- یوسفی؛ مدیری با نگاه فرهنگی
- تاجگردون: ۱۴۰۳ سال خیلی سختی است / رأی ندادن خاتمی یک علامت است
- تصاویر دیدنی از تیپ و استایل نوروزی پریناز ایزدیار
- طارمی- آزمون و حالا قایدی: چه خط حملهای!
- مالیات ارزش افزوده ۱۰ درصدی ابلاغ شد
- جریمه تخلفات حادثه ساز ۵ برابر شد/ جزییات و زمان اعمال
- بیش از ۸.۵ میلیون تردد در جادههای بوشهر ثبت شد
- دکتر یوسفی؛ معتقد و عامل به تعامل صنعت نفت با محیط پیرامون
- مدیری با اشراف کامل
- قلب جوان 23 ساله دشتستانی اهدا شد/ تصاویر
اتحادخبر-یعقوب فولادی تنگستانی: «چهارشنبهسوری» یکی از جشنهایِ ایرانیست که از روزگارانِ کهن بینِ ایرانیان رواج داشته است. این جشن نیز مانندِ «مهرگان»، «سده»، «نوروز»، و «یلدا» ریشه در اساطیر و فرهنگِ ملّیِ ایرانیان دارد که دارایِ آداب و رسومِ خاصِ خودش میباشد. به این صورت که پیش از غروبِ آفتاب در آخرین سهشنبهٔ سال هر خانواده بوتههایی را که از...
دکتر یعقوب فولادی تنگستانی:
«چهارشنبهسوری» یکی از جشنهایِ ایرانیست که از روزگارانِ کهن بینِ ایرانیان رواج داشته است. این جشن نیز مانندِ «مهرگان»، «سده»، «نوروز»، و «یلدا» ریشه در اساطیر و فرهنگِ ملّیِ ایرانیان دارد که دارایِ آداب و رسومِ خاصِ خودش میباشد. به این صورت که پیش از غروبِ آفتاب در آخرین سهشنبهٔ سال هر خانواده بوتههایی را که از پیش فراهم کردهاند رویِ بام یا در حیاطِ خانه در سه، پنج یا هفت جا میگذارند؛ با آمدنِ غروب و نیمهتاریک شدنِ هوا / آسمان بوتهها را آتش میزنند. در این هنگام از بزرگ و کوچک هر کدام سه بار از رویِ آتش میپرند و چنین میخوانند: «زردیِ من از تو-سرخیِ تو از من». البته لازم به ذکر است که جشنِ سوری منحصر به آتشافروزی نیست؛ بلکه در روزگارانِ گذشته این مراسم با آیینهای دیگری همچون «سرود خواندن»، «دعا خواندن»، «غذا خوردن»، «کوزه شکستن» و... همراه بوده است.*
در خصوصِ واژهٔ «سوری» در ترکیبِ نامِ جشنِ سوری / چهارشنبهسوری دو وجه تسمیه وجود دارد: برخی «سور» را در معنایِ جشن، شادمانی، نشاط و عیش گرفتهاند و به این قائلند که چون در این هنگام مردم به جشن و سرور و سور میپردازند به آن «سوری» میگویند. یعنی جشن یا چهارشنبهای که با شادی همراه است (سعید نفیسی به نقل از دهخدا: ذیلِ چارشنبهسوری). نظرِ دیگر «سوری» را در این نام به معنایِ سرخ میدانند؛ چون در این جشن آتشِ سرخ افروخته میشود (ر.ک: فَرَهوَشی؛ 1390: 21 و بهار، 1393: 355). واژهٔ سوریِ فارسی صفتِ پهلویِ سوریک SŪRĪK است. ĪK پسوندِ نسبت است و SŪR به معنیِ سرخ است که در زبانِ فارسی گُلِ سوری به معنیِ گُلِ سرخ از همین ریشه است (فَرَهوَشی؛ 1390: 21). باید گفت نظرِ دوم مقبولتر و پذیرفتنی است؛ زیرا نامِ نخستِ این مراسم «جشنِ سوری» بوده است و اصطلاحِ چهارشنبه پس از اسلام واردِ این نام شده است؛ دیگر اینکه سوری در معنیِ جشن نمیتواند در کنارِ جشن بیاید و یک نامِ ترکیبی در معنای جشنِ جشن / جشنِ شادی / جشنِ نشاط بسازد؛ چون یک ترکیبِ حشو میسازد.
