به گزارش ایسنا، بازنشستگی یکی از رویدادهای مهم در دوران سالمندی است که می‌تواند کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر خود قرار دهد. چرا که فرد از نقشی که سال‌های متمادی آن را داشته جدا می‌شود و به دلیل از دست دادن قابلیت‌های قبلی و عدم آشنایی با نقش جدید، دچار اضطراب شده و این امر می‌تواند چالش‌های مهمی از نظر مالی، روانی و اجتماعی برای سالمندان ایجاد کند و روی کیفیت زندگی سالمند اثرگذار باشد.

با توجه به اهمیت این موضوع، پژوهشگران روان‌شناسی با انجام مطالعه‌ای تاثیر ویژگی‌های شخصیتی، راهبردهای مقابله‌ای و نگرش مذهبی بازنشستگان را بر کیفیت زندگی آن‌ها پس از بازنشستگی، بررسی کردند.

عبدالله معتمدی و یوسف اعظمی از دانشگاه علامه طباطبائی، مسعود رستمی از دانشگاه سیستان و بلوچستان و محمد جلالوند از دانشگاه غیرانتفاعی آفرینش بروجرد، در این مطالعه مشارکت داشتند.

برای انجام این مطالعه ۲۰۰ نفر از بازنشستگان شهرستان نهاوند با استفاده از پرسش‌نامه مورد بررسی قرار گرفتند.

برای بررسی ویژگی‌های شخصیتی از پرسش‌نامه پنج عاملی شخصیت استفاده شد و میزان روان‌رنجوری، برون‌گرایی، گشودگی به تجربه، توافق‌پذیری و وظیفه‌شناسی مورد بررسی قرار گرفت.

همچنین با استفاده از پرسش‌نامه راهبردهای مقابله‌ای نحوه رویارویی بازنشستگان با مشکلات، ارزیابی شد و سه سبک مقابله یعنی مقابله مسئله‌محور (به معنای کنترل هیجانات و برنامه‌ریزی برای حل گام به گام مسئله)، مقابله هیجان‌مدار (فرد به جای تمرکز بر خود مسئله، برای کاهش هیجانات منفی ناشی از آن تلاش می‌کند) و سبک مقابله اجتنابی (فرد از مواجهه با مشکل اجتناب می‌کند)، در افراد ارزیابی شد.

پژوهشگران با استفاده از پرسش‌نامه نگرش مذهبی؛ عبادات، اخلاقیات، ارزش‌ها، جهان‌بینی و باورها و ... افراد را بررسی کردند. کیفیت زندگی بازنشستگان نیز با استفاده از پرسش‌نامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت، مورد بررسی قرار گرفت.

بررسی‌های این مطالعه نشان داد که ویژگی‌های شخصیتی افراد، بر روی کیفیت زندگی آن‌ها تاثیرگذار است. و از بین ویژگی‌های شخصیتی روان‌رنجوری، برون‌گرایی، گشودگی به تجربه، توافق‌پذیری و وظیفه‌شناسی، با کیفیت زندگی مرتبط نیست. روان‌رنجوری، کیفیت زندگی افراد را کاهش می‌دهد و برون‌گرایی، توافق‌پذیری و با وجدان بودن، باعث افزایش کیفیت زندگی می‌شود.

در ادامه بررسی‌های مطالعه مشخص شد که نحوه مقابله افراد با مشکلات نیز بر کیفیت زندگی آن موثر است. افرادی که از راهبردهای مقابله‌ای مسئله‌مدار استفاده می‌کنند، کیفیت زندگی بالاتر دارند. رابطه راهبرد مقابله‌ای هیجان‌مدار با کیفیت زندگی، منفی ولی غیر معنادار بود و افرادی که از راهبرد اجتناب استفاده می‌کردند، احساس کیفیت زندگی بالاتری داشتند.

یافته‌های این مطالعه نشان داد که بین نگرش مذهبی افراد و کیفیت زندگی آن رابطه وجود ندارد و نگرش مذهبی نمی‌تواند کیفیت زندگی بازنشستگان را بهبود بخشد.

نتایج این پژوهش حاکی از این مطلب است که بهبود کیفیت زندگی بازنشستگان، متاثر از صفات شخصیتی آن‌ها و نوع راهبرد مقابله‌ای است که هنگام مواجهه با استرس به کار می‌گیرند.

پژوهشگران این مطالعه می‌گویند به دلیل تفاوت در مسائل فرهنگی، زبانی و قومی باید در تعمیم یافته‌های این مطالعه به سایر مناطق احتیاط کرد. همچنین به دلیل محدودیت‌های پژوهش باعث شده که نتایج و یافته‌های حاصل عمق زیادی نداشته باشد و در پژوهش‌های آینده باید با استفاده از روش‌های مقطعی و طولی به بررسی روابط علّی پرداخت.

به اعتقاد پژوهشگران این مطالعه؛ ضروری است که سازمان‌ها و موسسات مختلف برای آماده کردن روانی کارکنان خود برای طی کردن دوران بازنشستگی و بهبود کیفیت زندگی آن‌ها بعد از بازنشستگی برنامه‌ریزی کنند. این برنامه‌ریزی‌ها می‌تواند علاوه بر آموزش آگاهی از ویژگی‌های شخصیتی، شامل آموزش مهارت‌های مقابله با استرس باشد.

یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «کیفیت زندگی در بازنشستگی: نقش ویژگی‌های شخصیتی راهبردهای مقابله‌ای و نگرش مذهبی» در فصل‌نامه روان‌شناسی پیری دانشگاه رازی، منتشر شده است.