چندی پیش هم مدیر کل سینمای حرفه ای سازمان سینمایی گفته بود: «فیلم هایی که برای اکران‌شان محدودیت سنی مشخص می شود، در همه تبلیغات‌شان ملزم به اعلام آن هستند.» محمدرضا فرجی از «به وقت شام» و «خوک» نام برده و تاکید کرده بود: «به سازندگان آثار مذکور اعلام شده محدودیت سنی در همه تبلیغات بصری شامل پوستر، بیلبورد و سردر درج شود، در غیر این‌صورت به پخش کننده تذکر جدی داده خواهد شد.»

بی‌توجهی سینماگران

حتی کارگردانان بزرگ سینمای ایران هم چندان توجهی به محدودیت های سنی برای اکران فیلم ها در سینماها ندارند، از طرفی تهیه کننده ها و نهادهای هنری حامی آثار سینمایی نیز انگار در انتهای فهرست اولویت‌های‌شان هم جایی ندارد، تاثیراتی که ممکن است صحنه های نامناسب یک فیلم بر روح و روان کودک یا نوجوان بگذارد.

در آخرین روزهای سال 1392، ساخته جدید ابراهیم حاتمی‌کیا با نام «چ» اکران شد؛ فیلمی با حال و هوای جنگ اما در سینما، کودکان و حتی نوزادانی را در آغوش مادران و پدران می دیدید که مبهوت صحنه های خونین بودند. در جشنواره سی و هفتم فیلم فجر نیز فیلم‌هایی در ژانرهای مختلف روی پرده رفتند که هر کدام به دلایلی می توانند مشمول محدودیت های سنی اکران شوند.

محدودیت سنی لزوما برای صحنه‌های جنسی نیست

در ایران انگار محدودیت سنی تماشای فیلم مساوی است با صحنه‌های جنسی ولی هر فیلمی که باید با درجه بندی سنی اکران شود، لزوما دارای سکانس‌های پورن نیست؛ صحنه های خشن، خون آلود و ترسناک هم می‌توانند شعاع دایره مخاطبان یک فیلم را کوچک‌تر کند.

به طور مثال «ماجرای نیمروز: رد خون» که یکی از فیلم های خوب و قابل اعتنای جشنواره سی و هفتم بود، صحنه ای صریح از جنگ و خون دارد؛ هستی مهدوی در نقش همسر عباس زریباف، پای خود را از دست می دهد، بهنوش طباطبایی که ایفاگر نقش یک پرستار است، پای قطع شده را روی شکم مجروح می گذارد تا برانکارد را به سرعت از زیر آتش دور کند. طبیعتا چنین صحنه ای می تواند تا سال ها در گوشه ذهن کودکان و حتی نوجوانان جا خوش کند و تاثیرات مخربی بر روحیه‌شان بگذارد.

از جن‌گیر تا جیغ

در دهه های شصت و هفتاد، فیلم‌هایی مانند «جن گیر»، «کلبه وحشت»، «حلقه»، «جیغ»، «کینه» و سری فیلم‌های «آنابل» پای ثابت ویدئوهای خانه‌ها بودند؛ بسیاری از پدران و مادران بی توجه به ژانر و محتوای فیلم‌ها همراه با فرزندان به تماشای فیلم‌ها می نشستند، غافل از این که کودک یا نوجوان‌شان دیگر شب ها آسوده به خواب نمی رود، مدام حضور فردی را پشت سر یا زیر تخت خوابش احساس می کند و واقعا دیگر آن آدم سابق نمی‌شود!

گاهی ترس های نهادینه شده تا سال ها در وجود فرد باقی می‌مانند و شاید جوانِ امروز حتی از یادش رفته باشد چرا چنین برآشفته است. البته نمونه های ایرانی هم برای این ماجرا وجود دارد، فیلم «شب بیست و نهم» ساخته مرحوم حمید رخشانی هم شبحی را در میانه های دهه شصت به تصویر می کشید و مدیران سازمان صدا و سیما با بی ملاحظگی تمام، فیلم را از شبکه های سیما پخش می کردند تا شاید اگر کودکی ندیده و نترسیده، چنین فرصتی را از دست ندهد!

توفیق اجباری

شاید ممنوعیت اکران فیلم‌هایی با صحنه های جنسی در ایران و البته بی میلی کارگردانان سینمای ایران به ژانر وحشت، توفیقی اجباری برای متولیان هنر هفتم در ایران محسوب می شود وگرنه مشخص نبود چه بر سر کودکان و نوجوانانی می آوردند که در حساس ترین دوره زندگی خود، ضمیر ناخودآگاهی بسیار آسیب پذیر دارند.

متاسفانه یا خوشبختانه سینمای وحشت به دلایل مختلفی چندان مورد علاقه جماعت سینمارو در ایران نیست و به همین خاطر تهیه کنندگان و کارگردانان ترجیح می دهند، پول های خود را در ژانر کمدی سرمایه گذاری کنند و میلیاردها تومان از خنده های مردم به صحنه های خنده دار و گاهی بی محتوا به جیب بزنند.

اعمال محدودیت سنی اکران از سوی سازمان سینمایی- اگر جدی گرفته شود- اتفاق مثبت و قابل تحسینی است که می تواند حسین انتظامی، مدیر غیر سینمایی سازمان سینمایی را تا حدی از زیر فشار انتقادات خارج کند.

روزنامه همدلی