در موردِ فلسفه و دیرینگیِ جشنِ سوری / چهارشنبهسوری اخبار و اقوال گوناگون است. عدهای از پژوهشگران آن را از جشنهای ملّی و باستانیِ ایرانیان دانستهاند و برایش شناسنامهای به درازایِ تاریخِ ایران در نظر گرفتهاند. عدهای نیز آن را به رویدادهایِ دورانِ اسلامی نسبت میدهند. در زیر نخست نظراتِ مختلف را برمیشماریم و گذری اجمالی به آنها خواهیم داشت و سپس به نقد و بررسیِ آنها خواهیم پرداخت و در پایان نظرِ نهایی را، که خود نیز به همان عقیده داریم، بیان خواهیم کرد:
1. دکتر مهرداد بهار بر این نظرند که «چهارشنبهسوری» بازماندهٔ یک آیینِ خیلی ابتدایی و کهن است برای اینکه با آتشهایِ خود آمدنِ خورشید را تسریع کنند. این جشن درست پیش از نوروز است و زارع انتظار دارد با آمدنِ نوروز و اوّلِ بهار، سرما رخت بندد (ر.ک: بهار، 1393: 355).
2. دوّمین نظر این است که حضرتِ زرتشت در این روز به پیامبری رسیده است و ایرانیان این روز را جشن گرفتهاند و آتش / نور را که نمادِ اهوارامزداست برمیافروختند.
3. دکتر محمّد دبیرمقدم میگویند «چهارشنبهسوری» به خاطرِ تنظیمِ تقویم توسطِ زرتشت و افتادنِ اولِ سال به این روز است. به این صورت که: وقتی زرتشت با رسیدگی به حسابهای گاهشماری به تنظیم و تدوینِ دقیقِ تقویم توفیق یافت؛ آن سالی بود که تحویلِ سال به سهشنبهای مصادف شد که نیمهٔ آن سهشنبه، تا ظهر، جزیی از سالِ کهنه و نیمهٔ بعد از ظهر جزء سالِ نو به حساب میآمد. چون آغازِ هر روز را نیمهٔ شبِ همان روز میدانستند، بنابراین فردای آن سهشنبه را «نوروز» شناختند و بر این اساس که ایرانیان شبِ سالِ نو جشن میگرفته و آتش میافروختند؛ آن شب را مطابقِ معمول جشن گرفته و آتش افروخته و از آن پس آن شب را «چهارشنبهسوری» قرار دادهاند (ر.ک: دبیرمقدم، 1337: 79).
4. گروهی بر این باورند که «چهارشنبهسوری» یادگار و بازمانده از گذرِ سیاوش از آتش است و بر این راسخند که «چهارشنبهسوری» همان روزی است که سیاوش برایِ رد تهمتِ نامادریاش سودابه و اثباتِ پاکدامنیاش، با اسبِ خود از آزمونِ آتش گذشت و چون بیگناه بود نسوخت. بنابراین مراسمِ جشنِ «چهارشنبهسوری» یادبودِ گذرِ سیاوش از آتش است و مردم چنین روزی را جشن میگیرند (محمدی، 1380: 96). این صحنه را در شاهنامه اینگونه میبینیم:
سیاوُش بر آن کوهِ آتش بتاخت/ نشد تنگدل جنگِ آتش بساخت.
زِ هر سو زبانه همی برکشید/ کسی خود و اسپِ سیاوُش ندید.
یکی دشت با دیدگان پر زِ خون/ که تا او زِ آتش کی آید برون.
