فریده فهیمی: «قطره ی باران، اقیانوس کوچکی است.» هر کدام از جاذبه های دیدنی استان بوشهر، به نوبه ی خود قطره ی بارانی است از نعمات بی بدیل

 یزدان پاک و هر کدام از آثار باستانی استانمان، یادگاری است از اسلاف و مهر افتخاری است بر پیشانی مان از پیشینیه مان. هر چند برخی معتقدند: « قلعه ها برای فرو افتادن و تسخیر شدن ساخته خواهند شد» ولی باز ما می نگاریم تا شاید بتوانیم قشر محرومیت  اطراف بذر نورس استان عزیزمان، بوشهر را ترکانده و رویش و رشدش را شاهد باشیم. قلم هایمان را در پیله ی عقب ماندگی و انزوای استان زرخیزمان فرو می نماییم تا پرواز و صعودش را به نظاره بنشینیم. 

    تا به کی باید گلوی استان بوشهر، سوتکی باشد برای سرودن این تراژدی: «من دایره المعارفی از دردم / از جنس سکوتم و سراسر زردم / هر روز به دنبال اصالت خودم می گردم» و فریادرسی برای فریادهای بی امانش نیابد؟ در خصوص وجود و تعدد آثار باستانی در استان بوشهر و منطقه ی دشتستان، بزرگانی چون: جناب سروش اتابک زاده، محمد جواد فخرایی، جعفر حمیدی و ... در کتب وزین و ارزشمند خود، سخن های فراوانی مرقوم فرموده اند که در این مقال، وسع و مجالی نیست برای بیان عظمت تمدن فرهنگ استان بوشهر، اما هرگز ... هرگز نباید فراموش کنیم گفته ی مولانا را: «لحظه ای در خود نگر تا کیستی؟ / از کجایی؟ وز چه جایی؟ چیستی؟»  

   از گستره ی قلمروی مادها تا صفویه و زندیه در استانمان بگوییم یا دروازه ی ورود استعمار انگلیس و حضور آلمان ها و روس ها جهت تکمیل نیروگاه اتمی بوشهر؟ از نخلستان های سر به فلک کشیده ی دشتستان و تنگستان بنگاریم یا از استخراج منابع انرژی نفت و گازی عسلویه، خارگ و جم؟ چشمه ها، جنگل های حرا و خلیج نایبند را به تصویر بکشیم یا کوه نمک جاشک را؟ قلعه ها، باروها و دژ تاریخی برازجان را استناد بر مکتوبمان کنیم یا سواحل زیبای دلوار و اُلی (از توابع بندر دیر) را؟  

  اثرات گردشگری بر نواحی و مناطق مختلف، متفاوت است. شکی نیست که بازدید از آثار باستانی و گردشگری نقش مهمی را در احیاء و متنوع‌سازی اقتصادی جوامع ایفا می‌کند، اما در عین حال می‌تواند باعث ایجاد تغییراتی در محیط اجتماعی، اقتصادی و فضای زیستی نواحی بشود. اثرات و تغییراتی که این صنعت بر جامعه می‌گذارد می‌تواند به صورت فیزیکی، اقتصادی و یا اجتماعی و فرهنگی باشد. به هر حال از آنجا که معمولا ره‌آوردهای صنعت گردشگری بسیار پیچیده است و در مناطق گوناگون متفاوت می‌باشد، بنابراین اثراتی را که بر جای می‌گذارد نیز بسیار متفاوت و در مناطق و نواحی مورد بازدید مختلف می‌باشد. اثراتی از این قبیل: 

     اثرات زیست محیطی: گردشگری و محیط زیست به طور متقابل به یکدیگر وابسته‌اند. از یک طرف محیط زیست فیزیکی (طبیعی و دست‌ساز انسانی) بسیاری از جاذبه‌ها و منابع طبیعی توریستی را فراهم می‌سازد و از طرف دیگر توسعه‌ی گردشگری می‌تواند آثار مثبت و منفی بر محیط زیست داشته باشد. مقصود از محیط زیست، زمین، هوا، آب، گیاهان، حیات‌ وحش و ساخته‌های دست‌ساز بشر است. محیط زیست مناطق و نواحی مختلف‌، از زمان های گذشته، همواره مورد استفاده شهرنشینان و دیگر گردشگران جهت تفریح و برآورد ساختن سایر انگیزه‌های آنان می‌شود.

