محمد کریمی نژاد:

 

هدف اصلي از رژيم درماني در بيماران ديابتي، استفاده از موادغذايي به صورت متعادل است. اصولاً رژيم غذايي اي كه توسط كارشناسان و متخصصان تغذيه براي افراد ديابتي تهيه مي شود داراي اهداف زير است:

 

- رساندن قند خون به سطح طبيعي

- حفظ سطح چربي هاي خون در حد طبيعي

- كاهش مشكلات خاص بيماران ديابتي

- به دست آوردن و حفظ وزن ايده آل

- رساندن مواد مغذي به بدن به ميزان لازم

- تأمين انرژي موردنياز بدن جهت انجام فعاليت هاي لازم

- جلوگيري از بروز عوارض و مشكلات ناشي از ديابت

 

توصيه هاي تغذيه اي براي بيماران مبتلا به ديابت نوع اول

 

1. سعي كنيد برنامه غذايي خود را به طور منظم تنظيم كنيد. به نحوي كه هر روز در ساعات معيني غذا بخوريد.

2. روزانه بين 4 تا 5 وعده غذا بخوريد.

3. در هر وعده مقادير متناسبي از كربوهيدرات ها را مصرف كنيد تا دچار عوارض ناشي از نوسانات قندخون نشويد.

4. چربي دريافتي از طريق موادغذايي را محدود كنيد.

5. مصرف قندهاي ساده مانند شكر، شكر قرمز، عسل و شربت ذرت را محدود كنيد.

6. مصرف فيبر را تا ميزان 25 ميلي گرم به ازاي هر 1000 كيلوكالري دريافتي افزايش دهيد. جهت اطلاع از ميزان كالري موردنياز روزانه خود، با متخصص تغذيه مشورت نماييد. منابع غذايي فيبر عبارتند از : انواع ميوه و سبزي، حبوبات و غلات سبوس دار.

7. تلاش كنيد از محصولات بدون قند مانند نوشابه هاي بدون قند، ژله بدون قند و بيسكوئيت هاي بدون قند استفاده كنيد.

8. از ميوه هاي تازه و كلوچه هاي كم چربي و غلات به عنوان ميان وعده استفاده كنيد.

9. هر روز صبح، غلات پرفيبر را براي صبحانه انتخاب كرده و از مصرف غلات داراي مقادير زياد شكر خودداري كنيد.

10. به جاي آب ميوه از ميوه تازه استفاده كنيد.

11. از شيرهاي كم چربي استفاده كنيد.

12. روزانه حداقل 8 ليوان آب بنوشيد.

 

توصيه هاي تغذيه اي براي بيماران مبتلا به ديابت نوع دوم

 

از آنجايي كه بيماران ديابت نوع دوم در سنين بالاتري قرار دارند، مهم ترين كار در اين بيماران، كنترل وزن مي باشد. بيماران مبتلا به ديابت نوع دوم بايد توصيه هاي ذيل را مدنظر قرار دهند:

 

1. مصرف فيبرهاي محلول به ميزان 25 گرم به ازاي هر 1000 كيلوكالري ضمن ايجاد احساس سيري ، مي تواند به كنترل قندخون كمك كند. يكي از انواع فيبرهاي محلول پكتين مي باشد كه در سيب ، مركبات مثل پرتقال، ليمو و گريپ فروت ، توت فرنگي ، هويج و غلات سبوس دار وجود دارد . غير از اين مواد غذايي، منابعي فيبري كه در بالا ذكر شده اند را نيز مصرف كنيد.

2. تعداد وعده هاي غذايي خود را افزايش دهيد.

3. حتما قبل از صرف غذا از سالاد يا موادغذايي كم كالري مانند كاهو، كرفس، ژله بدون قند و سوپ هاي ساده و كم كالري استفاده كنيد.

4. از مصرف آب ميوه در صبح و به صورت ناشتا خودداري كرده و به جاي آن در طول روز از ميوه تازه استفاده كنيد.

