سید فضل ا... مساوات: روزنامه ایران ارگان رسمی جمهوری اسلامی ـ سال سیزدهم ـ شماره 3705 ـ دوشنبه 15 مرداد 1386 ـ ویژه نامه خود را به زنده یاد سید محمدرضا مساوات و مقدمتا به شرح مطلبی تحت عنوان « در شناخت سید محمدرضا مساوات » پرداخته که قسمتی از آن عینا چنین است: « سید محمدرضا مساوات در اوایل مشروطیت، روزنامه تندروی مساوات را دایر کرد و به همین جهت بعد ها مساوات را نام خانوادگی خود قرار داد. در این نشریه محمد علیشاه را به شدت مورد حمله قرار داده و او را به محاکمه کشید» 1

موضوع مورد نظر نگارنده کلمه « محا کمه » مندرج در این روزنامه است. تردیدی نیست که حوادث ناگوار، فجایح و نابخردی های محمد علیشاه، نظیر به توپ بستن مجلس شورای ملی ( تیر ماه 1285 توسط لیاخوف فرمانده استعمار روس ) و سبعیت و درنده خویی او در به شهادت رساندن دلاور مردانی همچون جمال واعظ اصفهانی، جهانگیر خان صور اسرافیل،  میرزا نصراله خان ملک المتکلمین یا جلای وطن و فرار بسیاری از بزرگاران از جمله سید محمدرضا مساوات به ترکیه و قفقاز نشان از اوج افلاس و درماندگی حاکمیت تمامیت خواه سر سپرده و آیینه تمام نمای حق طلبی مبارزان راه آزادی در آن مقطع حساس تاریخ ایران بوده است.

اصطلاح « محاکمه » به هر شکلی که تعبیر شود (حضوری ـ غیابی ـ رسانه ای و ... ) نشان از روح سازش ناپذیر سید محمدرضا مساوات با عاملان و آمران جور و خصلت ظلم ستیزی اوست و پرداختن به این کلمه برای شناخت بیشتر از فخامت، پایداری، وسعت و دامنه اندیشه این عقاب بلند پرواز موثر خواهد افتاد.

نگارنده در حد استطاعت، واژه « محاکمه » را صرفا برای سپاس و قدردانی از این مشاهیر و خدمتی اندک در این راه بزرگ و ستوده در قالب سروده ای تحت عنوان ( در محکمه تاریخ ـ خطاب به محمد علیشاه ) از زبان گویا و فریاد پر طنین سید محمدرضا مساوات به روح بزرگ و قامت همیشه استوار او و به ساحت شما « اهل نظر» تقدیم می کنم، امید است به دیده اغماض بنگرند.

 در محکمه تاریخ ـ از زبان سید محمدرضا مساوات خطاب به محمد علیشاه

من که عمری هر سکوتی را به فریادی شکستم! 

خود نیازردم دلی و از دل آزاری گسستم!

من که از فریاد مظلومی و اشک بیگناهی

خود به قندیل سحر آویزه های اشک بستم!

من که گر روشن نمودم در دلی نور امیدی 

خود شدم خاموش و تنها، در دل شب ها نشستم!

پس چرا آهنگ آزار دل من 

می کنی ای مستبدی که ز بیداد تو خستم!؟

این سزایم بود بعد از روزگاری رنج و زحمت!؟؟

شرم بادت! کز تو جز خون جگر طرفی نبستم

در دلم عشق خدا و دین و در سر شور میهن

از می تکلیف جامی داده ساقی الستم

ای ستمگر! هر چه می خواهی بکن! من میستیزم

تا نپنداری که جز خالق کسی را می پرستم 

روح تسلیمم نبینی جز به وقت جان سپاری 

تا نیندیشی که سر بر خط فرمان تو هستم

تو به بد نامی بمان تا من به خوشنامی بمیرم

ننگ عالم بر تو بادا! من ز نام و ننگ رستم! 

دوش پیر می فروشم گفت: مستی؟ گفتم آری

شرمسارم گر نیامد بیش از این کاری ز دستم 

مستم اما از رحیق الحق2 بده یک رطل دیگر

تا به فریادی دگر گویم که ساقی! مست مستم

سید فضل ا... مساوات

شیراز ـ بهمن ماه 1391

پی نوشت:

1. روزنامه ایران ـ برگرفته از کتاب شرح حال رجال سیاسی و نظامی ـ دکتر باقر عاملی ـ نثر علم

2. می توحید /م