    اثرات اقتصادی گردشگری: ایجاد اشتغال، کسب درآمد ارزی برای منطقه و کشور میزبان و بهبود تراز پرداخت ها، افزایش درآمد های مالیاتی از محل فعالیت های اقتصادی مرتبط با گردشگری، ایجاد تعادل منطقه ای، تعدیل ثروت، دگرگون ساختن فعالیت های اقتصادی و سوق دادن درآمد از مناطق شهری به روستاها و بالاخره جلوگیری از برون کوچی روستاییان، از اثرات اقتصادی گردشگری محسوب می شود؛ از طرفی در تنوع و غنا بخشیدن به اقتصاد محلی حایز اهمیت بسیار است. برای تولیدات محلی اعم از صنایع دستی و یا محصولات کشاورزی جهت ارتزاق گردشگران بازارهای جدیدی ایجاد می کند، علاوه برآن، در بهبود کیفیت فرآورده های کشاورزی و صنایع دستی نیز موثر می باشد؛ همچنین صنعت گردشگری دارای آثار اقتصادی و اجتماعی قابل ملاحظه ای می باشد. ایجاد اشتغال و دستیابی به درآمد ارزی پایدار و مناسب و همچنین شناخت متقابل فرهنگی در راستای صلح و وفاق بین المللی، از آثار اجتماعی و اقتصادی این صنعت است. در اکثر ارزیابی‌های به عمل آمده از توسعه‌ی گردشگری در جهان سوم، تاثیرات اقتصادی مهم تر از ملاحظات دیگر است؛ بنابراین گردشگری منبعی قابل اتکاء در بسیاری از کشورهای توسعه ‌یافته و در حال توسعه است که می‌تواند تاثیر فزاینده‌ای بر روی افزایش درآمد چه در سطح ملی و نیز افزایش فرصت‌های شغلی، افزایش دستمزدها و تحول و گسترش تولیدات و ... داشته باشد.

   طبق آمار سازمان جهانی گردشگری (WTO)، تعداد گردشگران خارجی در سال 1994 بیشتر از 531 میلیون نفر بوده است که از این طریق، 1321 میلیون دلار نصیب صنعت گردشگری شده است. برای مثال، توسعه‌ی گردشگری در نواحی روستایی انگلستان تقریبا هر سال 9 میلیون پوند درآمد ایجاد کرده است و در برخی از نقاط این کشور، عامل اصلی اشتغال‌زایی بوده است. تاثیر مثبت دیگر گردشگری می‌تواند ایجاد فرصت های شغلی جدید و نیز افزایش اشتغال زنان و جوانان در فعالیت‌های مرتبط با این صنعت ‌باشد. توسعه گردشگری برای رشد اقتصادی و اجتماعی، اهمیت ویژه ای دارد که می توان آن را به منزله نیروی محرکه توسعه اقتصادی در تمام کشورها به حساب آورد. هیچ کشوری نیست که فاقد مواد اولیه لازم برای توسعه گردشگری باشد؛ آنچه که کشورها را از همدیگر متمایز می سازد، خود به تنهایی جاذبه گردشگری به شمار می رود. تاثیر گردشگری از بعد درآمدزایی، تولید ناخالص ملی، تسریع جریان پول و تقویت بنیه اقتصادی بر هیچ کس پوشیده نیست؛ این قسم از فعالیت، درآمد مردم محلی را از طریق حقوق و دستمزد  افزایش می دهد، به علاوه امکان حصول درآمد های دیگر از طریق ارایه مشاغل در دیگر بخش ها نظیر ساختمان، تعمیرات، تامین مایحتاج، کرایه اتومبیل و... نیز وجود دارد. 

اثرات فرهنگی ـ اجتماعی گردشگری: مقصود از اثرات اجتماعی گردشگری، تغییراتی است که در زندگی مردم جامعه میزبان گردشگر رخ می‌دهد و این تغییرات بیشتر به سبب تماس مستقیم اهالی و ساکنان آن دیار و گردشگران صورت می‌گیرد و مقصود از اثرات فرهنگی، تغییراتی است که در هنر، عادات، رسوم و معماری مردم ساکن جامعه‌ی میزبان رخ می‌دهد. برای توسعه گردشگری به مساله فرهنگ توجه خاصی مبذول می‌شود. آثار باستانی و کهن هر کشوری معرف فرهنگ خاص همان کشور و دارای ارزش های درخور توجه همان سرزمین و ویژگی های مردم همان مرز و بوم است. این آثار دارای ارزش های معنوی بسیار زیاد برای آن قوم به طور اعم می‌باشد که در نتیجه باعث جلب و جذب دیگران جهت بازدید و شناخت آن ها شده و در پیشرفت اقوام و اجتماعات مختلف اثر به سزایی داشته و در عین حال وسیله‌ای است بسیار موثر برای جلب توجه گردشگرانی که علاقه مندند این آثار و فرهنگ قومی را از نزدیک مشاهده نمایند. تنها از راه آشنا کردن فرهنگ ها با یکدیگر است که دشمنی ها به دوستی تبدیل می‌شود، این هنر بزرگ از گردشگری یعنی مسافرت به دست می‌آید. انسان ها نمایندگان فرهنگ های گوناگونند و تماس و رو در رویی این نمایندگان، تماس رو در روی فرهنگ هاست و از این تماس و رو در رویی است که غنای فرهنگی و به دنبال آن، برکت پدید می‌آید.