چُن او را بدیدند برخاست عَو/ که آمد زِ آتش برون شاه نَو...
چُن از کوهِ آتش به هامون گذشت/ خروشیدن آمد زِ شهر و زِ دشت.
سواران زِ لشکر برانگیختند/ همه دشت پیشش درم ریختند.
یکی شادمانی بُد اندر جهان/ میان کِهان و میان مِهان.
همی داد مژده یکی را دگر/ که بخشود بر بیگنه دادگر.
(فردوسی، 1369، دفتر دوم: 234).
5. از سویِ دیگر عدهای برآنند که مراسمِ «چهارشنبهسوری» در واقع به خاطرِ مرگِ سیاوش است: «سیاوش در پایانِ سالِ ثابتِ 1013 پیش از میلاد / 713 تاریخِ مبنا که برابر با روزِ چهارشنبه بوده به دستورِ افراسیاب کشته شده و چون در آیینِ زرتشتی مراسمِ سوگواری در رثایِ مردگان جایز نیست؛ پارسیانِ زرتشتی در آخرین شبِ چهارشنبهٔ پایانِ سال از آتش میگذشتهاند تا خاطرهٔ سیاوش به منظورِ دفاع از عفّت و پاکدامنی حفظ شود (ر.ک: علیمحمّدی، 1373: 42).
6. عقیدهٔ دیگر در موردِ جشنِ «چهارشنبهسوری» مرتبط دانستنِ آن با شبِ یلدا است که آتش روشن کردن در این شب در واقع نوعی کمک به گرم شدنِ خورشید به حساب میآید (ر.ک: نیکویی، 1387: 6).
7. از دیگر ریشههایی که برای این جشن میبینیم، این است که انوشیروان در این شب / روز مزدکیان را از میان برداشته است.
8. برخی بر این باورند که اعراب چهارشنبه را نحس میدانستند و ایرانیان جهتِ عدمِ پیروی از دستوراتِ اعراب در نحسیِ این روز، چهارشنبهٔ آخرِ سال را جشن میگرفتند و به شادی میپرداختند. این است که ایرانیان آیینِ آتشافروزیِ پایانِ سال ِخود را به شبِ آخرین چهارشنبه انداختند تا با پیشآمدِ سالِ نو از آسیبِ روزِ پلیدی چون چهارشنبه برکنار مانند (یزدانی، 1386: 26 – 25 و پورکریم، بیتا: 13).
9. از دیگر دلایلِ جشن و آتشافروزیِ چهارشنبهٔ آخرِ سال، بنابر عقیدهٔ عدهای قیامِ مختار است. مختارِ ثقفی وقتی از زندان آزاد شد به خونخواهیِ شهیدانِ کربلا قیام کرد. وی برای اینکه موافق و مخالف را از هم تمیز دهد و بر کفّار بتازد، دستور داد شیعیان بر بامِ خانهٔ خود آتش روشن کنند که این شب مصادف با چهارشنبهٔ آخرِ سال بود (ر.ک: یزدانی، 1386: 26). عقیدهٔ دیگر این است که «چهارشنبهسوری» را یادگارِ پیروزیِ مختار بر دشمنانِ حضرتِ حسین(ع) میدانند و میگویند زمانی که غلبه بر خصم پایان یافت مختار دستور داد که به نشانهٔ این پیروزی بر پشتِ بامها آتش بیفروزند و سرودِ شادی سر دهند (پورکریم، بیتا: 29).
