اتحادخبر: آلرژی به واکنش افراطی بدن نسبت به یک ماده بی‌ضرر گفته می‌شود. آلرژی مرکبات یکی از انواع آلرژی‌های موجود بوده که در ادامه بیشتر در مورد آن توضیح خواهیم داد.

فرد مبتلا به آلرژی مرکبات به هنگام تماس با میوه‌هایی همانند پرتقال، لیمو شیرین و لیمو ترش واکنش‌هایی را تجربه می‌کند. این نوع آلرژی شایع نیست، اما واکنش‌ها می‌توانند علائم شدیدی را ایجاد کنند. در نظر داشته باشید افرادی که به چمن هم حساسیت داشته باشند، ممکن است دچار آلرژی به مرکبات شوند. در این مقاله به راه‌های شناسایی و درمان آلرژی مرکبات خواهیم پرداخت.

علائم مرتبط با آلرژی مرکبات

علائم آلرژی مرکبات ممکن است بلافاصله پس از لمس میوه، آب آن یا محصولاتی که حاوی مرکبات هستند، ظاهر شوند. در سایر موارد، علائم می‌توانند چند ساعت طول بکشند. برخی افراد پس از استنشاق ذرات مرکبات موجود در هوا علائم را تجربه می‌کنند. با این حال، علائم معمولا محدود به مناطقی از پوست می‌شود که محصولات مرکبات را لمس کرده‌اند. این نواحی اغلب شامل موارد زیر است:

• لثه‌
• لب
• گلو
• زبان

علائم شایع عبارتند از:

• احساس سوزن سوزن شدن
• خارش
• قرمزی
• التهاب

دست زدن به پوست مرکبات می‌تواند یک واکنش پوستی به نام درماتیت تماسی ایجاد کند و این وضعیت می‌تواند منجر به علائم زیر شود:

• احساس سوزش روی پوست
• تاول
• خشکی و پوسته شدن پوست
• خارش شدید
• کهیر
• قرمزی
• التهاب

آلرژی مرکبات ممکن است باعث مشکلات گوارشی و تنفسی هم شود که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

• سرفه
• اسهال
• حالت تهوع
• آبریزش بینی
• عطسه
• دل درد
• استفراغ
• خس خس سینه

این آلرژی در موارد نادر می‌تواند موجب آنافیلاکسی شود که بسیار خطرناک و کشنده است، بنابراین باید جهت درمان سریع به اورژانس مراجعه کرد. علائم آنافیلاکسی شامل موارد زیر می‌شود:

• گیجی
• دشواری تنفس
• قرمزی پوست
• از دست دادن هوشیاری
• حالت تهوع، استفراغ و اسهال
• کاهش شدید فشار خون
• التهاب دهان و گلو
• تند یا کند بودن نبض

دلایل ایجاد آلرژی مرکبات در افراد

واکنش‌های آلرژیک زمانی رخ می‌دهند که سیستم ایمنی بدن، یک ماده بی‌ضرر را به عنوان یک تهدید شناسایی کند. این ماده به عنوان آلرژن شناخته شده است. برخی افراد دارای حساسیت به گرده، ممکن است به مرکبات هم واکنش نشان دهند.

در حالت کلی، زمانی که پروتئین‌های یک ماده شبیه پروتئین‌های آلرژن بوده و یک واکنش مشابه را ایجاد می‌کنند، آلرژی رخ خواهد داد. نتایج مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۳ میلادی نشان داده است که افراد مبتلا به آلرژی گرده ممکن است در برابر آلرژی مرکبات هم آسیب‌پذیر باشند.

انجام آزمایشات پوستی در این مطالعات نشان داد که ۲۹ درصد از شرکت‌کنندگان مبتلا به آلرژی گرده واکنش‌های مشابهی به مرکبات نشان دادند.

از مصرف کدام مواد غذایی باید اجتناب کرد؟

فرد مبتلا به آلرژی مرکبات باید از دست زدن به این میوه‌ها خودداری کرده و آن‌ها را از رژیم غذایی خود حذف کند. مرکبات عبارتند از:

• لیمو شیرین
• لیمو ترش
• نارنگی
• پرتقال
• نارنج
• گریپ فروت
• کام‌کوات یا پورنج

توجه داشته باشید که برخی از محصولات بسته‌بندی شده هم حاوی مرکبات هستند، بنابراین به هنگام خرید، برچسب درج شده بر روی آن‌ها را مطالعه کنید. این محصولات شامل موارد زیر می‌شوند:

• آب میوه، لیموناد و سایر نوشیدنی‌ها
• بستنی‌های طعم‌دار
• ماست‌های طعم‌دار
• ژله‌ها
• چای‌های گیاهی
• بیسکویت‌ها
• سس‌ها از جمله سس مایونز و سس‌های شیرین و ترش
• غذا‌های دریایی و گوشت
• ترشی‌ها
• مکمل‌های ویتامین C و بیوفلاونوئید
• آبنبات
• کیک‌ها و کلوچه‌ها

بد نیست بدانید که مرکبات را می‌توان در محصولات بهداشتی و آرایشی همانند خمیر دندان، کرم‌ها و عطر‌ها هم یافت. توجه داشته باشید که تماس کرم و عطر حاوی عصاره مرکبات به پوست در افراد مبتلا به آلرژی مرکبات موجب درماتیت تماسی خواهد شد.

