محیط زیست میراثی است که از گذشتگان به ما رسیده و اکنون بر اثر رفتارهای بشر در استفاده از آب، برخورد با گونه‌های مختلف حیوانی و کاهش پوشش جنگلی دچار مشکل شده است. منابع ژنتیکی هم از منابع گرانبهایی است که دستیابی به دانش‌های نوین هم ارزش بیش‌تر آن را بیش از پیش نشان داده است.

در این میان، پارک‌های ملی و زیستگاه‌های ایران که در حال حاضر حدود ۱۲ درصد از سطح کشور را پوشانده است و در آینده نزدیک هم به ۱۵ درصد می‌رسد، باید برای استفاده نسل‌های آینده حفظ شوند. چراکه حفظ محیط زیست مسوولیت بزرگی است و باید طوری رفتار و زندگی شود که بتوان آن را به‌عنوان یک میراث به آیندگان رساند.

اما شواهد چیز دیگری را نشان می‌دهد، سال گذشته، در جنگل گلستان ۲۰ مورد آتش سوزی رخ داده که خسارات بسیار زیادی برجا گذاشته است. از زمان اطلاع آتش‌سوزی تا زمان اطفای آن، دامنه آتش گسترده‌تر می‌شود؛ آتش سوزی‌ها به دلایل مختلف رخ می‌دهند که بخش عمده‌ای از آن ناشی از خطای انسانی و سهل‌انگاری و اشتباهات شهروندان است.

اما در این میان فناوری اطلاعات ایران به بلوغی رسیده که بتوان از آن برای حفاظت محیط زیست استفاده کرد؛ به‌طوری‌که به‌صورت دقیق وقوع آتش قابل پیش‌بینی شده و درصورت وقوع هم، آتش‌سوزی در کمترین زمان اطلاع‌رسانی می‌شود. در این راستا، اخیرا وزیر ارتباطات در سفر به استان گلستان، تفاهم‌نامه‌ای با سازمان حفاظت محیط زیست و استانداری گلستان برای پایش ماهواره‌ای پارک ملی گلستان با اعتباری بالغ بر ۴۵ میلیارد ریال منعقد کرد.

بر این اساس، ۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان از اعتبارات وزارت ارتباطات هزینه می‌شود و بر اساس توافق با رییس سازمان حفاظت محیط زیست، مهرماه سال آینده از دستاوردهای این پروژه رونمایی خواهد شد.

به گفته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در پارک ملی گلستان، پنج مدل تکنولوژی تست می‌شود و این پروژه آزمایشگاهی برای گسترش آن به بقیه نقاط کشور است و خود این طرح هم به عنوان یک آزمایش میزان موفقیت را در این حوزه نشان خواهد داد.

بنا بر اعلام وزارت ارتباطات و به گفته آذری جهرمی، از بخش خصوصی و استارت‌آپی هم در اجرای این پروژه استفاده خواهد شد و در ۹ ماه آینده، شرکت‌هایی داریم که تجربه‌ای برای حفاظت از محیط زیست با فناوری اطلاعات و فضایی دارند و جنگلی داریم که در برابر تهدیدها و آتش سوزی محافظت می‌شود و هم‌چنین محیط‌بانانی خواهیم داشت که با استفاده از فناوری اطلاعات توانمندتر شده‌اند.

اما برای اجرای این پروژه قرار است، کل مسیر جاده جنگل گلستان فیبرنوری کشیده شود و به گفته مسوولان وزارت ارتباطات، در لایه اپلیکیشن این پروژه از دانش اینترنت اشیاء و تصاویر ماهواره‌ای استفاده خواهد شد. در فناوری پایش جنگل‌های گلستان، از سه راه‌حل مراقبت از طریق دوربین، پایش ماهواره‌ای و هم‌چنین سنسورها یا همان اینترنت اشیاء استفاده خواهد کرد.

تصاویر ماهواره‌ای می‌تواند یکی از مهم‌ترین راه‌حل‌ها برای کنترل و پایش مقابله با آتش‌سوزی در پارک ملی گلستان باشد. ماهواره‌های خارجی می‌توانند میزان گرما در مناطق را در اختیار بگذارند اما ماهواره‌های ایرانی، تصاویر را با وضوح بالا در اختیار مراکز پایش قرار می‌دهد که یقینا دقت کنترل را افزایش خواهد داد.

این راه‌حل‌ها می‌تواند کمک کند که نگهبانان، محیط بانان و حافظان محیط زیست با دقت بیش‌تری از منابع زیستی، گیاهی و جانوری پارک ملی گلستان حفاظت و حراست کنند. البته در کنار این سیستم سامانه ارتباط مردمی را هم در نظر گرفته‌ایم که شهروندان مسوولیت‌پذیر می‌توانند وقوع هر نوع آتش‌سوزی در نقاط مختلف پارک ملی گلستان را اطلاع دهند.

در این باره امیر ناظمی - رییس سازمان فناوری اطلاعات کشور - با بیان این‌که احتمالا این سوال مطرح می‌شود که چرا راه‌حل‌های مختلف را برای پایش در نظر گرفته‌ایم گفت: ما با موضوعی مواجه‌ایم که ممکن است تنها یک راه‌حل نتواند پاسخگوی نیازهای ما باشد، به همین دلیل ناچاریم راه‌حل‌های متفاوت را پیش‌بینی کنیم که دقت در پایش را افزایش دهیم.

در هر حال، پروژه پایش از پارک ملی گلستان برای حفاظت از محیط زیست از سوی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات پیشنهاد داده شد که اتفاقاً بودجه آن هم توسط این وزارتخانه تامین شد چراکه به گفته کلانتری - رییس سازمان محیط زیست - با بودجه ناچیز این سازمان، به تنهایی اجرای آن ممکن نبود. باید منتظر نتایج اجرای پروژه مذکور ماند.

ایسنا