امید دریسی

برای اولین بار است موضوعی را آن‌ چنان مهم و واجب می‌دانم که به فاصله‌ی کمتر از بیست روز برای سومین بار در مقام تذکر از راه قلم بر می‌آیم تا نقشی هر چند کوچک در جامعه ایفا کرده باشم.

در دو نوشتار قبلی به محوریت کرونا ویروس، نویسنده از دو منظر به موضوع یاد شده پرداخته است. یادداشت نخست با تیتر "این‌گونه_باهم_شکستش_دهیم؟!" به نقد رفتارهای مردم در مواجهه با این ویروس اختصاص یافت و در مطلب دوم با تیتر "در برابر کرونا حاکم مطلق باش!" در ردِ نرمیِ برخوردها نوشتم و بی‌فایدگیِ خواهش و التجاء از سوی مسئولین را گوشزد کردم.

فارغ از تمامی کوشش‌ها و کوتاهی‌ها از سوی مسئولین و آحاد مردم این‌بار بنا دارم به گونه‌ای از شهروندان اشاره کنم که در چشمان مامورانِ مقابله با کرونا ویروس زل می‌زند و می‌گوید دوست داریم به مسافرت برویم!

در همین امتداد به دسته‌ای از افراد می‌رسیم که در شبکه‌های اجتماعی با مشت‌هایر گره کرده، قطع نشدنِ زنجیر قرنطینه‌ی خانگی را هشدار می‌دهند آن‌گاه خود جل و پلاس‌شان را برمی‌دارند و در نقض آن مقدم می‌شوند!

آن سوتر دسته‌ای فعال مایشاء مهاجمان حرم لقب می‌گیرند و به نام دفاع از حرم به حرم حمله‌ور می‌شوند، یاللعجب!

تمامی این‌ بی‌مسئولیتی‌ها و ده‌ها نمونه‌ی دیگر، در سایه‌ی ورود ویروس خطرناکی رخ می‌دهد که دارویی برای درمانش وجود ندارد و تمام دنیا را درگیر و گرفتار کرده است. در مملکت خودمان برابر اعلام رسمی وزارت بهداشت تاکنون بیش از ۲۷۰۰۰ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند که بیش ۲۰۰۰ نفر را به کام مرگ فرستاده است. آمار مبتلایان و فوتی‌ها روز به روز نیز بیشتر می‌شود در مقابل کماکان برخی خود را به خواب زده‌اند!

از این دست مصداق‌های اشاره شده در بالا شوربختانه به همت برخی هم‌وطنان فراوان است! لذا به همین سه مثال کوتاه بسنده شد تا مجال بیشتری برای سخن با ایشان فراهم باشد. هم‌وطنانِ بی‌مبالاتی که منافع فردی را بر جمع ارجح می‌دانند و صرفاً در اندیشه‌ی لذت‌های شخصی و آنی هستند بدانند ضرورت جوامع، منافع جمعی و عقلانی علی‌الخصوص در شرایط خاص است. وانگه اینان گزارشات تکان‌دهنده از بیمارستان‌های مختلف در جای‌جای مملکت را رصد کنند تا بفهمند پرستاران و کادرهای درمانیِ خسته‌ای وجود دارند که هفته‌هاست حتی رنگ خانه‌ را ندیده‌اند و با بغض می‌گویند به ما و خودتان رحم کنید و در خانه بمانید..
به عنوان یک هم‌وطن بدون لکنت برای همه‌مان مطالعه‌ی هر دو جلد کتاب "بی‌شعوری" نوشته آقای خاویر کرمنت را پیشنهاد می‌کنم که این روزها شدیداً بدان محتاجیم!

مخلص کلام خاویر کرمنت این است که بی‌شعوری چیزی جز بی‌خبری از نادانی و خُلقیات ناپسند نیست. تحصیلات، جایگاه، ثروت، ژست روشنفکر مآبی و .. شعور نمی‌آورد. شعور یعنی تشخیص کار خوب از بد. شعور یعنی تشخیص سره از ناسره و درست از ناصواب. تحصیلات، یاد گرفتنِ فرمول و اطلاعات در مبحث خاصی‌ست، این شعور است که راه استفاده‌ی درست و یا غلط از علم را به ما می‌دهد.

حال خودمان قاضی باشیم آن که به استدلال پزشکان و التماس مکرر مسئولان وقعی نمی‌نهند، آن که حرمتی برای تلاش‌های شبانه‌روزیِ کادر درمانیِ خسته از بیمارانی که فوج فوج راهی بیمارستان‌ها می‌شوند قائل نیست، آن که تلاش ماموران و تمامی شهروندان را نمی‌بیند و موجب گسستگیِ زنجیره می‌شود، آن‌که تهدید و تحدید و تحکم و جریمه و ممنوعیت را نمی‌فهمد چگونه و تا کی باید تحمل کنیم و چه نسخه‌ای برای‌شان بپیچیم؟! آیا جز این است ‌که از سر عجز تلنگر روانه‌شان کنیم و این‌طور خطاب‌شان کنیم؟ البته این عجز و خطاب از جانب شهروندی‌ست که فاقد قدرت اجرایی‌ست. چه، ادامه‌ی این رفتارِ پیش‌گفته از سوی افرادِ مورد بحث مستوجب برخورد قاطع‌تر از سوی نهادهای مسئول خواهد بود و تجدیدنظرِ مقطعی جهت احقاق حقوق دیگر شهروندان را در پی خواهد داشت.

امام صادق(ع) می‌فرماید: کسی که برادر دینی خود را گرفتار عمل ناپسندی می‌بیند و می‌تواند او را از این کار باز دارد اگر چنین نکند به او خیانت ورزیده است. « بحار الانوار چاپ بیروت، ج72/ص65»
معتقدم همان‌گونه که عیب‌جویی کریه است پنهان‌کاریِ عیوب و اهمال‌های این‌چنینی نیز حتماً اقدامی ناپسند است. مومن باید مانند آیینه باشد، زشتی‌ها و زیبایی‌های برادر دینی خود را توامان نشان دهد. اساساً شأن آیینه همین است که عیوب را هم بازتاب دهد.

مگر آموزه‌های دینی ما غیر از این است که ضرر به سلامتی را گناه می‌شمارد و حتی فریضه‌های واجب را منوط به سلامتی و تندرستی کرده است؟ اگر می‌خواهیم به مسئولین، به کادر درمانی و به شهروندانی که خود را محصور کرده‌اند کمک کنیم لطفاً با هیچ توجیهی از خانه بیرون نیاییم و "در خانه بمانیم".