10. در ارتباط دانستنِ این مراسم با قتلِ متوکّلِ عبّاسی از دیگر نسبتهای جشنِ چهارشنبهسوری است. دکتر محمدحسین ابریشمی چنین نظری دارند که: «بعد از اسلام تا عصرِ حاضر، مواردی را سراغ داریم که چون خلیفه یا سلطانی ظالم به قتل رسیده یا برکنار شده، مخصوصاً اگر شخصیّتی عادل و مردمی جای او را گرفته است؛ ایرانیان مسرور شده و گاهی با برپاییِ جشن و اجتماعات آتش افروخته و به نثارِ نقل و شیرینی و گل و زعفران میپرداختهاند. ریشهٔ این مراسم در همان آیینهای باستانی و جایگاهِ رفیعِ آتش و نور، و واقعهٔ پیروزیِِ فریدون بر ضحاک نهفته است. در مبدأ شکلگیریِ «چهارشنبهسوری» این شخصیّت همان متوکّلِ عبّاسی بوده و شبانگاهِ قتلِ او منشأ پیداییِ این مراسم شده است» (ر.ک: ابریشمی، 1381: 38).
آنچه در بالا گذشت نظرات و باورهای گوناگونی بود در موردِ ریشه و فلسفهٔ «جشنِ سوری»/ «چهارشنبهسوری». در ادامه به همراهِ نقدی کوتاه بر نظراتِ پیشین، نظرِ نهایی را (که خود نیز با آن همراهیم)، بیان میکنیم.
بدان لحاظ که ایرانیانِ قدیم ایّامِ هفته یعنی: شنبه یکشنبه و... نداشتهاند و برای روزهای ماه سی نامِ پارسی داشتند که متعلق به اَمشاسپَندان، ایزدان و خدا بود و سال نزدِ آنها دوازده ماه که هر ماه بی کم و کاست سی روزِ تمام بود؛ به کار بردنِ ایّامِ هفته باید بعد از اسلام مصداقی شده باشد که مراسمِ آن به «چهارشنبه» شکل گرفته باشد (ر.ک: پورداوود، 1343: 47). تردیدی نیست که ریشه و اصلِ «جشنِ سوری» / «چهارشنبهسوری» به وقایع و پندارهای ایرانیانِ عصرِ باستان میپیوندد؛ چونکه در تاریخِ بخارا از این مراسم به نام «شبِ سوری» و عادتی کهن نام برده است (ر.ک: نرشخی، 1387: 32). لازم به ذکر است که در دورهٔ اسلامی بیشترِ جشنهای باستانیِ ایران فراموش شد و جشنهایی دیگر جایِ آنها را گرفت. جشنهایی هم که از دورهٔ باستان بازماند، با گرویدنِ ایرانیان به دینِ اسلام و دگرگونیِ ذوق و اندیشهٔ ایشان، آیینِ آنها کمابیش رنگ برگرداند و دگرگونیهایی یافت و با آیینهای غیرِ ایرانی آمیخت و به صورتی دیگر و گاه زیرِ نامهایی دیگر آشکار شد (بلوکباشی، 1345: 3). یکی از این جشنها «چهارشنبهسوری» است که نامبارکیِ روزِ چهارشنبه نزدِ اعراب، قیامِ مختار و مرگِ متوکّل بیشتر یک توجیه مذهبی-تاریخی برای این جشن میباشد.
