضرت محمد(ص) نازل شده و لذا در این شب‌ها سخن گفتن، گفتگو، راز و نیاز، حاجت خواستن و طلب عفو و بخشش کردن برای خود و دیگران از خداوند متعال بیش از زمان‌های دیگر میسر است.
در این نوشتار بر آنم تا آنچه را که از آیات قرآن مجید و ادعیه ارزشمند ائمه اطهار علیه السلام که توسط واعظین و سخنرانان محترم آموخته‌ام، در این ایام ماه مبارک و در آستانه شب‌های قدر با توجه به تعطیلی مجالس به‌دلیل بیماری کرونا از این طریق تقدیم خوانندگان محترم نمایم. امید که مورد قبول خداوند سبحان قرار گیرد. انشاالله.
سخن گفتن با خداوند فرصتی است که به انسان‌ها در این دنیا داده شده تا با خالق بی‌همتا سخن گویند. فرصتی که با مرگ آدمی از انسان گرفته می‌شود. پس تا در این دنیا هستیم و به سهولت و راحتی در هر مکانی می‌توانیم با خداوند سخن بگوئیم و حرف‌هایمان را در میان بگذاریم فرصت را از دست ندهیم که چه بسا در عالم آخرت وضع ما این‌گونه نباشد که بتوانیم به‌راحتی با خداوند متعال سخن بگوئیم و از او کمک بخواهیم.
زیرا  به استناد آیه 38 سوره مبارکه نباء که می فرماید :
يَوْمَ يَقُومُ الرُّوحُ وَالْمَلَائِكَةُ صَفًّا لَا يَتَكَلَّمُونَ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمَنُ وَقَالَ صَوَابًا
روزى كه روح و فرشتگان به صف مى‏‌ايستند و [مردم] سخن نگويند مگر كسى كه [خداى] رحمان به او رخصت دهد و سخن راست گويد (۳۸)
پس تنها در این دنیا است که ما هیچ محدودیت و قیدی برای سخن گفتن با خداوند نداریم. در هر زمانی و هر مکانی و در باره هر موضوعی می‌توانیم به راحتی و بدون حضور افرادی دیگری و شنیدن سخنانمان با خداوند متعال صحبت کنیم زیرا با فرا رسیدن مرگ انسان این فرصت طلائی خاتمه می‌یابد و سخن گفتن با خداوند پس از آن شرایطی دارد که معلوم نیست چقدر آن شرایط برای ما فراهم باشد.
در قرآن کریم به مواردی از سخن گفتن انسان با خداوند رحمان اشاره گردیده است. یکی از آن موارد در بخش دوم سوره حمد می‌باشد.
آیات 5 الی 7 سوره مبارکه حمد:
" اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ
ما را به راه راست هدايت فرما
إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ ﴿۵﴾
 [بار الها] تنها تو را مى‌‏پرستيم و تنها از تو يارى مى‏‌جوييم (۵)
 اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ ﴿۶﴾
ما را به راه راست هدايت فرما (۶)
صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلَا الضَّالِّينَ ﴿۷﴾
راه آنان كه گرامى‏ شان داشته اى نه [راه] مغضوبان و نه [راه] گمراهان (۷)"
انسان هر که و هر چه باشد می‌تواند با خداوند عالم سخن بگوید. راه سخن گفتن با خداوند بر روی هیچ‌کس مسدود نیست بلکه این برخی از انسان‌ها هستند که این راه را بر روی خود می‌بندد.
امام سجاد علیه السلام در دعای ابوحمزه ثمالی می‌فرماید:
" وَالْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِى أُنادِيهِ كُلَّما شِئْتُ لِحاجَتِى وَأَخْلُو بِهِ حَيْثُ شِئْتُ لِسِرِّى بِغَيْرِ شَفِيعٍ فَيَقْضِى لِى حاجَتِى؛
خدا را سپاس که هرگاه بخواهم برای حاجتم صدایش کنم و هر جا که برای رازونیاز با او بخواهم بی‌پرده خلوت می‌کنم بدون هیچ شفیعی و خدا هم پاسخ و حاجتم را می‌دهد".
