نقش رستم آرامگاه چند تن از پادشاهان هخامنشی است و نقش برجسته‌های متعددی از وقایع مهم دوران ساسانیان، بنای کعبه زرتشت و نقش برجسته ویران شده‌ای از دوران ایلامیان در این مکان قرار دارد.

قدیم نام این مکان سه گنبدان یا دوگنبدان بوده که در بین مردم منطقه، به کوه حاجی آباد، کوه استخر یا کوه نِفِشت نیز معروف بوده و احتمالاً پس از آنکه ایرانیان بین رستم، پهلوان شاهنامه و سنگ نگاره‌های شاهان ساسانی ارتباط برقرار کردند، نام نقش رستم به این مکان داده شد.

چهار آرامگاه خشایار شاه، داریوش، اردشیر اول و داریوش دوم در این مکان قرار دارد که همهٔ آنها از ویژگی‌های یکسانی برخوردارند و از بین آرامگاه‌های موجود، فقط آرامگاه داریوش اول کتیبه دارد.

از سال‌ها قبل موضوعاتی پیرامون ثبت جهانی نقش رستم از سوی میراث فرهنگی مطرح و قرار شد پرونده ثبت جهانی این مجموعه به پرونده ثبت جهانی تخت جمشید الحاق شود و در حالی که کارشناسان میراث فرهنگی در حال تکمیل این پرونده برای ثبت جهانی هستند موفق شدند کتیبه تاریخی را در این منطقه کشف کنند.

بر اساس اعلام کارشناسان این کتیبه مربوط به دوره ساسانی است و به دلیل اینکه کاملاً محو شده تاکنون امکان خوانش این کتیبه وجود نداشته است.

مدیر مجموعه جهانی تخت جمشید  گفت: در نقش رستم و بالای کوه حسین تعداد قابل توجهی اتفاقات تاریخی رخ داده که برخی از این اتفاقات مربوط به دوره ساسانی است.

حمید فدایی با اشاره به اینکه تمام این منطقه یک جایگاه تاریخی دارد، افزود: بالای این کوه آرامگاه تعدادی از پادشاهان هخامنشی است و از این محل به عنوان محلی برای تدفین پادشاهان استفاده می شده است.

وی با بیان اینکه به جز این آرامگاه‌ها کعبه زرتشت نیز در این منطقه قرار دارد، بیان کرد: در کوه حسین تعداد قابل توجهی نقش برجسته وجود دارد که بر دیوار کنده شده و مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی از جمله ساسانی است.

مدیر مجموعه جهانی تخت جمشید با اشاره به اینکه یک دیوار بسیار ضخیم نیز در این محدوده قرار دارد، تاکید کرد: این دیوار حدود چهار الی پنج کیلومتر است که آن محدوده را محاط کرده و از ورود افراد به آنجا جلوگیری می کرده است.

وی گفت: بر این اساس کشف نقش برجسته و کتیبه مربوط به دوره‌های مختلف در این بنا دور از ذهن نیست از این رو کارشناسان که در حال تکمیل پرونده جهانی نقش رستم بوده‌اند در بالای کوه به یک نقش برجسته مربوط به دوره ساسانی برخورده‌اند.

فدایی بیان کرد: در بررسی‌های اولیه خط ساسانی در این کتیبه مشهود است اما خیلی محو شده و در حال حاضر تلاش برای خوانش این کتیبه ادامه دارد.