علی رحیمی قره میرشاملو :

در تعریف واژه "عشایر" میتوان کسی را گفت که به جامعه عشایری  تعلق دارد و جمع عشیره به معنی قبیله هست، این جامعه در کنار جوامع شهری و روستایی بعنوان جامعه سوم تعریف می شود شیوه زندگی  متفاوت دارند نسبتا خوداتکا و خودبسنده با ساخت اجتماعی قبیله ای که عموما زندگی خود را با دامداری اداره می کنند.

در تعریف تقنینی نیز عشایر می بایست دارای سه ویژگی: ساخت اجتماعی قبیله ای،اتکای معاش به دامداری وشیوه  زندگی مبتی  برکوچ( هرچند در سالیان گذشته بدلیل خشکسالی های مکرر و اشغال  ایل راه ها و میان بندها بیشتر دامداری یکجا نشینی را ترجیح می دهند) باشند.

در زمان های پیش تر معمولا هرگروه عشایر در قالب اتحادیه ای سیاسی متشکل از طوایف و تیره های عشایری که به اتکای وابستگی های خویشاوندی و یا بنا به مصالح سیاسی و اجتماعی باهم متحد شده و تشکیل ایل را می دادند و هرایل دارای سرزمین و قلمرو خاصی بوده که تحت رهبری و مدیریت شخصی بنام ایلخان اداره می شد.

در راستای زندگی کوچ نشینی می بایست ایل بین قلمروهای ییلاقی (سردسیر) وقشلاقی(گرمسیر) با هدف دستیابی به علوفه تازه برای تعلیف احشام و دوری از سرما و گرمایش شدید جابجا شود و بهمین دلیل همیشه زیست بوم های عشایری  دارای جانبه های فراوانی هستند.

در قرن های گذشته بیشترین جمعیت ایران را جامعه عشایری  تشکیل می داد ولی از ابتدای قرن پیش این تناسب جمعیتی رنگ باخته به نحوی که اکنون دو درصد جامعه ایران را تشکیل می دهند.

عشایر زیبایی و لذت زندگی  را در طبیعت و کوچ یافته است و زندگی آنها همواره پر از تکاپو،تلاش، زحمت و حرکت بوده است ولی با همه این تفاصیل از دیرباز ایلات و عشایر در سیاست های داخلی کشور و جریانات پیش آمده تاثیر بسزایی داشته اند از جمله در قرن اخیر استعمار ستیزی و ایفای نقش پررنگ با دلیران خطه جنوب در بیرون راندن استعمار انگلیس از جنوب کشور و حمایت همه جانبه از نهضت ملی شدن نفت ایران  می توان اشاره نمود؛ در آستانه انقلاب اسلامی  عشایر  کشور هم همگام با سایر جوامع نقش خود را در پیروزی و تثبیت انقلاب ایفا نموده تاثیرگذار  بوده اند پس از آن نیز با حضور در جنگ هشت ساله با تقدیم هزاران شهید،جانباز،آزاده و ایثار گر بخوبی نقش خود را  در دفاع از  میهن ایفا نموده اند در دوران سازندگی و اعتلای کشور نیز فرزندان تحصیل کرده عشایر در مشاغل مختلف و جایگاه های تاثیرگذار  نقش پررنگی داشته اند.

جامعه عشایری استان  بوشهر  نیز با ویژگی هایی که بیان شد همگی از ایل بزرگ قشقایی هستند همگی ترک زبان و پیرو مذهب شیعه هستند که حدود ۳۲ هزار نفر جمعیت استان را تشکیل می دهند و ۷۰ درصد این جمعیت در شهرستان دشتستان و مابقی در شهرستان دشتی و سایر شهرستان ها سکونت دارند و بی شک نقش ایل در تحولات جنوب ایران از ابتدای قرن اخیر تاکنون غیرقابل  انکار  و بسیار تاثیر گذار  بوده است.

با وجود جمعیت دو درصدی تولید ۲۵ درصد گوشت قرمز کشور و بخش عمده ای از صنایع دستی و لبنیات توسط جامعه عشایری  صورت می گیرد و از این منظر نقش  مهمی در رونق اقتصادی کشور ایفا می کنند.

قالی و قالیچه، گلیم و صنایع دستی عشایر در بازارهای جهانی و داخلی جایگاه ویژه  ای دارد که با توجه به سیاست های چندسال اخیر در رونق اقتصاد مقاومتی و توجه به تولیدات داخلی می توان زندگی عشایری را نمود عینی اقتصاد مقاومتی و تولید داخلی نامید. همینطور نقش موثر جامعه عشایری  در پدافند غیر عامل با توجه در اختیار داشتن ۷۰ درصد مراتع توسط عشایر می بایست مورد توجه قرار گیرد.

درعین حال بدلیل نقش تاثیرگذار  معلمان عشایری در چادرهای سفید برای سوادآموزی  فرزندان عشایر و هوش سرشار آنان همواره در مسایل سیاسی ،فرهنگی و اجتماعی نقش پررنگ و تاثیرگذاری دارند.

محل زندگی خانوارهای های عشایری  سیاه چادر نام دارد که از موی بز بافته می شود در زمستان از نفوذ سرما و باران و در تابستان از نفوذ گرما و آفتاب جلوگیری می کند و تقریبا بعنوان  یک کارگاه کوچک تمامی جریان  زندگی یک خانوار عشایری از قبیل آشپزی،تربیت فرزندان، پذیرایی از مهمانمان و رونق اقتصاد خانواده در همین چادرسیاه می گیرد.

پوشاک زنان عشایر  یکی از زیباترین  پوشش های زنانه است  که عمدتا از پارچه های رنگی و زربافت الهام گرفته از طبیعت تشکیل می شود و در جشن ها و عروسی ها و حتی در زندگی روزمره آنان جلوه خاصی دارد .

قشقایی ها مردمی دلشاد و خونگرم هستند و به جشن و پایکوبی بسیار علاقه مند هستند در جشن ها و عروسی ها رقص چوب مردان و دستمال بازی گروهی زنان بسیار  زیبا و جذاب است؛ که در آن زنان با آهنگ کرنا و دهل پیرامون یک دایره بزرگ می ایستند و باحرکات موزون دستمال ها را در هوا تکان می دهند که هر آهنگ و بازی بیانگر داستان یا سرگذشت گذشتگان ایل یا مراسم خاصی می باشد.

در ساختار ایل قشقایی احترام به بزرگترها و خوانین ایل جایگاه ویژه ای دارد و همینطور ارادت به اهل بیت از زمان های دور در دل قشقایی ها ریشه دوانیده است و این احترام به بزرگتر و گذشتگان در بین خانوارهای عشایری  نهادینه شده است.

در پایان لازم به یادآوری است با توجه به رونق صنعت گردشگری و توسعه توریسم بعنوان یکی از شاخص های توسعه اقتصادی کشور می توان جاذبه های زندگی  جامعه عشایری و شرایط کاملا طبیعی و بدور از هیاهو و زرق و برق شهری و همینطور آداب و رسوم دلنواز عشایر را بعنوان قطب گردشگری و جذب توریسم معرفی کرد و با حمایت  همه جانبه و ایجاد زیرساخت های توسعه ای با حفظ شرایط طبیعی گام های بلندی در رونق گردشگری در جوامع عشایری و به تبع آن کمک به رونق اقتصادی  کشور برداشت.