در سخن گفتن با خداوند تشریفات دنیوی وجود ندارد .
امام سجاد علیه السلام در صحیفه سجادیه دعای 31 به زیبای تمام چنین بیان فرموده اند :
" اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ شَفِّعْ فِی خَطَایای کرَمَک، وَ عُدْ عَلَی سَیئَاتِی بِعَفْوِک، وَ لَا تَجْزِنِی جَزَائِی مِنْ عُقُوبَتِک، وَ ابْسُطْ عَلَی طَوْلَک، وَ جَلِّلْنِی بِسِتْرِک، وَ افْعَلْ بی‌ فِعْلَ عَزِیزٍ تَضَرَّعَ إِلَیهِ عَبْدٌ ذَلِیلٌ فَرَحِمَهُ، أَوْ غَنِی تَعَرَّضَ لَهُ عَبْدٌ فَقِیرٌ فَنَعَشَهُ.
بار خدایا بر محمد و آل ش درود فرست، و کرمت را درباره خطاهایم شفیع من فرما، و زشتی هایم را با عفوت از من ببخش، و جزایم را از عقوبت خود مساز، و دامان احسانت را بر من بگستر، و مرا در پرده عفوت بپوشان، و با من رفتار شخص پر قدرتی کن که بنده‌ای ذلیل با زاری به درگاهش رفته و او بر وی ترحم نموده، یا ثروتمندی که فقیری سر راهش نشسته و او از وی دستگیری نموده.
اللَّهُمَّ لَا خَفِیرَ لِی مِنْک فَلْیخْفُرْنِی عِزُّک، وَ لَا شَفِیعَ لِی إِلَیک فَلْیشْفَعْ لِی فَضْلُک، وَ قَدْ أَوْجَلَتْنِی خَطَایای فَلْیؤْمِنِّی عَفْوُک.
بارالها مرا از تو پناه‌دهنده‌ای نیست؛ پس باید عزت تو پناهم دهد، و برای من شفیعی به سوی تو نیست پس باید فضل تو شفیعم شود، و گناهانم مرا در عرصه ترس بُرده پس باید عفو تو مرا ایمن سازد،
فَمَا کلُّ مَا نَطَقْتُ بِهِ عَنْ جَهْلٍ مِنِّی بِسُوءِ أَثَرِی، وَ لَا نِسْیانٍ لِمَا سَبَقَ مِنْ ذَمِیمِ فِعْلِی، لَکنْ لِتَسْمَعَ سَمَاؤُک وَ مَنْ فِیهَا وَ أَرْضُک وَ مَنْ عَلَیهَا مَا أَظْهَرْتُ لَک مِنَ النَّدَمِ، وَ لَجَأْتُ إِلَیک فِیهِ مِنَ التَّوْبَةِ.
زیرا آنچه بر زبان آوردم از باب جهل به کردار زشتم، و در اثر فراموشی کارهای بد گذشته‌ام نیست، بلکه برای آن است که آسمان تو و هر که در آن است، و زمین تو و هر که بر روی آن است کردم، ندامتی را که برای تو آشکار کردم, و توبه‌ای را که به سبب آن به تو پناه بردم بشنوند،
فَلَعَلَّ بَعْضَهُمْ بِرَحْمَتِک یرْحَمُنِی لِسُوءِ مَوْقِفِی، أَوْ تُدْرِکهُ الرِّقَّةُ عَلَی لِسُوءِ حَالِی، فَینَالَنِی مِنْهُ بِدَعْوَةٍ هِی أَسْمَعُ لَدَیک مِنْ دُعَائِی، أَوْ شَفَاعَةٍ أَوْکدُ عِنْدَک مِنْ شَفَاعَتِی تَکونُ بِهَا نَجَاتِی مِنْ غَضَبِک وَ فَوْزَتِی بِرِضَاک.
