برخی گزارش‌ها حاکی از سفر احتمالی و قریب الوقوع نخست‌وزیر ژاپن به ایران است. در چند هفته اخیر با افزایش ترافیک سفرهای دیپلماتیک، علاوه بر ژاپن، عمان، قطر و عراق نیز به‌عنوان میانجی در روابط ایران و ایالات متحده مطرح شده‌اند. اما بازیگری توکیو به چند دلیل می تواند متفاوت باشد.

ژاپن از سویی متحد آمریکاست و از سوی دیگر از روابط تاریخی دوستانه با ایران برخوردار است و همواره میان مقامات دو کشور گفت وگو و تبادل نظر وجود داشته که نمونه بارز آن دیدار سران دو کشور در اجلاس‌های بین المللی و سفر اخیر وزیر امور خارجه کشورمان به ژاپن است.

اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ایران، این متحد سنتی واشنگتن را در شرایط سختی قرار داده است. این کشور به نفت ایران نیاز دارد اما ایالات متحده، معافیت‌هایی را که برای ژاپن و دیگر خریداران نفت ایران صادر کرده بود، پایان داد.

ایران همواره یکی از بزرگترین صادرکنندگان نفت به ژاپن بوده است. اهمیت نفت این کشور را به صورت طبیعی متمایل به میانجیگری و تلاش برای فروکش تنش ها در خلیج فارس کرده است. اندیشکده چتم هاوس در بخشی از گزاش یکصد و سی و سه صفحه ای «بریتانیا و ژاپن- ایجاد شراکتی فعال و جهانی» به این موضوع اشاره و اهمیت ایران در تامین انرژی ژاپن را یادآور شده است.

در این گزارش علاوه بر ناراحتی مشترک بریتانیا و ژاپن از رفتار ترامپ در خروج از توافق های بین المللی از جمله برجام؛ به همکاری ها و مذاکره اینسپکس Inspex(شرکت نفت و گاز ژاپنی) با شرکت ملی نفت ایران در رابطه با توسعه میدان نفتی آزادگان در جنوب غربی ایران اشاره شده است.

این گزارش تاکید می کند که در سال ۲۰۱۷ مؤسسه ژاپنی مطالعات سیاست بین الملل(موسسه ای که در سال ۱۹۸۸-۱۳۶۳ توسط نخست وزیر سابق ژاپن یاشیرو ناکازون تاسیس شد) پیشنهاد کرد که در صورت بازنگری ایالات متحده در سیاست خود در رابطه با ایران، دولت ژاپن می تواند درخواست کند که بخشی از چارچوب همکاری P۵ + ۱ باشد.

از طرفی دیگر، واشنگتن نیز متمایل به چنین میانجیگری است. در همین راستا ترامپ در دیدار با شینزو آبه در توکیو گفت: من می‌دانم که هم ژاپن و هم نخست‌وزیرش روابط خوبی با ایران دارند. اتفاقا یکی از موضوعاتی که در هفته اخیر به افت قیمت نفت کمک کرد، گمانه‌ها از کاهش فشار آمریکا بر ایران بود.

ترامپ هفته گذشته در سفر خود به ژاپن با لحنی متفاوت از گذشته خواهان مذاکره با ایران شد و این موضوع با وجود تکذیب‌های مداوم ایران احتمال مذاکره تهران و واشنگتن را به دنبال داشت.

همزمان نخست‌وزیر ژاپن در کنفرانس خبری مشترک با دونالد ترامپ درخواست کرد که تنش‌های ایران و آمریکا به سوی درگیری نظامی کشانده نشود. چنین اظهار نظراتی مقدمه ای شد برای طرح احتمال سفر نخست وزیر ژاپن به تهران و تلاش او برای میانجیگری میان ایران و آمریکا شد.

شبکه خبری "ان. اچ. کی" هفته گذشته (۶ خرداد ۱۳۹۷) در گزارشی نوشت: آبه در توکیو و در دیدار با دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا بار دیگر عزمش برای میانجیگری بین آمریکا و ایران را اعلام کرد. بنا به گزارش‌ها، ترامپ با پیشنهاد آبه موافق بوده و اظهار امیدواری کرده است که دیدار آبه از ایران در اسرع وقت میسر شود.

بعد از سفر تاکئو فوکودا، نخست وزیر پیشین ژاپن، به ایران در سال ۱۹۷۸ (۱۳۵۷)کمی قبل از انقلاب اسلامی، آبه اولین نخست وزیر ژاپن خواهد بود که از تهران دیدار خواهد کرد.

آبه که بر مناسبات دو جانبه تاکید دارد از سال ۲۰۱۳ هر سال در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک با رئیس جمهوری ایران دیدار داشته است.

خبرگزاری کیودو نیز پیشتر گزارش کرده بود که آبه برای سفر به ایران اظهار تمایل کرده است.

 ایرنا