    به هر حال، تجربیات گوناگون نشان داده که گردشگری، فرهنگ و جامعه میزبان گردشگر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. گردشگری از میراث فرهنگی منطقه‌ حفاظت می‌کند و همچنین زمینه‌ی حفظ و ارتقای الگوهای فرهنگی در زمینه‌های موسیقی، رقص، تئاتر، لباس، هنر و صنایع دستی، آداب و رسوم، سبک زندگی و سبک معماری که از جمله جاذبه‌های مهم گردشگری است، به وسیله‌ی گسترش گردشگری فراهم می‌ شود. امروز در بسیاری از کشورهای آسیایی، خصوصا جنوب شرق آسیا، آفریقایی(و حیات وحش)، آمریکای لاتین یا خاورمیانه، صنعت تور گردشگری به فنون و تولید اقلام بسیار زیادی از کالاها و صنایع دستی، رونقی مضاعف  بخشیده است. بنابراین تاثیرات اجتماعی و فرهنگی گردشگری بسیار گسترده است.

اثرات سیاسی توسعه ی گردشگری: توسعه ی گردشگری به تقویت شناخت و روابط بین المللی و توسعه ی مهارت های برنامه ریزان در جوامع میزبان منجر می شود. گردشگری در عین حال می تواند منجر به تحریف ماهیت صحیح وقایع به منظور منعکس کردن ارزش های نظام سیاسی، ناتوانی در کسب اهداف و استشهار اقتصادی مردم محلی به منظور راضی نگه داشتن رجال سیاسی شود.

  در توسعه ی گردشگری و حفظ و مرمت آثار ارزشمند باستانی استان بوشهر، اهمال کاری و سهل انگاری سازمان های زیربط، مبرهن است؛ زیرا یک مستند از هنرمندان بوشهری به جشنواره ی بین المللی فجر 1391راه پیدا می کند وحایز رتبه و جایزه می گردد. بنابراین نقش صدا و سیمای استان بوشهر در شناساندن این استان به دیگر استان ها و حتی دیگر کشور ها، بی رمق و کمرنگ جلوه می نماید و تا حدودی سلیقه ای و مغرضانه دست به گزینش و چینش می زند؛ نمونه ی بارز آن، چگونگی انعکاس خبر سیل آذرماه91 برازجان در مقایسه با زلزله ی همزمان در خراسان جنوبی و پیامد های آن. همچنین نمایش افلیج در حد هیچ از آثار ارزشمندی چون گور دختر، کوشک اردشیر، پل مشیر، دژ مشیر الملک، چهل خانه، توز (توج)، بردک سیاه، ... و حتی عمارت ملک. 

   سال سوم دبیرستان، دبیر زبان انگلیسی داشتیم به نام آقای فخری؛ هر جا هستند سربلند و سرزنده باشند؛ ایشان سال هایی از زندگی شان را در اصفهان گذرانده بودند، می فرمودند: « اگر زاینده رود از اصفهان عبور نمی کرد، اصفهان بیابانی بی آب و علف و برهوت بود. اصفهان هر چه دارد از برکت وجود زاینده رود و صد البته همت مسئولین در به کار گیری و ارزش گذاری به این رود است. امیدواریم اول به رضای خدا، بعد به همت سازمان میراث فرهنگی و جهانگردی استان بوشهر و دیگر سازمان ها و ارگان های وابسته در جهت به معرض نمایش گذاشتن وجهه ی ارزشمند فرهنگ و قدمت باستانی استان بوشهر؛ و ابطال می کنیم گفته ی فردریش نیچه را: «پیش را بنگر! / به پس منگر! / اگر آدمی همواره در ژرفا فرو رود نابود می شود.»  و همواره فردایی روشن را در ذهن و مخیله ی خود مجسم می نماییم و این گفته ی نیچه را اذعان داریم: «همه چیز را به باد دادم / همه ی دار و ندارم را / برایم دگر هیچ نمانده / مگر تو «امید بزرگ». /م