تا مگر یکی از اینان در سایه رحمتت بر پریشان حالی‌ام رحم کند، یا برای آشفتگیم بر من رقّت آورد، پس از جانب خود دعایی به حال من کند که از دعای خود من نزد تو به اجابت نزدیکتر باشد، یا شفاعتی نصیبم گردد که از شفاعت خودم نزد تو استوارتر جلوه کند، و رهاییم از خشم تو، و دستیابیم به خشنودیت در آن باشد".
در دعا کردن است که می‌توانیم هر چه بخواهیم و درخواست داشته باشیم با خداوند  مطرح نمائیم مثل درخواستی که در  آیه 201 سوره مبارکه بقره آمده است.
" رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ
خدایا ما را از نعمتهای دنیا و آخرت هر دو بهره‌مند گردان و از عذاب آتش دوزخ نگاه دار".
برای اینکه خواسته‌های ما به زبان و ادب بهتری مطرح گردد می‌توانیم در عموم ایام زندگی به‌ویژه شب‌های ارزشمند قدر، دعای ابوحمزه ثمالی، دعای جوشن کبیر ، دعای کمیل، دعای افتتاح و... بخوانیم. همه این ادعیه برای راحتی بیان خواسته‌های انسان با خداوند می‌باشند.
بسیاری در هنگام دعا کردن علاوه بر خود برای دیگران نیز دعا خیر می‌کنند و خیر دیگران را نیز از خداوند متعال طلب می‌کنند که این‌گونه دعا کردن عمل نیکو وارزشمندی است. آن‌گونه که حضرت محمد(ص) برای هدایت کسانی که با آن بزرگوار بدرفتاری و بی‌ادبی می‌نمودند و حتی با سنگ پیشانی مبارک آن حضرت را شکسته بودند، دعای خیر می‌نمود. شب قدر شب رحمت و امید است. لَيْلَةُ الْقَدْرِ بهتر از یک عمر است .
سوره مبارکه قدر آیه 3
" لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ
شب قدر از هزار ماه ارجمندتر است".
هزار ماه معادل بیش از هشتاد سال است.
هشتاد سال یک عمر است ولذا نباید فرصت شب های قدر را که معادل یک عمر است را ازدست داد. براحتی می توان در این شب های قدر گذشته را جبران نمود .
نمونه‌هائی از سخن گفتن با خداوند و دعا نمودن و پاسخ خداوند به در خواست‌کنندگان که در قرآن به آن اشاره گردیده به شرح زیر می باشد .
سوره مبارکه بقره آیه 186
" وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ  أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْيَسْتَجِيبُوا لِي وَلْيُؤْمِنُوا بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ
و چون بندگان من (از دوری و نزدیکی) من از تو پرسند، (بدانند که) من به آنها نزدیکم، هرگاه کسی مرا خواند دعای او را اجابت کنم. پس باید دعوت مرا (و پیغمبران مرا) بپذیرند و به من بگروند، باشد که (به سعادت) راه یابند".
سوره مبارکه غافر آیه 60
" وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ  إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ
خدای شما فرمود که مرا با (خلوص دل) بخوانید تا دعای شما مستجاب کنم. آنان که از (دعا و) عبادت من اعراض و سرکشی کنند زود با ذلت و خواری در دوزخ شوند" .
سوره مبارکه نمل آیه 62
" أَمَّنْ يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوءَ وَيَجْعَلُكُمْ خُلَفَاءَ الْأَرْضِ أَإِلَهٌ مَعَ اللَّهِ قَلِيلًا مَا تَذَكَّرُونَ
یا آن کس که دعای بیچاره مضطر را به اجابت می‌رساند و رنج و غم آنان را بر طرف می‌سازد و شما (مسلمین) را جانشینان اهل زمین قرار می‌دهد؟ آیا با وجود خدای یکتا خدایی هست؟ (هرگز نیست لیکن) اندکی متذکر (این حقیقت) هستند".
