اتحاد خبر- سرويس شعر و ادب: دکتر سيد عبدالحسين هاشمي انساني وارسته و اديب است که هنر را مسکني قوي براي انسان يافته و مرکب قلمش از روستايي صحبت مي کند با کمترين امکانات آن زمان و بيشترين استفاده اي که او برده، از هنر شورانگيز خط و شعر. گفتگوي اتحاد جنوب با اين فرهنگي هنرمند را بخوانيد:

*استاد مختصري از خودتان، نوجواني، جواني  و زادگاهتان برايمان بگوييد ؟

با تشکر خدمت شما و ادب دوستان و با تشکر از مديريت محترم هفته نامه وزين اتحاد جنوب

من سيد عبدالحسين هاشمي متولد 1324 فرزند سيد احمد از روستاي زردکي عليا از دورترين قرائ بلوک انگالي که با سابقه کتب خانه اي  به برازجان آوردند. 

در سال تحصيلي 36 - 37 در کلاس چهارم دبستان فرخي برازجان دوران ابتدائيم شروع شد .پس از اتمام دوره ابتدائي مهرماه سال 39 وارد دبيرستان فردوسي شدم .دوره دبستان و پايان دوره سه ساله دبيرستانيم با پذيرش داوطلب ورودي براي دانشسراي مقدماتي بوشهر همزمان شد که در امتحان ورودي آن نفر اول شدم .  پس از اتمام سربازي با مدرک ديپلم دانشسراي مقدماتي به سمت دبير زبان انگليسي دبيرستان سعدي سعدآباد مشغول تدريس گرديم .

*مختصري از دوران تحصيل خود و چگونگي آشنا شدنتان با هنر زيباي خط را برايمان بگوئيد.

در آن زمان تحصيل ابتدائي بمعني کلاسيک امروزي فقط سال اول دبستان بود که در سال دوم مدرسه بعلت قلت دانش آموز منحل شد و من را به مکتب خانه روستاي مجاور گذاشتند . به موازات مکتب خانه همسايه ما بنام مرحوم الله کرم خان که حکم کدخداي ده را داشت و از خوانين بسيار با سواد و شناخته شده ي منطقه بخصوص در خط نويسي بود با خواست پدر و سرمشقهائي از خط برايم ميفرستاد . اساس و پايه خط من از همينجا شروع شد . خط من کم کم خوب شد بطوريکه اين خط براي سن و جثه من سنگيني ميکرد . همزمان کتب درسي معمول کتب خانه از قبيل حافط و .. تمام کردم.

با تشويق اطرافيان براي ادامه تحصيل به برازجان آمدم . بعداز دوره ي ابتدايي در مهرماه سال 39 وارد دبيرستان فردوسي شدم. خوشبختانه پايان سه سال  دبيرستان با تاسيس دانشسراي مقدماتي همزمان شد. دوره 2 ساله دانشسرا با موفقيت سپري و بعنوان دبير زبان در دبيرستان سعدي سعدآباد تعيين شد. همزمان با تدريس در سعدآباد ديپلم طبيعي گرفتم .و در مهرماه 1350 بعنوان دانشجوي رتبه اول دوره شبانه دانشگاه جندي شاپور آنرمان يا اهواز امروز در رشته شيمي (دوره ليسانس يا کار شناسي) قبول و به اهواز منتقل گرديدم . دست روزگار در مهرماه 1354 ما را به تهران کشانيد و در دانشکده علوم دانشگاه ملي ايران( شهيد بهشتي فعلي )در رشته رياضي پذيرفته شدم . کلاسهاي سال سوم به بعد اين دوره همزمان با جنبشهاي انقلابي - اسلامي و براي ما دانشجوئي همزمان شد و به تعطيلات دانشگاهها و برنامه هاي انقلاب فرهنگي انجاميد و من هم با برگشت از تهران ويکسالي تدريس در دبيرستان زهراي برازجان به سمت مديريت يا سرپرستي اداره آموزش و پرورش برازجان کشيده شدم که با توجه به شرايط روز ترجبح دادم که مسير دانشگاه و تحصيل را طي کنم و وارد دانشگاه آزاد اسلامي کازرون شدم در سال 74 نيز مجددا به دعوت مدير کل آموزش و پروش استان جناب حيدري مجددا در حين تحصيل مسوليت اداره آموزش و پرورش شهرستان تا سال 1375 که فارغ التحصيل شدم عهده دار بودم.