و امّا در رابطه با نسبتِ «جشنِ سوری» با سیاوش باید گفت به بعضی از جشنهای ایرانیان علاوه بر انگیزهٔ اساطیری، انگیزههای ملّی نیز افزوده میشد و برخی پادشاهان و یا قهرمانانِ ملّی را بنیانگذارِ تعدادی از این جشنها میدانستند. مثلاً «نوروز» منسوب به جمشید؛ «مهرگان» روزِ انقلابِ ملّی و خروجِ کاوه و بر تخت نشستنِ فریدون یا «تیرگان» به مناسبتِ پیروزیِ ایران بر توران و به یادِ قهرمانِ ملّی آرشِ کمانگیر گرفته میشد (فَرَهوَشی، 1390: 36)؛ ولی دربارهٔ «چهارشنبهسوری» و سیاوش هیچ اشارهای در منابعِ قدیم نیست. در شاهنامه نیز فقط به بزمِ سه روزه اشاره شده است و هیچ سندی در موردِ روزِ سهشنبه یا چهارشنبه نیست. اساسیترین ایرادِ فرضیهٔ ارتباطِ چهارشنبه با کشته شدنِ سیاوش (دیدگاهِ آقای علیمحمّدی) این است که ایشان سیاوش را شخصیّتی تاریخی و واقعی پنداشتهاند و برای کشته شدنِ او به فرمانِ افراسیاب، سال و روزِ دقیق تعیین کردهاند (آیدنلو، 1397: 314). نکتهٔ دیگر اینکه در تاریخِ بخارا میخوانیم «و مردمانِ بخارا را در کشتنِ سیاوش نوحههاست چنان که در همهٔ ولایتها معروف است و موبدان آن را سرود ساختهاند و میگویند و قوّالان آن را گریستنِ مغان خوانند»؛ در مقابلِ این، چهارشنبهسوری از آیینهای جشن و شادی است و هیچ نشانهای از اندوه و ماتم در آن دیده نمیشود؛ پس چگونه میتوان آن را با خاطرهٔ کشته شدنِ سیاوش پیوند داد؟! (پیشین: 318 – 317).
در نهایت در رابطه با ریشه و فلسفهٔ «جشنِ سوری» / «چهارشنبهسوری» باید گفت این مراسم بازماندهٔ آیینِ باستانیِ جشنِ «فروردگان» است. بدین گونه که ایرانیانِ زرتشتی اعتقاد داشتند فروهرهای اجدادِ آنها در گاهنبارِ «هَمَسپَتمَدَم» (از سیصد و شصتمین تا سیصد و شصت و پنجمین روزِ سال)، از جهانِ دیگر به زمین فرود میآیند و برای خانوادههای خود نیکبختی میآورند و به همین دلیل در این ایّام شبهنگام بر بامِ خانههایشان آتش میافروختند تا هر یک از فروهرها راهِ خانه و خانوادهٔ خود را بیابد (ر.ک: اوستا، یَشتها: فروردینیَشت و فَرَهوَشی، 1390: 43). ایرانیان در این جشن علاوه بر برپاییِ آتش، جامههای نو میپوشیدند، خانه و زندگی را تمیز میکردند و خوراکی برای فروهرها فراهم می کردند.
بر بنیادِ آنچه در بالا آمد «جشنِ سوری» / «چهارشنبهسوری» جشنی دیرینه و کهنسال است که پیشینهٔ آن به دورانِ اسلامی مردود است و همچنین نمیتوان از داستانِ سیاوش نسبتی برای آن قائل بود؛ بلکه این جشن در اصل جشنِ بازگشتِ سالانهٔ فروهرهای نیاکانِ درگذشته به خانههایشان بوده است و درست پیش از آغازِ جشنِ هَمَسپَتمَدَم یعنی در سیصد و شصتمین روزِ سال انجام میگرفت. به همین دلیل برای راهنماییِ فروهرها بر بامِ خانهها آتش میافروختند که به خاطرِ سرخیِ آتشهایِ فروزانشده در این جشن، «سوری» نام گرفته است. «در زمانِ ساسانیان به دورِ این آتش شادی و پایکوبی میکردند و هیچگاه از رویِ آن نمیجَستند؛ زیرا جَستن از رویِ آن بیحرمتی به آتشِ مقدّس بود» (فَرَهوَشی، 1390: 44). و امّا اینکه چرا نامِ این جشن از «جشنِ سوری» به «چهارشنبهسوری» دگر گشته است، هنوز نظرِ قاطعی در دست نیست. احتمالِ این میرود که وقتی «جشنِ سوری» برای نخستین بار پس از اسلام به طورِ مفصّل گرفته شد (احتمالاً در دورهٔ سامانیان؟)، در شبِ چهارشنبه بوده و نام «چهارشنبهسوری» بر رویِ آن مانده باشد! شاید هم چهارشنبهٔ ماهِ صفر با جشنِ سوری تلفیق شده باشد!
