اتحاد خبر – ثریا شیری: آخرین مهمان سال 97 هفته نامه اتحاد جنوب، سرهنگ مهدی قاسمی، رئیس پلیس فتا استان بوشهر است. کسی که هر چقدر استفاده از فضای مجازی گسترده تر شود کار و تلاشش بیشتر می شود و تمام دغدغه اش بالا بردن آگاهی مردم نسبت به خطرات و آسیب های فضای مجازی است. در ادامه گفتگوی ما را با سرهنگ قاسمی می خوانید.

اتحاد: با توجه به نزدیک شدن ایام تعطیلات نوروزی و شروع مسافرت ها، در راستای جلوگیری از کلاهبرداری اینترنتی و آسیب های فضای مجازی چه توصیه ای به مردم دارید؟
سرهنگ قاسمی: اولین توصیه این است که هنگام خروج از منزل و شروع سفر، حتما دستگاه مودم وای فای را خاموش کنند تا از هک شدن و احتمال اتصال کاربر غریبه به اشتراک اینترنت جلوگیری شود، همچنین در طول سفر در صورتی که به اینترنت دستگاه تلفن هوشمند خود نیازی ندارند آن را خاموش کنند. در گام دوم از قرار دادن و نگهداری اطلاعات و داده های مهم خود و همچنین عکس های شخصی بر روی دستگاه تلفن هوشمند خودداری کنند، گام سوم این است که گوشی هوشمند، لپ تاپ و تبلت را در معرض دید عموم قرار ندهند.
همچنین استفاده از رمزهای پیچیده و ترکیبی برای تجهیزات الکترونیکی همراه، می تواند راه خوبی در جهت جلوگیری از هک شدن و مورد سوءاستفاده قرار گرفتن باشد. یادداشت کردن مشخصات تجهیزات و دستگاه های الکترونیکی همراه قبل از شروع سفر نیز از دیگر راه های پیشگیری است که در صورت سرقت لپ تاپ یا تلفن همراه با داشتن نام و مدل و سریال آن دستگاه الکترونیکی می توان از طریق مراجع مربوطه نسبت به ردیابی تجهیزات سرقت شده اقدام کرد.
در صورت خرید اینترنتی بلیط سفر نیز به صورت دستی آدرس سایت موردنظر برای خرید بلیط را وارد مرورگر کنند تا به سمت سایت های کلاهبرداری یا فیشینگ هدایت نشوند. همچنین می توان هزینه های احتمالی سفر را از قبل پیش بینی و در قالب چند قطعه کارت هدیه و یا کارت حساب با موجودی حداقلی بهمراه داشته باشند تا در زمان استفاده از کارت خوان های سیار و یا پوز فروشگاهی در طول سفر از این کارت ها بهره گرفته و در صورت هک شدن اطلاعات حساب به شیوه اسکیمرها، ضرر و زیان به مراتب کمتری متوجه آن ها بشود.

اتحاد: گسترش فضای مجازی باعث شده است در مکان عمومی و هتل ها و رستوران ها ارائه ی wifi به یک قابلیت و مزیت تبدیل شود، چگونه می توان در صورت استفاده از wifi عمومی از آسیب های احتمالی مانند هک شدن جلوگیری کرد؟
سرهنگ قاسمی: در صورتی که در آن لحظه به اینترنت نیازی ندارند از روشن کردن اینترنت تلفن همراه یا متصل شدن به wifi مکان عمومی اجتناب کنند، و در هنگام استفاده از اینترنت های عمومی که از لحاظ ایمنی معمولا فاقد فاکتورهای مناسب می باشند، به هیچ عنوان، اطلاعات مهم نظیر رمز کاربری و اطلاعات بانکی را از طریق سیستم های خود در فضای مجازی ثبت نکنند و همچنین تلفن همراه و سیستمی که از آن استفاده می کنند در هنگام اتصال به اینترنت فاقد هرگونه اطلاعات خصوصی و مهم باشد و اپلیکیشن و برنامه هایی که در این فضا به صورت رایگان تبلیغ می گردد را دانلود نکنند، زیرا ممکن است این برنامه های به ظاهر مفید، بدافزار و فایل مخربی باشد که توسط هکرها و مجرمین سایبری برای دسترسی به اطلاعات تجهیزات دیجیتال همراه آنها طراحی و ارائه شده باشد.
از آنجایی که در سفر هر اتفاقی ممکن است بیفتد و شاید مجبور به اتصال به یک شبکه ناامن شوند(به دلیل عدم در دسترس بودن شبکه)، اطمینان حاصل کنند که سیستم عامل و نرم افزارهای آنتی ویروس موجود در تجهیزات دیجیتال همراه فعال و به روز است. این کار از وسایل الکترونیکی آنها در مقابل نرم افزار مخرب احتمالی که از شبکه نا امن به آن ها هجوم می آورد، محافظت می کند.

