اتحادخبر: یکی از اخبار داغ این روزها، خبر زنی انگلیسی بود که در ظرف سه هفته، دوبار حامله شد و اکنون یک پسر و یک دختر دوقلو دارد. این زن ۳۹ ساله اهل ویلتشر بریتانیا می‌گوید در دو سونوگرافی اول پس از حاملگی، اثری از جنین دوم نبود، اما در هفته دوازدهم بارداری به او گفت شده که دوقلو حامله است.

پسر این زن با سزارین به دنیا آمد و نامش را نُواه (نوح) گذاشتند. نوزاد بعدی که دختر است و نامش را روزلین گذاشته‌اند، سه هفته بعد متولد شد. به این اتفاق بارداری مضاعف «Superfetation‎» می‌گویند. این اتفاق زمانی روی می‌دهد که تخمک پس از بارداری از تخمدان زن آزاد شود و مدتی بعد در کنار اولین جنین در رحم کاشته شود. این پدیده در جانوران زیاد روی می‌دهد، اما در انسان‌ها نادر است. آنچه تولد نواه و روزلین را از موارد مشابه بارداری مضاعف انسان‌ها متفاوت می‌کند، فاصله زیاد میان دو حاملگی (سه هفته) است. در این مطلب، قصد داریم به بحث بارداری مضاعف بپردازیم. با ما همراه باشید.

بارداری مجدد در زمان بارداری

چنین اتفاقی غیرممکن نیست و در دنیای پزشکی به آن حاملگی مضاعف (superfoetation) گفته می‌شود و هر چند در انسان بسیار نادر است، اما در طول صد سال تنها شش‌بار چنین اتفاقی افتاده است و به گفته‌ی متخصصان تغییرات هورمونی و فیزیولوژیک بعد از لقاح، بارداری دوباره را غیرممکن می‌کند، ولی در موارد استثنایی، حاملگی مضاعف، دو تا چهار هفته بعد از لقاح اول، ممکن است.

بارداری مضاعف چیست؟

هنگامی که نطفه جنین دیگری چند روز یا چند هفته پس از یک بارداری منعقد می‌شود آن را بارداری مضاعف می‌گویند این پدیده در حیوانات شایع‌تر است، اما از آنجا که انسان جز پستانداران به‌شمار می‌رود این شرایط نیز در انسان‌ها امکان پذیر است. بارداری یک جنین طولانی‌تر از جنین دیگر است، اما نوزادان روز تولد را به اشتراک می‌گذارند پزشکان مجبور خواهند شد که زایمان را زودتر انجام دهند یا نوزادان را از طریق سزارین به دنیا آورند. در برخی موارد، یکی بزرگتر از دوقلو‌های کوچکتر است، زیرا زمان بیشتری برای رشد و پرورش در رحم داشته است.

دلیل حاملگی مضاعف چیست؟

معمولاً، هنگامی که زن باردار می‌شود، چندین فرآیند بیولوژیکی به وجود می‌آید که مانع از بارداری مجدد در دوران بارداری می‌شود:

بدن او هورمون‌هایی را که جلوی آزاد شدن تخمک از تخمدان‌ها میشود، را آزاد می‌کند. «پلاگین مخاط» در دهانه رحم ایجاد می‌شود، که مانع از حرکت اسپرم به داخل رحم می‌شود. دیواره رحم ضخیم می‌شود و کار برای لانه‌گزینی جنین دیگر مشکل می‌شود.

اما در وضعیت‌های بسیار نادر با حامله شدن، بازهم تخمک‌گذاری می‌تواند ادامه یابد و تخمدان‌های فرد تخمک دیگری را آزاد کنند که قابلیت باروری دارند و در نتیجه آن بارداری دوم است. اما، این دو جنین با سنین حاملگی مختلف، به طور معمول فقط چند هفته با هم فاصله دارند؛ که با دوقلو‌های برابر متفاوت است، که در آن دو تخمک به‌طور هم زمان بارور می‌شوند و جنین‌ها سن حاملگی یکسانی دارند و این مورد زیاد گزارش می‌شود؛ که به حاملگی دوم، حاملگی مضاعف گفته می‌شود.