مواد غذایی جایگزین مرکبات

برخی افراد مبتلا به آلرژی مرکبات می‌توانند مرکبات پخته را مصرف کنند و نسبت به آن حساسیت نداشته باشند، زیرا حرارت می‌تواند پروتئین‌هایی که باعث ایجاد یک واکنش آلرژیک می‌شود را از بین ببرد. برای کسانی که نمی‌توانند مرکبات مصرف کنند، اما می‌خواهند طعم ترش را به وعده‌های غذایی خود اضافه کنند، جایگزین‌های زیر توصیه می‌شود:

• سماق
• سرکه

اسید سیتریک معمولا به عنوان ماده نگهدارنده یا غلیظ‌کننده و همچنین برای عطر و طعم استفاده شده و می‌تواند باعث سوزش پوست و دهان شود، اما به ندرت باعث ایجاد واکنش آلرژیک خواهد شد. با این حال، برخی افراد مبتلا به آلرژی سعی دارند جایگزینی برای آن در نظر بگیرند.

مرکبات سرشار از ویتامین C هستند، اما بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات دیگر هم می‌توانند به افراد مبتلا به آلرژی کمک کنند تا نیاز روزانه خود به این ویتامین را تامین کنند. سایر مواد غذایی سرشار از ویتامین C شامل موارد زیر می‌شود:

• فلفل دلمه‌ای
• کلم بروکلی
• گل کلم
• کیوی
• انبه
• پاپایا
• توت فرنگی

چه زمان باید به پزشک مراجعه کنیم؟

هر فردی که یک واکنش آلرژیک را تجربه کند، باید برای درمان به پزشک مراجعه کند، زیرا ممکن است نیاز به آزمایشات بیشتری باشد. توجه داشته باشید که در صورت بروز علائم آنافیلاکسی باید هر چه سریع‌تر به اورژانس مراجعه کرد.

روش‌های تشخیص آلرژی مرکبات

در ابتدا پزشک در مورد رژیم غذایی و علائم از بیمار سوال کرده و ممکن است معاینه جسمی هم انجام دهد. پزشک ممکن است از فرد بخواهد وعده‌هایی غذایی و علائم خود را یادداشت کرده و به او تحویل دهد، زیرا انجام این کار به شناسایی محرک‌ها کمک خواهد کرد. امکان دارد پزشک آزمایش آلرژی هم انجام دهد، اما این نتایج اغلب صحیح نیستند. آزمایش‌های آلرژی متداول عبارتند از:

آزمایشات پوستی

آزمایش پوستی شامل استفاده از سوزن برای اعمال آلرژن رقیق شده بر روی پوست است. اگر در مدت زمان ۱۵ دقیقه بر روی پوست قرمزی، خارش یا التهاب ظاهر شود، احتمالا فرد به این ماده حساسیت دارد. امکان تزریق آلرژن رقیق شده به زیر پوست هم وجود دارد که در این شرایط مشاهده هرگونه واکنش آلرژیک، بیانگر آلرژی به آن ماده است.

آزمایش خون

پزشک ممکن است برای تشخیص آلرژی مرکبات، آزمایش خون انجام دهد. آزمایش خون میزان آنتی بادی ایمونوگلوبولین E را در جریان خون تعیین کرده و زمانی که تعداد این آنتی بادی‌ها بالا باشد، احتمالا فرد به ماده آزمایش شده حساسیت دارد. انجام آزمایش خون گران‌تر از آزمایش پوستی بوده و نتیجه دیرتر مشخص خواهد شد، اما معمولا دقیق نیست.

روش‌های درمان آلرژی مرکبات

هیچ درمانی برای آلرژی مرکبات وجود ندارد، اگرچه علائم ممکن است با گذشت زمان کاهش یابند. در حالت کلی، هنگامی که فرد مبتلا به آلرژی مرکبات از تماس یا مصرف این میوه‌ها خودداری کند، علائم از بین خواهند رفت. اگر تماس کامل با مرکبات غیرممکن است، درمان‌های زیر می‌توانند علائم آلرژی را کاهش دهند:

دارو

چندین نوع دارو وجود دارد که می‌تواند واکنش‌های آلرژیک را درمان کند. پزشک با توجه به نوع علائم ممکن است دارو‌های زیر را به فرد توصیه کند:

• آنتی هیستامین‌ها
• دارو‌های استنشاقی
• پماد یا لوسیون

ایمنی درمانی یا ایمونوتراپی

ایمونوتراپی می‌تواند برای درمان حساسیت‌های شدید استفاده شود. افرادی که از این نوع درمان استفاده می‌کنند، با هدف کاهش پاسخ ایمنی و حساسیت، به مرور زمان تزریق آلرژن را دریافت می‌کنند. برخی از آلرژی‌های گرده با شکل دیگری از ایمنی درمانی (قرص‌هایی که در زیر زبان استفاده می‌شوند)، درمان خواهند شد.

اپی نفرین اورژانسی برای واکنش‌های شدید آلرژیک

افراد مبتلا به آلرژی شدید مرکبات در معرض خطر آنافیلاکسی قرار دارند، بنابراین بهتر است جهت اطمینان، اپی نفرین را همراه خود نگه دارند.

جمع‌بندی

آلرژی مرکبات یک شرایط نادر و خطرناک بوده که افراد مبتلا می‌توانند با قطع مصرف میوه‌های مرکبات از رژیم غذایی خود و جلوگیری از مصرف محصولاتی که دارای این میوه‌ها یا عصاره آن‌ها هستند، علائم را کاهش داده یا از بین ببرند.

هیچ درمانی برای این آلرژی وجود ندارد، البته برخی دارو‌ها می‌توانند در کاهش علائم موثر باشند. کسانی که آلرژی شدید به مرکبات دارند، باید جهت پیشگیری از یک رویداد کشنده، اپی نفرین را با خود به همراه داشته باشند.