اتحاد: امروزه سایت ها و برنامه های زیادی برای ارائه خدمات و خرید و فروش کالا در فضای مجازی مشغول به فعالیت هستند و مردم با هدف سرعت بخشیدن به کارها معمولا اکثر کارهای خود را به صورت اینترنتی انجام می دهند، در این زمینه چه نوع آسیب هایی ممکن است متحمل شوند؟
سرهنگ قاسمی: امروزه تجارت الکترونیک در سرتاسر دنیا رواج پیدا کرده و فروشندگان لیست و مشخصات کالاها و خدمات خود را در سایت و برنامه اینترنتی قرار داده و خریدار پس از مراجعه به سایت و مطالعه مشخصات و ویژگی های کالا، اقدام به خرید غیر حضوری آن نموده و با توجه به نوع کالا، حجم و وزن آن توسط پیک موتوری، پست یا باربری به آدرس سفارش دهنده ارسال می شود.

این روش های خرید گاها باعث صرفه جویی در زمان، سوخت و انرژی یا دسترسی 24 ساعته به بازار نیازمندی ها، عدم معطلی در صف خرید، جست و جوی آسان کالا یا مقایسه راحت قیمت کالاها می باشد. ولی متاسفانه مجرمین سایبری از همین بستر نیز برای اعمال مجرمانه خود بهره برده و در قالب تبلیغ کالاهای با کیفیت و با قیمت پایینتر از ارزش واقعی و یا تبلیغ کالاهای کمیاب و یا تبلیغ فروش اجناس دست دوم با قیمت های استثنایی، خریداران را وسوسه کرده و پس از فریب خریداران به وسیله این تبلیغات دروغین، سرمایه آن ها را به روش کلاهبرداری به دست می آورند.
در بعضی موارد از خریداران به بهانه ثبت سفارش و نگه داشتن کالا برای آن ها، مبالغی به عنوان بیعانه دریافت و سپس به تماس های بعدی پاسخگو نمی گردند یا کالایی که به درب منزل پست می شود چه از نظر کیفیت و چه از نظر کمیت با کالای اصلی تبلیغ شده متفاوت می باشد و گاها نیز اطلاعات کارت بانکی خریدار در زمان پرداخت آنلاین هزینه معامله کپی و سرقت می گردد.

اتحاد: توصیه ی شما برای افرادی که از طریق اینترنت به خرید و فروش کالا می پردازند چیست؟
سرهنگ قاسمی: کاربران فضای مجازی در هنگام خرید کردن از این بازار اینترنتی باید دقت نمایند که سایت و فروشگاه مربوطه معتبر باشد. برای اطمینان از اعتبار سایت و فروشگاه می بایست توجه شود که مجوز فعالیت آن ها در سازمان صنعت، معدن و تجارت ثبت شده و دارای نماد اعتماد الکترونیک یا Enamad باشند یا در سایت ساماندهی پایگاه های اینترنتی به نشانی samandehi.ir متعلق به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده باشد.
همچنین کاربران هوشیاری لازم را داشته باشند و صرفا به علت اینکه فروشنده اطلاعات شخصی یا اطلاعات حساب بانکی خود را ارایه کرد، دلیل کافی برای اعتماد ما به فروشنده نیست و ممکن است این اطلاعات ارایه شده کذب بوده و متعلق به فروشنده نباشد. کاربران تلاش نمایند حتی المقدور تا زمانی که جنس مورد نظر خود را دریافت نکرده اند، وجهی پرداخت ننمایند.
توصیه می شود در هنگام خریدهای اینترنتی، از کارت هدیه یا کارت حساب خاصی که مبالغ کمی در آن موجود می باشد استفاده شود تا اگر اطلاعات حساب شما کپی یا به سرقت رفت، ضرر و زیان بالایی متوجه آن ها نشود. کاربران یقین بدانند ارایه کالا با قیمت های استثنایی یا بسیار پایینتر از قیمت و ارزش واقعی آن، عموما با هدف کلاهبرداری صورت می گیرد و فریب این موضوع را نخورند.

اتحاد: بیشترین جرائم اینترنتی مربوط به چه نوع فعالیت هایی است؟
سرهنگ قاسمی: بیشتر جرائم به صورت کلاهبرداری رایانه ای و برداشت های غیرمجاز از حساب های بانکی صورت می گیرد.

