روزنامه ایران نوشت؛ آنها نمی‌دانند چند جبیر در جزیره وجود دارد اما می‌گویند برخلاف سال‌های گذشته این گونه به ندرت در جزیره دیده می‌شود.

«میثم قاسمی» معاون فنی محیط زیست هرمزگان هم تعداد جبیرهای هرمزگان را اعلام نمی‌کند اما او هم حضور گردشگران را باعث به حاشیه راندن جبیرها و تغذیه آنها از زباله‌ها می‌داند. خفگی براثر مصرف زباله‌های جزیره یکی از علل مرگ آهوان هرمز است. آن‌طور که «مریم اقبالی» دبیر تشکل‌های محیط زیست استان هرمزگان،می‌گوید:«زباله تنها یکی از پیامدهای حضور گردشگران بی‌شمار و بی‌ضابطه در هرمز است.»

نگاه افکارعمومی را این بار هم مرگ یکی از جبیرهای جزیره به‌سمت هرمز چرخاند. فعالان حوزه محیط زیست مرگ این جبیر را به‌دلیل خوردن زباله سمی می‌دانند اما قاسمی می‌گوید: «به احتمال قوی تغذیه از علوفه تازه رس سمی باعث مرگ جبیرها شده است.» به‌گفته «مریم اقبالی» فعال محیط زیست زباله‌ها نتیجه حضور گردشگران اتوبوسی است که بیشتر از هرجایی از تهران و بعد هم از شیراز می‌آیند. او می‌گوید:«به این گردشگران، مسافران استان‌های نزدیک چون کرمان و شهرهای اطراف را هم اضافه کنید.» گاهی اوقات تعداد مسافران جزیره از تعداد دو هزار نفری جمعیت آن بالا می‌زند.

او می‌گوید:«تصور کنید که هر گردشگر دو بطری پلاستیکی آب را در جزیره جا بگذارد.» آنها البته زباله‌های بیشتری را در هرمز جا می‌گذارند اما این تنها زخمی نیست که به آهوها می‌زنند و می‌روند. زباله‌ها همه جای جزیره را زخم زده‌اند. از سواحل گرفته تا کوه‌های آن که خود یکی از دلایل جذب گردشگر هستند. مسئولان هم چاره را در سوزندان زباله‌ها می‌دانند! کجا؟ در زیستگاه جبیرها، دشت آهوان هرمز! عکس‌های زیادی از تردد و نشخوار جبیرهای جزیره در میان زباله‌ها در دست است. اقبالی می‌گوید: «جبیرها از بوته‌ها و درختچه‌ها تغذیه می‌کنند.» بوته‌ها محل دفن زباله شده‌اند تا طعمه حریق این بی‌تدبیری ومدیریت غلط شوند. به‌گفته اقبالی، بازیافت زباله در جزیره انجام نمی‌شود. کمترگردشگری خود را مقید به بازگرداندن زباله‌ها می‌داند.

تعداد گردشگران جزیره به گفته فعالان حوزه محیط زیست بعضی اوقات آنقدر زیاد می‌شود که بومی‌ها امکان تردد راحت در جزیره را از دست می‌دهند. همین شلوغی‌ها و درگیری بومی‌ها و گردشگران سال گذشته باعث مرگ یک توریست شد. اقبالی برگزاری تورهای صدنفره را یکی از دلایل این اتفاقات تلخ می‌داند و می گوید: «اکوسیستم حساس جزیره نیاز به سفرهای مسئولانه و استاندارد در حد 15 تا 20نفر را دارد. نباید بیشتر از این تعداد گردشگر وارد جزیره شود.» به‌گفته او هجوم گردشگر همین وضعیت شکننده را هم برای هنگام و قشم به وجود آورده است. گردشگر هر روز زخمی کاری‌تر به محیط زیست جزیره می‌زند. هیچ منطقه ممنوعه‌ای برای حضور گردشگر در جزیره وجود ندارد. آنها هرجایی می‌توانند کمپ بزنند.