و اما نکاتي در مورد خط: در دانشکده 2 نفر خطاط نسبتا خوب وجود داشت که نوشته ها و اعلاميه هاي دانشجويان را در تابلو اعلانات رقم ميزدند. بکي از آنها من بودم. بعلت گرفتاري دانشگاه و تدريس، شبها تمرين خط ميکردم  و خيلي برايم لذتبخش بود و بعنوان داوطلب در آزمون خوشنويسي شرکت کردم و قبول شدم.

اما کارهاي اداري و بعد از آن بازنشستگي، و شروع فعاليت آزاد داروخانه اي فرصت و ياد اين هنر را در من سرکوب کرده بود. با ارتباطي که با بعضي دوستانم که خط کار مي کردند داشتم استعداد سرکوب شده ام را به جنبش کشانيد و مجددا ما را به اين مسير هدايت کرد. با سرعتي فوق العاده بالا که بقول خبرگان اين فن بيسابقه بود پس از مراجعه به انجمن خوشنويسان بوشهر و شروع فعاليت ، دروس اختصاصي عالي و ممتاز انجمن خوشنويسان ايران را با فاصله يکسال طي کرده و قبول شدم . بقول اساتيد و اهالي فن اين پيشرفت خيلي سريع و بيسابقه يا کم سابقه بود ، که هنوز هم سرگرمم و ادامه دارد

*آيا اين هنر روح انگيز در زندگي شما تحولاتي را بوجود آورده است؟

تحول. نميدانم چه عرض کنم خدمتتان. من انساني هستم 75 ساله که به يقين با محاسبات و ادله هاي ذهني بزرگسالگي سر و کار دارد معمولا در مقابل تغييرات و تحولات افراطي و غير منطقي مقاومت ميکنم. سن من سني تحول خواه و تحول جو نيست گرچه تا حدي با تحولات آشناهستم. بدين صورت که با دوستان جديدي از اهالي اين فن در منطقه آشنا شده ام . مردمي با فرهنگي صميمي و برخوردهائي کاملا متفاوت که قسمتي از اوقاتم  را با دنيا و تفکر جديدشان پر ميکنند و هميشه در حال  فعالت هاي تکاملي اين فنند .  من خودم هم چون احساس اوليه سرکوب شده اي را داشته ام که اخيرا فرصت بروز و نمود بخود گرفته از  فرصت استفاده مينمايم و اوقات فراغتم را با نوشتارهاو معاشرتها و کنجکاويهاي اين فن که کم هم نيستند پر مينمايم.

*استاد ميدانم شما گاهي شعر هم ميگوئيد. دنياي شعر و خط و دکتراي دامپزشکي را چگونه بهم گره زده ايد؟

 ملاحظه ميفرمائيد که يک انسان 75 ساله ام که حدود 14 سال از بهترين ايام مستعد زندگيم را بعنوان دانشجو در رشته هاي مختلف دانشگاهي و 32 سال متوالي هم بعنوان دبيري که 3 مرتبه سابقه مديريت اداره پر ازدهام و فعال آموزش و پرورش را يدک ميکشد

و حال با اختيار و علاقه با اين هنر دست و پنجه نرم ميکند . وقتي علاقه و انگيزه وجود داشته باشد همه چيز حل شدني است . بخصوص همکاران خوب و قديمي و دوستان با فرهنگ و خوش انگيزه ، انگيزه را که اساس هر بنائي است   که حلات خوبي در من بوجود آورده است .

