کد خبر: 133011 ، سرويس: داستان، شعر و ادب
تاريخ انتشار: 14 مرداد 1399 - 09:00
اختصاصی صفحه ادبیات داستانی اتحادخبر (روات)
نقدی بر دومین اثر داستانی بوشهر (رمان دلیران تنگستانی)

اتحادخبر-اصغر علی خانی: تقریباً بیش تر هم استانی ها، سریال"دلیران تنگستان" را بارها و بارها از قاب رسانه ملی دیده اند.در طول پخش؛ به رشادت، تهور و حس میهن دوستی بزرگانمان بالیده ایم و با زمین خوردن هر سربازِ هم شهری، کوهی از غم بر دل هایمان تلنبار شده است.این فیلم؛ برداشتی آزاد از دومین اثرِ داستانیِ استانِ بوشهر به همین نام است که...

اصغر علی خانی:

تقریباً بیش تر هم استانی ها، سریال"دلیران تنگستان" را بارها و بارها از قاب رسانه ملی دیده اند.در طول پخش؛ به رشادت، تهور و حس میهن دوستی بزرگانمان بالیده ایم و با زمین خوردن هر سربازِ هم شهری، کوهی از غم بر دل هایمان تلنبار شده است.این فیلم؛ برداشتی آزاد از دومین اثرِ داستانیِ استانِ بوشهر به همین نام است که"محمد حسین رکن زاده آدمیت" در سال (۱۳۱۰) نوشته است.


محمد حسین رکن زاده آدمیت( ۱۳۵۲-۱۲۷۸ه.ش) را می توان از داستان نویسان نسل (دوره) اول بوشهر به حساب آورد که بر عکس دو داستان نویسِ بزرگ هم دوره- دشتی و برازجانی- ژانر رمانتیک را بر نمی گزیند و در دوره یِ تداومِ رمان هایِ تاریخی،که با روح ناسیونالیستی عصرِ رضاخان تناسب داشت؛ در این کتاب و اثر بعدی اش (فارس و جنگ اول بین الملل-۱۳۱۲) به مبارزات مبارزان فارس اهتمام ورزیده است.


این کتاب شامل پانزده فصل است و به تعبیر "دستغیب" سه بخش جداگانه با قهرمانان متفاوت است، يعنی سه داستان كوتاه مستقل است كه در كنار هم قرار گرفته اند.داستان نخست مربوط است به رئیس علی دلواری-سردار پر آوازه ی جنوب- و هم رزم او؛ خالو حسین. بخش دوم؛ شیخ حسین چاه کوتاهی معروف به سالار اسلام و بخش پایانی؛ زائر خضر خان اهرمی- امیر اسلام-نخستین ویژگی برجسته کتاب این است که؛ در کنار قهرمانان مبارزه با استعمار پیر، جا به جا از ضد قهرمانان (جاسوسان و خائنان مملکت) یاد شده است.به تعبیر ساده تر؛ در کنار هر گلی خاری است.جالب این که؛ این ضد قهرمانان در تمام حوادث و اتفاقات رمان، نقش پررنگ دارند؛ در فرمان جنرال انگلیسی برای دستگیری رئیس علی و خالو حسین که ناکام ماندند. در نقشه ی اسارت "سید مهدی بهبهانی" و مهم تر؛ در شهادت سران قیام.


 نویسنده؛ وقایع داستان را مستند و فارغ از هر گونه شاخ و برگ و اغراق می داند و دلیل آمدوشد و گفت و گوهای اشخاص را صرفاً جهت اتصال مطالب به متن وقایع می داند.

سید محمد علی جمال زاده؛ نقایص و عیب هایی بر کتاب مترتب دانسته اند که قابل تأمل است.
۱-جنبه تاریخی بر ویژگی های داستانی می چربد به دلایل گریز از رنگ آمیزی های ادبی  و عوالم درونی شخصیت ها.

 ۲-استفاده از زبان معیار (لفظ قلم) حتی در دیالوگ ها به جز دو مورد.
از سکو- دختر دوازده ساله ی تنگسیری-گرفته تا پیرزن، تفنگچی، جنرال، صاحب منصب، جاسوس، خودی، غیر خودی، حتی دریا بیگی( حکمران بوشهر) یک جور صحبت می کنند.

۳-عدم ویژگی های اقلیمی و خصوصیات روحی و روانی مردم منطقه.
نام بسیاری از جای ها و مکان ها در کتاب آمده که ممکن است به گوش یک بوشهری آشنا باشد اما برای دیگران، نامأنوس است.
به علاوه؛ بسیاری مسائل به دلیل تأکید بر واقعیت داستانی ابتر مانده است مثل؛ فرهنگ، آداب و رسوم، پوشش، غذا، دین، اعتقادات، سبک معماری و ...

جمال زاده درباره ی درون مایه این رمان می نویسد:
"این کتاب ... دستور شهامت و شجاعت و غیرت ملی است و نشر آن در این دوران سستی و رخوت و تقیه ی عمومی، برای هر خواننده بلاشک حکم نفخه صور را خواهد داشت.و به پروراندن حس قدر شناسی از خدمت و تنفر از خیانت در نزد ما کمک می کند."
احساس می شود؛ تمام نیت و راقم سطور کتاب بر این بوده که تاریخ پایه ای بنویسد که به تزیّد نکشد و خوانندگان تصنیف نگویند" شرم باد این پیر را" و ایضاً مرهمی باشد بر زخم حقارت های ملّی رضاخانی.

در شماره های بعد به تحلیل فصول کتاب می پردازیم.

منابع؛ رکن زاده آدمیت،(۱۳۲۷)، دلیران تنگستانی

لينک خبر:
https://www.ettehadkhabar.ir/fa/posts/133011