سرچشمهها
- آیدنلو، سجّاد (1397)، «آیا خاستگاهِ چهارشنبهسوری از آتش گذشتن یا کشته شدنِ سیاوش است؟»، بخارا، شمارهٔ 129، بهمن و اسفند، صص 323 - 312.
- ابریشمی، محمّدحسین (1381)، «چهارشنبهسوری منشأ از شبانگاهِ قتلِ متوکّل دارد»، گزارش، شمارهٔ 132 و 133، صص 44 – 36.
- اوستا، کهنترین سرودها و متنهای ایرانی (1391)، جلد اول، گزارش و پژوهشِ جلیل دوستخواه، تهران: مروارید.
- بلوکباشی، علی (1345)، «چهارشنبهسوری»، هنر و مردم، شمارهٔ 54 و 53، صص 6 – 2.
- بهار، مهرداد (1393)، از اسطوره تا تاریخ، تهران: چشمه.
- پورکریم، هوشنگ (بیتا)، «آیینِ جشنِ چهارشنبهسوری در ایران»، هنر و مردم، صص 29 – 12.
- پورداوود، ابراهیم (1343)، آناهیتا، به کوششِ مرتضی گرجی، تهران: امیرکبیر.
- دبیرمقدم، محمّد (1337)، «چهارشنبهسوری»، مجلهٔ دانشکدهٔ ادبیات، صص 81 – 78.
- دهخدا، علیاکبر (1377)، لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران: ذیلِ چارشنبهسوری.
- علیمحمّدی، کاوه (1373)، گاهشماری و تاريخگذاری از آغاز تا سرانجام، تهران: بردار.
- فردوسی، ابوالقاسم (1369)، شاهنامه، دفترِ دوم، به کوششِ جلال خالقیمطلق، کالیفرنیا و نیویورک: مزدا.
- فَرَهوَشی، بهرام (1390)، جهانِ فَرَوَری: بخشی از فرهنگِ ایرانِ کهن، تهران: دانشگاه تهران.
- محمّدی، حسین (1380)، جشنهای ایرانِ باستان، تهران: جهادِ دانشگاهی.
- نرشخی، ابوبکر محمد (1387)، تاریخِ بخارا، ترجمهٔ ابونصر احمد بن محمدبن نصر بن قبادی، تلخیصِ محمدبن زفر بن عمر، تصحیحِ مدرس رضوی، تهران: توس.
- نیکویی، علی (1387)، «جُستاری بر آخرین سهشنبهٔ سال: چهارشنبهسوری»، گزارش، اسفند و بهمن، صص 7 – 6.
- یزدانی، زینب (1386)، «بنیادِ چهارشنبهسوری در فرهنگِ ایرانی»، رودکی، اسفند، صص 29 – 22.
* در موردِ آداب و رسومِ «چهارشنبهسوری» در نقاطِ مختلف و دیگر کشورها ر.ک:
- مرادی غیاثآبادی (بیتا)، «با چهارشنبهسوری»، آوین، سالِ چهارم، ش 15 و 16، صص 9-7.
- دهخدا، علیاکبر (1377)، لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران: ذیلِ چارشنبهسوری.
تازه ترین خبرها
- یوسفی؛ مدیری با نگاه فرهنگی
- تاجگردون: ۱۴۰۳ سال خیلی سختی است / رأی ندادن خاتمی یک علامت است
- تصاویر دیدنی از تیپ و استایل نوروزی پریناز ایزدیار
- طارمی- آزمون و حالا قایدی: چه خط حملهای!
- مالیات ارزش افزوده ۱۰ درصدی ابلاغ شد
- جریمه تخلفات حادثه ساز ۵ برابر شد/ جزییات و زمان اعمال
- بیش از ۸.۵ میلیون تردد در جادههای بوشهر ثبت شد
- دکتر یوسفی؛ معتقد و عامل به تعامل صنعت نفت با محیط پیرامون
- مدیری با اشراف کامل
- قلب جوان 23 ساله دشتستانی اهدا شد/ تصاویر
- یک فروند شناور گردشگری بدلیل هنجار شکنی در بوشهر توقیف شد
- اگر رسایی به هیئت رئیسه برود باید برای مجلس تاسف خورد!
