آغوشی گشاده برای ماه مبارک

نگاهی به سنت‌ها و آیین مردم در تمام اقوام و مناطق مختلف، وجود یک سنت زیبا را یادآور می‌کند. سنتی که نشان از ارزشمندی و اهمیت ماه رمضان برای مردم ایران دارد. این آیین مشترک استقبال از ماه مبارک است که در فرهنگ‌های مختلف به شکل و نام متنوعی برپا می‌شود. در میان مردم گیلکی و مازنی نیز آیین و سنت استقبال وجود دارد. آن‌ها از روز‌ها قبل به خانه تکانی و نطافت می‌پردازند و سه روز پیش از شروع ماه رمضان با گرفتن روزه به استقبال از آن می‌روند.

طنین سحری‌خوانی در محله

سحری‌خوانی از دیگر آیین رایج میان مردم در اکثر مناطق است که البته با توجه بوسعه تجهیزات ارتباطی رو به فراموشی رفته است، اما از معدود مناطقی که همچنان می‌توان برپایی این سنت جالب را به تماشا نشست، قسمت‌هایی از شمال کشور به ویژه بخش‌های کوهستانی استان مازندران و گیلان است. هنوز هم طبق سنت‌های پیشینیان، برخی از اهالی محل دو ساعت قبل از اذان صبح، با در دست گرفتن چراغ و نواختن بر طبل و سر دادن اشعار مذهبی و نوای «سحر برخیز»، «سحر برخیز که صبح صادق آمد»، از رسیدن سحر خبر می‌دهند.

یکی از رسوم ازبین رفته در این منطقه انجام سنت سحری‌خوانی با نیت پسرخواهی است. فردی که آرزوی داشتن پسری داشت، وقت سحر با آویختن حلبی بر گردن و نواختن بر آن اهالی محله را برای سحر بیدار می‌کرد.

نذری‌های مراسم انعام، پانزدهم و قدر

مازندرانی‌ها نذورات بسیاری برای این ماه دارند. از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به نذر ختم انعام اشاره کرد. کسانی که حاجت و نیازی از خدا داشته باشند مجلسی ترتیب می‌دهند و فردی از اهالی که در خواندن قرآن تبحر دارد در آن مراسم انعام می‌خواند و صاحب نذر مقداری نمک، چند قرص نان و چند ظرف آب در سینی بزرگی می‌گذارند و میان مهمانان تقسیم می‌کند.

از دیگر نذورات متداول این منطقه، نذر حلوا در شب ۱۵ ماه رمضان همزمان با میلاد امام حسن مجتبی (ع) است که همراه خرما، چای و قند به مسجد برده می‌شود. نذری آش زولبیا و بامیه سنتی، فرنی، آبگوشت و باقلای پخته با پلو نیز از نذورات این روز است.

در روز‌های عزاداری برای امام علی (ع) نیز خرما، شربت زعفرانی و فرنی به عنوان نذورات در میان روزه‌داران توزیع می‌شود. این نذورات توسط اهالی با جمع کردن پول در کشکول‌های مخصوص این کار آماده می‌شود.

هدیه‌هایی زیبا برای روزه‌داری

یکی از زیباترین سنت‌های مردم منطقه مازندران و گیلان، برپایی سنت روزه سری است. طبق این سنت، دختر یا پسری که برای نخستیم بار روزه بگیرد، در زمان افطار به او هدیه‌ای داده می‌شود که این هدیه معمولا برای دختران چادر نماز و طلا، و برای پسران نقره یا پول است.

پخت غذا‌های متنوع

شهر‌های حاشیه دریای خزر، در فصل گرم سال، آب و هوای بسیار شرجی دارند و کارسنگین در شالیزار و دریا هم این شرایط را سخت‌تر می‌کند. آن‌ها برای مقابله با این موضوع، در سحر‌های تابستان غذا‌هایی با طبع سرد از جمله شکر پلا، می‌پزند تا در طول روز نیاز کمتری به آب و رفع تشنگی احساس کنند. در قدیم قرقناق از غذا‌های محلی مازندران بود که اعتقاد داشتند خوردن این غذا‌ها در طول روز مانع گرسنگی و ضعف می‌شود. از متداول‌ترین غذا‌های ماه رمضان می‌توان به راغون دشو، شیر آش، اوحلوا، آش دوغ، شامی سبزی، کوکو، تخم مرغ و برنج اشاره کرد.

شیر آش همان شیر برنج معروفی است که از ترکیب شیر، برنج و شکر درست می‌شود. احلوا مخلوطی از آب، شکر قرمز و شیره خرمالوی وحشی است. در پخت آش دوغ محلی نیز از دوغ، آب، برگ و ساقه چغندر سفید، باقلا خشک یا تازه، گشنیز و نعناع و برنج نیم دانه استفاده می‌شود. از دیگر غذا‌های محبوب در ماه رمضان قماق است که از برنج، آرد، تخم مرغ، شکر، کنجد و ادویه تهیه می‌شود.