کافی است که ما به خداوند ایمان و باور داشته و اعتماد و امیدمان را به غیر خدا کنار گذاریم  آنگاه است که خداوند پاسخ‌مان می‌دهد و بدی و نگرانی و اضطراب را از ما دور می‌سازد.
سوره مبارکه آل عمران آیه 147
"وَمَا كَانَ قَوْلَهُمْ إِلَّا أَنْ قَالُوا رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَإِسْرَافَنَا فِي أَمْرِنَا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ
و آنها جز این نمی‌گفتند که پروردگارا، از گناه و ستمی که ما درباره خود کرده‌ایم درگذر و ما را ثابت قدم بدار و بر (محو) گروه کافران مظفّر و منصور گردان".
و یا در خصوص ماجرای حضرت ایوب
سوره مبارکه انبیا آیه 83
"وَأَيُّوبَ إِذْ نَادَى رَبَّهُ أَنِّي مَسَّنِيَ الضُّرُّ وَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ
و (یاد کن حال) ایوب را وقتی که پروردگار خود را خواند که مرا بیماری و رنج سخت رسیده و تو (بر بندگانت) از همه مهربانان عالم مهربان‌تری".
سوره مبارکه انبیا آیه 84
"فَاسْتَجَبْنَا لَهُ فَكَشَفْنَا مَا بِهِ مِنْ ضُرٍّ  وَآتَيْنَاهُ أَهْلَهُ وَمِثْلَهُمْ مَعَهُمْ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنَا وَذِكْرَى لِلْعَابِدِينَ
پس ما دعای او را مستجاب کردیم و درد و رنجش را برطرف ساختیم و اهل و فرزندانش را (که از او گرفته بودیم) با عده دیگر به مثل آنها باز به او عطا کردیم تا هم لطف و رحمتی در حق او کرده باشیم و هم اهل عبادت متذکر (لطف و احسان ما) شوند".
سوره مبارکه آل عمران آیه 193
" رَبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلْإِيمَانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ
پروردگارا، ما صدای منادیی که خلق را به ایمان فرا می‌خواند که به پروردگارتان ایمان آورید، شنیدیم و ایمان آوردیم، پروردگارا، از گناهان ما درگذر و زشتی کردار ما بپوشان و هنگام جان سپردن ما را با نیکان و صالحان محشور گردان".
و یا در داستان حضرت موسی
سوره مبارکه طه آیات 25 الی 28
" قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي ﴿۲۵﴾
گفت پروردگارا سينه‏ ام را گشاده گردان (۲۵)
وَيَسِّرْ لِي أَمْرِي ﴿۲۶﴾
و كارم را براى من آسان ساز (۲۶)
وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسَانِي ﴿۲۷﴾
و از زبانم گره بگشاى (۲۷)
يَفْقَهُوا قَوْلِي ﴿۲۸﴾
 [تا] سخنم را بفهمند (۲۸)"
سوره مبارکه طه آیه 36
" قَالَ قَدْ أُوتِيتَ سُؤْلَكَ يَا مُوسَى
فرمود اى موسى خواسته‏ ات به تو داده شد" .
خداوند فیاض مطلق است .
سوره مبارکه انبیا آیه 76
" وَنُوحًا إِذْ نَادَى مِنْ قَبْلُ فَاسْتَجَبْنَا لَهُ فَنَجَّيْنَاهُ وَأَهْلَهُ مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ
و (یاد کن حکایت) نوح را که پیش از این (خدا را به یاری خود) خواند، ما هم او را پاسخ دادیم و او و اهل بیتش (و گرویدگانش) را از اندوه و بلای سخت (طوفان) نجات دادیم".