اما این وضعیت ممکن است کشف نشود، زیرا دو جنین در سن بسیار نزدیک هستند که به سادگی دوقلو در نظر گرفته می‌شوند، فقط پزشکان می‌توانند تفاوت‌های واضحی در بلوغ جنین‌ها پیدا کنند.

از آنجا که بارداری دوم بسیار نادر است، نمی‌توان فهمید که آیا روش‌های IVF یا جانشینی می‌تواند بر احتمال بروز این اتفاق تأثیر بگذارد. اما این می‌تواند سؤالاتی برای تحقیقات آینده باشد.

یک منبع پژوهشی معتبر در سال ۲۰۱۳ نشان می‌دهد که این جنین‌ها معمولاً بین ۲ تا ۴ هفته از هم جدا هستند، بنابراین احتمالاً این چیزی است که در یک بازه‌ی کوتاه زمانی پس از بارداری می‌تواند اتفاق بیفتد. با توجه به اینکه میانگین زمان بین دوره‌های قاعدگی حدود ۲۸ روز است، در این مدت احتمال آن میرود.

این موضوع (حاملگی حین بارداری) چقدر رایج است؟

پزشکان هنوز در حال تحقیق هستند که آیا از نظر فیزیکی در انسان‌ها امکان پذیر است یا خیر، زیرا باور دارند که باردار شدن در حین بارداری می‌تواند ناشی از یک وضعیت پزشکی دیگر باشد که هنوز توضیح داده نشده است. تنها ۱۰ مورد در ایالات متحده گزارش شده است.

مورد بعدی در استرالیا اتفاق افتاد و در سال ۲۰۱۶ یک زوج استرالیایی به نام‌های کیت و پیتر هیل با فاصله ۱۰ روز باردار شد. پزشکان حتی دو تاریخ زایمان مختلف به آن‌ها دادند چیزی که در مورد آن‌ها نادر است این است که این زوج فقط یک بار ارتباط داشته‌اند و اسپرم ممکن است در بدن او تا ۱۰ روز زنده بماند (معمولا اسپرم به مدت ۵ روز زندگی می‌کند). از این گذشته، پس از نخستین تخمک گذاری می‌بایست باز هم تخمک گذاری کنند.

موردی دیگر که گزارش شد جسیکا آلن، زن ۳۱ ساله بود که موافقت کرد جنین یک زوج چینی را در بدنش برای ۹ ماه حمل کند. در آوریل ۲۰۱۶، پزشکان از لقاح آزمایشگاهی برای تولید جنین برای زوج چینی استفاده کردند و آن جنین را در رحم آلن کاشتند.

آلن خیلی زود با جنین زوج دیگر باردار شد، اما در شش هفته بارداری، به او گفته شد که دوقلو حمل می‌کند و به او گفته شد جنین زوج چینی به دو قسمت تقسیم شده و دوقلو‌های یکسان ایجاد کرده است. اما یک ماه پس از به دنیا آمدن این دو نوزاد، فهمیدند که دوقلوها یکسان نیستند. آن‌ها کاملا متفاوت به‌نظر می‌رسیدند و آزمایش DNA تأیید کرد که یک کودک فرزند بیولوژیکی خود آلن و کودک دیگر فرزند زوج چینی بوده است.

آلن گفته بود: «معلوم شد که در یک اتفاق پزشکی بسیار نادر، ما به طور طبیعی باردار شده ایم». نتایج به این معنی بود که یک زن باردار می‌تواند باز باردار شود. دکتر سیما آفتاب، مدیر پزشکی مرکز مراقبت از جنین در بیمارستان کودکان نیکلاس، گفت: حاملگی مضاعف بسیار نادر است و به تعداد خیلی کمی اتفاق افتاده است، اما میتواند اتفاق بیفتد. حالا هم مورد این زن انگلیسی گزارش شده است. اما به‌طور کلی این اتفاق شایع نیست.