5. از نوشيدني ها و دسرهاي بدون قند استفاده كنيد.

6. آرد گندم كامل را جانشين آرد سفيد كنيد.

7. از مصرف روغن ماهي و مكمل نياسين خودداري كنيد زيرا باعث افزايش قند خون مي شوند.

8. مصرف چربي ها را در برنامه روزانه غذايي خود طبق نظر متخصص تغذيه كاهش دهيد.

9. روزانه 8 ليوان آب بنوشيد.

 

نكات مهم و قابل توجه براي خانواده ها و بيماران

 

1. افراد ديابتي مبتلا به بيماري كليوي نيز بايد به تغذيه خود توجه خاصي داشته باشند، زيرا بيماري كليوي با عمل بسيار از مواد مغذي تداخل دارد. لذا مصرف مكمل هاي تغذيه اي مگر با اجازه متخصص تغذيه توصيه نمي شود.

2. از آن جايي كه كمبود بعضي از ويتامين ها باعث تشديد بيماري ديابت مي گردد، بايد سعي كرد تا مقادير متناسب ويتامين ها از طريق موادمغذي دريافت شوند. به دليل افزايش نياز به ويتامين ها در اين بيماران بايد مكمل ويتاميني مصرف شود، ولي براي جلوگيري از عوارض مصرف بيش از حد آنها با متخصص تغذيه مشورت كنيد.

3. ويتامينC براي ورود به داخل سلول، نياز به انسولين دارد. تحقيقات نشان مي دهد كه مقدار اين ويتامين در افراد ديابتي پايين تر از حد طبيعي مي باشد؛ لذا مصرف ميوه و سبزي فراوان و همچنين مكمل ويتامينC ضروري است.

4. بعضي از داروهاي خوراكي كاهش دهنده قند خون، باعث كمبود ويتامينB12 در بدن مي شوند. بنابراين در اين مورد نيز بايد با يك متخصص تغذيه مشورت كنيد، زيرا كمبود اين ويتامين مي تواند باعث تخريب بافت عصبي شود.

5. بيماري ديابت مي تواند باعث كمبود بيوتين در بدن شود. از آن جايي كه كمبود اين ماده مهم مي تواند باعث تخريب بافت عصبي در بازوها و ساق پا شود، مشورت با متخصص جهت آشنايي با منابع مصرف و ميزان مورد نياز آن ضروري است.

 

متاسفانه امروزه شاهد افزايش روزافزون مصرف قند و غذاهاي شيرين هستيم . به تدريج كه ذائقه مردم به غذاهاي شيرين عادت مي كند، كارخانجات مواد غذايي نيز روز به روز، محصولات شيرين تري به بازار روانه مي كنند و اين سيكل معيوب، پبوسته در حال چرخش است. با يك محاسبه سرانگشتي و ساده به طور متوسط هر فرد بين 20-15 قاشق چاي خوري شكر ( مجموع قند مصرفي روزانه و قند به كار رفته در محصولات غذايي ) در روز مصرف مي كند كه اين مقدار، بسيار بيشتر از نياز بدن است.

 

 عادت كردن به مصرف زياد مواد شيرين كه به طور معمول از همان كودكي رخ مي دهد، عوارض جسماني متعددي نظير اضافه وزن  ، ديابت  ، بيماري قلبي  و آرتريت  را در سنين بالاتر به دنبال خواهد داشت.

قند و تركيبات حاوي قند، انرژي زيادي به بدن مي رسانند، در حاليكه فاقد مواد مغذي لازم هستند.

در اين مطلب سعي كرده ايم توصيه هاي كاربردي را جهت كاهش مصرف مواد قندي تا حد ممكن بيان كنيم. اگرچه اين توصيه ها ساده به نظر مي آيند ، ولي با عمل به آنها مي توانيد گام هاي موثري در جهت متعادل كردن دريافت مواد قندي برداريد