و یا در باره در خواست حضرت زکریا
سوره مبارکه انیا آیه 89
" وَزَكَرِيَّا إِذْ نَادَى رَبَّهُ رَبِّ لَا تَذَرْنِي فَرْدًا وَأَنْتَ خَيْرُ الْوَارِثِينَ
و (یاد آر حال) زکریا را هنگامی که خدای خود را ندا کرد که بار الها، مرا یک تن و تنها وامگذار (و به من فرزندی که وارث من باشد عطا فرما) که تو بهترین وارث اهل عالم هستی" .
سوره مبارکه انیاآیه 90
" فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَوَهَبْنَا لَهُ يَحْيَى وَأَصْلَحْنَا لَهُ زَوْجَهُ  إِنَّهُمْ كَانُوا يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَيَدْعُونَنَا رَغَبًا وَرَهَبًا  وَكَانُوا لَنَا خَاشِعِينَ
ما هم دعای او را مستجاب کردیم و یحیی را به او عطا فرمودیم و جفتش را (که نازا بود) برای او شایسته (همسری و قابل ولادت) گردانیدیم، زیرا آنها در کارهای خیر تعجیل می‌کردند و در حال بیم و امید ما را می‌خواندند و همیشه به درگاه ما خاضع و خاشع بودند" .
و باز در خصوص حضرت موسی
سوره مبارکه قصص آیه 21 در باره حضرت موسی
" فَخَرَجَ مِنْهَا خَائِفًا يَتَرَقَّبُ  قَالَ رَبِّ نَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ
موسی از شهر مصر با حال ترس و نگرانی و مراقبت از دشمن بیرون رفت، گفت: بار الها، مرا از شر (این) قوم ستمکار نجات ده" .
سوره مبارکه قصص آیه 25
" فَجَاءَتْهُ إِحْدَاهُمَا تَمْشِي عَلَى اسْتِحْيَاءٍ قَالَتْ إِنَّ أَبِي يَدْعُوكَ لِيَجْزِيَكَ أَجْرَ مَا سَقَيْتَ لَنَا فَلَمَّا جَاءَهُ وَقَصَّ عَلَيْهِ الْقَصَصَ قَالَ لَا تَخَفْ نَجَوْتَ مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ
(موسی هنوز لب از دعا نبسته بود که دید) یکی از آن دو دختر که با کمال (و قار و) حیا راه می‌رفت باز آمد و گفت: پدرم از تو دعوت می‌کند تا در عوض سقایت و سیراب کردن گوسفندان ما به تو پاداشی دهد. چون موسی نزد او (یعنی شعیب پدر آن دختر) رسید و سرگذشت خود را بر او حکایت کرد (شعیب) گفت: اینک هیچ مترس که از شر قوم ستمکار نجات یافتی" .
با مشاهده و تدبر در آیات فوق در خواهیم یافت هرکجا خداوند متعال در قرآن سخنی را از انسان‌ها نقل می‌فرماید یعنی راه دعا را برروی ما باز گذاشته‌است و از آن طرف خودش نیز وعده کرده و تضمین نموده که راه اجابت هم باز است. انشاالله.