*تخيلات دنياي شعر را زيبا تر ميبينيد يا دنياي مواج و نوشتاري خط را ؟

خانم جلاليان سوال جالبي است . مثل اينکه از شما سوال کنند که کدام يک از بچه هايت را بيشتر دوست داري . يا از فرزند خرد سال شما بپرسند پدرت را بيشتر دوست داري يا مادرت . هر دو جاي خود دارند و هردو شيرينند و دارم با هر دو رشته ي هنري زندگي ميکنم و هر دو از اعضاي خانوادگي حرفه اي من هستند .  اگر به تناسب و بسته به موقعيت، گاها گرايشم براي مدت کوتاهي به يکي بيشتر شود ، دست روزگار
و منطق سن و تجربه در جهت تعادل کفه ترازو بکار مي افتد و مجددا نظر بطرف حرفه مغبون جلب ميشود . بهرحال کش و قوسهائي وجود دارد که شيرين است و با حلاوتش اوقاتم را پر مينمايد .

* از کساني که بر پتانسيل شما افزودند و زندگي و خاطره هاي شما را با هنر خط آميختند (مشوقينتان) برايمان بگوئيد.

 از نفرات اوليه و موثر همان نهاد اوليه يا خانواده و يکي از همسايگان با سواد روستايم بود  که مرا در اوايل راه همراهي کرد ، و اوجش از تقريبا بيش از 65 سال پيش ميرسد ميدانم.

در درجه بعدي محيط اجتماعي دانشگاه و همنشيني با دوست عزيز و خوشخطم  دکتر منصور طاهري است که هنوز هم کارهايمان را براي همديگر

ميفرستيم . مرحله اخير هم با دوستان بسيار خوب و ورزيده واهل فني آشنا شدم که خيلي مرا دوست دارند و از هيچگونه همکاري دريغ

نميدارند .بخصوص ميدانند که علاقمندي من به اين رشته ي هنري از روي  رقابت با کسي نيست .

*آيا گاهي در نظر داشته ايد که هنر خط را جدي گرفته و  در نمايشگاهي به دوستداران اين هنر زيبا آثارتان را عرضه بداريد ؟

 خير  خوشبختانه اين حس در من وجود ندارد . در مرحله اي که هستم امثال من و بهتر از من زيادندکه اين خلا را پر مينمايند . اگر ذهنم را درگير نمايشگاه و نمايش خط بکنم ديگر بين خط و شخصيت کار هنري فاصله اي ايجاد

ميشود که از ارزش  لذت بخشيش  ميکاهد بطوريکه مرا براي ادامه کار دلسرد ميکند . من براي خودم و بخواست دلم دارم کار خط را انجام ميدهم  و کيف ميکنم و همين کيف برايم کافيست .

*زندگي را بدون هنر چگونه مي بينيد ؟

 شما خود يک شاعر مطرح و موفقيد که به نوعي با هنر ارتباط تنگاتنگ داريد. ميدانيد هنر جزو وجود انسانهاست و هر کسي به نسبت شدت و ضعف هنر، موقعيت اجتماعي، زمان و نوع کار ودرگيري با آن  و ... دست و پنجه نرم مي کند. من خود را با آن سرگرم مي سازم و از موهباتش بهره احساسي و اجتماعي مي برم. بدون اين هنر شايد انگيزه کنوني را براي ادامه کارم بصورت فعلي نميداشتم.

*استاد شور و هيجان هنر را در درونتان تا تبديل شدن به شعر و بعد جلوه فرحبخش نستعليق در خط برايمان بگوئيد .

من در کل از استعداد هنري و فني خوبي برخور دار بودم . ولي سعي ميکردم وارد امور هنري نشوم . شرايط آنروزگار ما وارد شدن

به مسايل هنري همان و منتهي شدن به رها کردن درس و تحصيل همان . مثلا دوستان ميخواستند که در بعض از ساعات  درسي به تمرين ورزشي بپردازيم.براي من بسيار مشکل بود .خوب ميدانستم که اين مسير از دنياي رقابتهاي درسي مرا عقب مي اندازد .  کلاسهاي هنري عکاسي روزنامه نگاري مجسمه سازي ،کمتر شرکت داشتم. ولي فعاليت روزنامه نگاري بهر شکلي بيخ گردنم بود. بخاطر تهيه مطالب و قلم قوي و خط نسبتا زيباي آن روزم، از طرق مختلف بخصوص اولياي دبيرستان   ناچار به همکاري بودم.