اتحاد: میانگین سنی افرادی که اقدام به کلاهبرداری می کنند و افرادی که فریب می خورند، چند سال است؟
سرهنگ قاسمی: معمولا میانگین سنی مجرمین و قربانیان فضای مجازی و جرائم اینترنتی بین 20 تا 30 سال است که در این بازه زمانی استفاده از فضای مجازی آمار بیشتری دارد و بعد از آن افراد تجربه کسب می کنند و آگاهی بیشتری به دست می آورند.البته در جرایمی خاص از جرایم سایبر،عمده قربانیان از خانمها هستند و این موضوع بیانگر این مهم هست که کاربران خانم در استفاده از این فضا می بایست موارد ایمنی را بیشتر رعایت نمایند.

اتحاد: تاکنون چه اقداماتی در جهت کاهش جرائم اینترنتی انجام داده اید؟
سرهنگ قاسمی: در بحث انجام اقدامات پیشگیرانه نیز مهمترین اولویت،ارتقاء آگاهی عمومی کاربران نسبت به آسیبها و تهدیدات فضای مجازی و ارائه راهکارهای پیشگیرانه هست که در همین راستا و براساس نیازسنجی جامعه هدف و برای اقشار مختلف در هر سن و شغلی، محتوای متناسب تهیه شده و با در نظر گرفتن جرایم نوظهور و فراوانی جرایم در هر بازه زمانی،همکاران ما در مدارس،مراکز آموزش عالی،ادارات،سازمانها،مساجد و... حاضر و به آموزش کاربران پرداخته و در کنار آنها تهیه محتواهای کمک آموزشی در قالبهایی نظیر انیمیشن،موشن گرافی، اینفوگرافی،تولید کتابچه و کتاب،بروشور،لوح فشرده و استفاده از تبلیغات محیطی در دستور کار بصورت مستمر در طول سال قرار دارد. 
با توجه به گستردگی فضای مجازی و پراکندگی جامعه هدف،تحقق آگاهی بخشی عمومی کاربران به تهدیدات و آسیبها و ارتقاء فرهنگ صحیح استفاده ایمن از این بستر ،نیازمند عزم همه سازمانهای مرتبط بوده و در کنار آن ،همراهی و مشارکت فعالانه مردم نیز در انجام این رسالت مهم تاثیر بسزایی دارد و امیدواریم که همکاری فعلی سازمانها و ادارات مرتبط و رسانه ها با پلیس فتا در این زمینه تقویت گردد. 

اتحاد: آیا مجرمین در تمام جرائمی که صورت می گیرد کشف و دستگیر می شوند؟
سرهنگ قاسمی: در اکثر موارد با توجه به اینکه در هر جرم سایبر یک ردپای دیجیتال وجود دارد،شناسایی متهم با پی جویی کارشناسان پلیس محقق گردیده ولی بعلت ویژگی فرامرزی بودن این جرائم و عدم محدود بودن به جغرافیای سرزمینی خاصی جهت ارتکاب جرم و احتمال سکونت مجرم در کشورهای دیگر،بعضا دستگیری آنها با محدودیتها و مشکلاتی مواجه شده که تلاش می شود با همکاری پلیس بین الملل این مشکلات نیز مرتفع گردد.البته در خیلی از موارد با دستگیری و مجازات مجرمین،آثار و لطمات روحی بزه دیدگان جبران نخواهد شد و چه بهتر است کاربران گرامی دقت نمایند تا در استفاده ایمن از فضای مجازی و اینترنت اهتمام لازم را داشته و قربانی جرایم سایبر نشوند. 

اتحاد: قربانیان برای پیگیری شکایت، مشاوره و ارتباط با پلیس فتا از چه طریقی می توانند اقدام کنند؟
سرهنگ قاسمی: به سه روش: مراجعه حضوری، تماس تلفنی و مراجعه به آدرس اینترنتی.
جهت اقدام حضوری می توانند به آدرس بوشهر – میدان انتظام – نرسیده به پارک صدف – جنب اداره گذرنامه – پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات مراجعه کنند و در صورت تمایل به تماس تلفنی می توانند از طریق شماره های 21824732 و 21824769 اقدام کنند. و یا به سایت اینترنتی Www.cyberpolice.ir مراجعه کنند.

اتحاد: صحبت پایانی؟
سرهنگ قاسمی: در انتها بعنوان خدمتگذار مردم در لباس نیروی انتظامی توصیه میکنم و درخواست دارم تا قبل از استفاده از اینترنت و فضای مجازی، با مطالعه لازم، نسبت به تهدیدات وآسیب پذیری های آن اشرافیت داشته باشید و استفاده ای ایمن داشته و یقین بدانید پلیس به کاربران قانونمند فضای مجازی احترام گذاشته و همیشه در کنار آنها خواهد بود و برقراری امنیت در فضای سایبر نیز با همراهی مردم محقق خواهد شد.