لاک پشت‌های پوزه عقابی را به سمت «لارَک» فراری دادند تا قبل از اینکه سیل گردشگر روانه هرمز شود لاک پشت‌ها در ساحل شنی هرمز تخم‌گذاری می کردند. البته اقبالی می‌گوید: «حضور گردشگران در لارک هم زیاده شده و به‌نظر می‌رسد که بزودی لاک پشت‌های پوزه عقابی باید دنبال زیستگاه جدیدی باشند.» البته زیستگاه جدید معلوم نیست به سواحل ایران ختم شود. همان‌طور که برخی از لاک پشت‌های عقابی راه سواحل امارات را گرفته‌اند. فعالان حوزه محیط زیست رفتن لاک پشت‌ها از زیستگاه را پایان تلخ این تلخی بی‌پایان نمی‌دانند. آنها یادآوری می‌کنند که زیستگاه لاک پشت‌ها یعنی محل نوزادگاهی و زادآوری گونه‌هایی چون میگو و ماهی. تخریب زیستگاه یعنی عقیم کردن زادآوری خلیج فارس. اتفاق تلخی که در شکل‌های مختلف در حال وقوع است!

مرگ آهوان جزیره براثر زباله به اعتراض «محمد زرنگاری» نماینده هرمزگان در شورای عالی استان‌ها هم منجر شده. او فعال نبودن مرکز تحقیقات محیط زیست، کمبود امکانات شدید در این مرکز و کمبود نیروی کارشناس محیط زیست در جزیره هرمز را عامل بی‌توجهی به حیات وحش جزیره می‌داند.

«عیسی غواصی» دیگر فعال محیط زیست و اکوتوریسم هرمز هم می‌گوید که آسیب حضور بی‌ضابطه گردشگران در هرمز دو بعد زیست محیطی و فرهنگی دارد. او می‌گوید:«جامعه محلی معمولاً اول استقبال می‌کند، بعد بی‌تفاوت می‌شود، سپس واکنش نشان می‌دهد و گردشگر گریز می‌شود.» او از گردشگرگریز شدن هرمزی‌ها خبر می‌دهد و می‌گوید: «برخی از گردشگران برای فرار از قوانین و محدودیت‌ها به جزیره می‌آیند و با بومی‌ها تعارض فرهنگی دارند.» او حضور بی‌شمار گردشگر روی کوه رسوبی جزیره را هم باعث تخریب محیط زیست آن می‌داند و می‌افزاید: «این کوه‌ها نتایج فرسایش بادی هستند و شکل خاص گرفته‌اند، تردد گردشگر بکر بودن کوه‌ها را از بین می‌برد.»

به‌گفته «میثم قاسمی» معاون فنی استان هرمزگان هیچ یک از جزایر استان برای پذیرایی از گردشگری ظرفیت سنجی نشده‌اند. او می‌گوید:«هیچ مطالعه‌ای وجود ندارد که یک منطقه چقدر باید گردشگر داشته باشد و چه نوع گردشگری باید به این مناطق بیاید.» او اعتقاد دارد که باید یک دستورالعمل برای طبیعت گردی با همکاری دستگاه‌های مختلف تنظیم شود تا هم به معیشت جامعه محلی کمک شود، هم محیط زیست منطقه حفظ شود.

قاسمی سگ‌های ولگرد را هم یکی دیگر از تهدیدهای جبیرهای هرمز می‌داند و می‌گوید: «شاید 20 سال پیش ما هیچ سگی داخل جزیره نمی‌دیدیم اما امروز به یکی از عوامل تهدید و مرگ جبیرها تبدیل شده‌اند.» او از تورهای زنده‌گیری جبیرها توسط گردشگران با همکاری محلی‌ها خبر می‌دهد و آن را نتیجه حضور بی‌ضابطه توریست می‌داند.

او شلوغی جزیره را باعث به حاشیه رفتن جبیرها می‌داند و می‌گوید: «در نهایت جبیرها به منطقه‌ای که پسماندها در آن دفن شده می‌روند.» البته فعالان حوزه محیط زیست اعتقاد دارند شورا و شهرداری جزیره در یک بی‌سلیقگی محض زیستگاه جبیرها را به محل دفن زباله تبدیل کرده! با وجود این قاسمی مرگ جبیر جدید را به‌دلیل استفاده از آب فاضلاب می‌داند و می‌گوید: «معمولاً بعد از بارندگی‌ها این اتفاق می‌افتد.» او علف‌های تازه رس جزیره را هم حاوی سمی می‌داند که می‌تواند به مرگ جبیرهای بی‌زبان جزیره منجر شود./د