خيلي دوست داشتم که روزي درسم تمام شود و آزادانه آنچه ميخواهم با فراغ بال انجام دهم. ولي گاهي فشار زندگي مرا به مسيري ناخواسته ميکشانيد. همزمان با تحصيلات دامپزشکي در کازرون، همانند همه همکاران فرهنگي بشدت با مضيقه مالي روبرو بودم. اما تمام ابن مشکلات را با صبروبردباري و لذت بردن از راه هايي که براي بر طرف کردن مشکلات انتخاب مي کردم هموار کردم در مسير دشوار  زندگي نه از هنر با ارزش خط دست کشيدم و نه از شعر که هر دو به روح من جان بخشي ميداد.

خط روح زخمي انسان را ترميم ميکند و شعر آرامش بخش قوي هست در تنگناي زندگي در يک جمله هنر عشق است و صخره محکمي است در مقابل امواج سهمگين زندگي. خط روح انسان را سيقل مي دهد آينه ميکند خود را به وضع مي بيني، و شعر خاصيت درماني قويي هست که از هر قرص مسکني قوي ترست. در خط مي تواني درک کني که چطور از پيچ و خم زندگي به عشق متوسل شوي و رهايي يابي، و شعر ترا به برکت لطيف لحظه هاي باراني مي برد. خلاصه (خط) پرورش دهنده روح و (شعر) آرامش و التيام دهنده روح و جسم است. و هر دو خاصيت درماني قويي دارند.

و من گاها به بصورت تفنني در گروههاي مجازي وارد اين عرصه ميشوم بداهه و شعرهايي مي گويم و دلم مي خواهد که در زمينه ي شعر هم  بصورت جدي ادامه بدهم که باز مشکلات کاري مرا کمتر به پاي قلم شعري مي کشاند که اميدوارم اين مشکلات کمتر شود تا بتوانم با اين دو هنر زنده و فعال در خودم به آرامش برسم .

اگر نظري و يا پيشنهادي در زمينه هنر با ارزش خط و يا شعر داريد برايمان بفرمائيد.

در مورد خط جنبشها و تحولات خوبي صورت گرفته و در اين مسير هنرمندان زيادي در عرصه خطوط مختلف و نستعليق از گوشه و کنار مملکت ميرويند . ممکن است در بعضي از شاخه هاي هنر مانند موسيقي گله هائي وجود داشته باشد ولي در مورد خط رويش و حتي در مواردي ابداعات بالاست. شعر هم فکر نميکنم ، تشويق و يا تحسين گذر ايام در ترنمهاي اديبان و هنرمندان کمبودي ايجاد کند چه بسا سروده ها در کمال دلتنگي و اندوه سروده ميشوند. معتقدم همگي برونده احسايات هنرمند است. سرکوب احساسات درون هم در هيچ برهه اي از تاريخ موفق نبوده است.

خوش بـُود منظره ي کلبه من در شب تار
بـاد و بـاران که بريزد به دل دشت و بهار
من در اين خانه ويلائي ، اکنون و مدرن
نيست بر وفـق دلـم ميـطلبم کهنـه ديـار
يـاد آن روز که بـا پـاي پتي در شُل و گِل
تاب ميخوردم و اُفتان به زمين چندين بار
همگـي در دل بـاران بـدويديـم ، و خيس
خـود رسانـديم بـه آن مطبـخ گـرمِ تشبار
چه نشـاطي به ازاين گوش سپردن بر رعـد
چه پيـامي بـه از ايـن تـاندر زيبـا شب تار
چه نـوائي و چـه آواز قشنـگي بـهِ از آن
گـاه آن شُر شُر باران بنـوازد دل يـار
حال من گوش دهم زمزمه باران را
که از اين پنجره لرزان شنوم با تکرار
گه صدا اوج رود گه به نشيبش بينم
بسته بر شدت باريدن باران به ديار
باز ياد آمده آن ، کلبه گلين در آن عهد
سقف چوبي و پر از شاخه نخل و آن مار
و صداي من و ترساندن مادر وآن جيغ
که ايهاالناس بيائيد و کُشيدش اين بار
کُشتن مار تهي بخت که او هم چون من
داشت ميرفت از اين سقف در اين آخر کار

سيد عبدالحسين هاشمي