- اولین واریزی بزرگ برای معلمان در 1403
- مبالغ جرایم رانندگی بهروزرسانی شد
- توئیت معنادار حسن روحانی
- در آینده یکی از خبر ساز ترین باشگاههای فوتبال پایه ایران خواهیم بود
- هدایای باقیمانده پیاده روی برازجان قرعه کشی شد
- دبیر ستاد بزرگداشت هفته دولت در استان بوشهر منصوب شد
- استان بوشهر در اغلب شاخصهای اقتصادی رتبه اول تا پنجم را دارد
- توجه ویژه به کالای تهلنجی و تعاونی مرزنشینان در استان بوشهر
- ۹۶۵ بازرسی از مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی دشتستان انجام شد
- ۵۰ کلاس درس در شبانکاره برای اسکان مسافران نوروزی آماده شد
- همه دستگاهها برای کاهش وقوع جرایم همکاری کنند
- موارد تغییر کاربری غیر مجاز اراضی استان بوشهر بررسی شد
- ۵۷ هزار مسافر نوروزی در مدارس شهرستان گناوه اسکان داده شدند
- شهروندان و مسافران از اسکلههای مجاز در بوشهر استفاده کنند
- ۹۰ هزار مسافر وارد شهرستان عسلویه شد
- ۱۸۰۰ سما کارت بین توانخواهان بهزیستی استان بوشهر توزیع شد
- ۱۶۷ هزار مسافر توسط ناوگان حمل و نقل عمومی استان بوشهر جابجا شد
- ۲ ورزشکار بوشهری به اردوی تیم ملی بسکتبال جوانان دعوت شدند
- ترسم ای فَصاد گر فصدم کنی/ تیغ را ناگه تو برلیلی زنی
- جلسه ستاد ساماندهی سواحل استان بوشهر در استانداری
- لیگ برتری شدن تیم پارس جنوبی هیچگاه از ذهن مردم جم و جنوب استان پاک نخواهد شد
- غیبت آزمون به تیم ملی لطمه نمی زند/ جوان گرایی اتفاقی مثبت بود
- سپاهان از فردا تمریناتش را آغاز میکند
- معاون رئیسی: گفتهایم در پایان ۱۴۰۷ تورم باید تک رقمی شود / توانستهایم در سیاست خارجی گامهای بلندی برداریم / ما عضو شانگهای، بریکس و اتحادیه اقتصادی اوراسیا شدیم
- ارسال پُستی شیرخشک در ایام نوروز/ نگران کمبود شیرخشک نباشید
- وضعیت دارو در سالی که گذشت/ از صادرات تا مطالبات داروخانهها
- بازگشت احتمالی ترامپ چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارد؟
- ۷۰ درصد از اعتبارات سرمایهای استان بوشهر تخصیص یافت
- شناورهای تفریحی که هنجارهای اجتماعی را رعایت نکنند توقیف می شوند
- نجات ۳ نفر در ساحل گناوه/ امدادرسانی به یک فروند جت اسکی انجام شد
- ۴۵ کمپ اسکان گردشگران در استان بوشهر ایجاد شد
- آب های استان بوشهر متلاطم و مواج است/شنا و دریاگردی ممنوع
- مدیری پیشرو در مسئولیت های اجتماعی
- برای دوستم مهدی یوسفی/ در ستایش خرد
- ایران حملات تروریستی در مسکو را محکوم کرد
- میوه خشک جایگزین آجیل شور و شیرینی شود
- برنامه فشرده سپاهان در سال جدید/ هر ۳/۵ روز یک بازی در لیگ!
- مهمترین پروژههای فضایی سال ۱۴۰۳