این نوشته را با مناجاتی از حضرت سعدی علیه الرحمه بپایان می‌رسانم:
بیا تا برآریم دستی ز دل
که نتوان برآورد فردا ز گل
به فصل خزان در نبینی درخت
که بی برگ ماند ز سرمای سخت
برآرد تهی دستهای نیاز
ز رحمت نگردد تهیدست باز
مپندار از آن در که هرگز نبست
که نومید گردد بر آورده دست
قضا خلعتی نامدارش دهد
قدر میوه در آستینش نهد
همه طاعت آرند و مسکین نیاز
بیا تا به درگاه مسکین نواز
چو شاخ برهنه برآریم دست
که بی برگ از این بیش نتوان نشست
خداوندگارا نظر کن به جود
که جرم آمد از بندگان در وجود
گناه آید از بنده خاکسار
به امید عفو خداوندگار
کریما به رزق تو پرورده‌ایم
به انعام و لطف تو خو کرده‌ایم
گدا چون کرم بیند و لطف و ناز
نگردد ز دنبال بخشنده باز
چو ما را به دنیا تو کردی عزیز
به عقبی همین چشم داریم نیز
عزیزی و خواری تو بخشی و بس
عزیز تو خواری نبیند ز کس
خدایا به عزت که خوارم مکن
به ذل گنه شرمسارم مکن
مسلط مکن چون منی بر سرم
ز دست تو به گر عقوبت برم
به گیتی بتر زین نباشد بدی
جفا بردن از دست همچون خودی
مرا شرمساری ز روی تو بس
دگر شرمسارم مکن پیش کس
گرم بر سر افتد ز تو سایه‌ای
سپهرم بود کهترین پایه‌ای
اگر تاج بخشی سر افرازدم
تو بردار تا کس نیندازدم
تنم می‌بلرزد چو یاد آورم
مناجات شوریده‌ای در حرم
که می‌گفت شوریده دلفگار
الها ببخش و به ذلّم مدار
همی‌گفت با حق به زاری بسی
میفکن که دستم نگیرد کسی
به لطفم بخوان و مران از درم
ندارد به جز آستانت سرم
تو دانی که مسکین و بیچاره‌ایم
فرو مانده نفس اماره‌ایم
نمی‌تازد این نفس سرکش چنان
که عقلش تواند گرفتن عنان
که با نفس و شیطان بر آید به زور؟
مصاف پلنگان نیاید ز مور
به مردان راهت که راهی بده
وز این دشمنانم پناهی بده
خدایا به ذات خداوندیت
به اوصاف بی مثل و مانندیت
به لبیک حجاج بیت‌الحرام
به مدفون یثرب علیه‌السلام
به تکبیر مردان شمشیر زن
که مرد وغا را شمارند زن
به طاعات پیران آراسته
به صدق جوانان نوخاسته
که ما را در آن ورطه یک نفس
ز ننگ دو گفتن به فریاد رس
امید است از آنان که طاعت کنند
که بی طاعتان را شفاعت کنند
به پاکان کز آلایشم دور دار
وگر زلتی رفت معذور دار
به پیران پشت از عبادت دو تا
ز شرم گنه دیده بر پشت پا
که چشمم ز روی سعادت مبند
زبانم به وقت شهادت مبند
چراغ یقینم فرا راه دار
ز بد کردنم دست کوتاه دار
بگردان ز نادیدنی دیده‌ام
مده دست بر ناپسندیده‌ام
من آن ذره‌ام در هوای تو نیست
وجود و عدم ز احتقارم یکی است
ز خورشید لطفت شعاعی بسم
که جز در شعاعت نبیند کسم
بدی را نگه کن که بهتر کس است
گدا را ز شاه التفاتی بس است
مرا گر بگیری به انصاف و داد
بنالم که عفوم نه این وعده داد
خدایا به ذلت مران از درم
که صورت نبندد دری دیگرم
ور از جهل غایب شدم روز چند
کنون کآمدم در به رویم مبند
چه عذر آرم از ننگ تردامنی؟
مگر عجز پیش آورم کای غنی
فقیرم به جرم و گناهم مگیر
غنی را ترحم بود بر فقیر
چرا باید از ضعف حالم گریست؟
اگر من ضعیفم پناهم قوی است
خدایا به غفلت شکستیم عهد
چه زور آورد با قضا دست جهد؟
چه برخیزد از دست تدبیر ما؟
همین نکته بس عذر تقصیر ما
همه هر چه کردم تو بر هم زدی
چه قوت کند با خدایی خودی؟
نه من سر ز حکمت به در می‌برم
که حکمت چنین می‌رود بر سرم