سروش اتابک زاده*

آقای حسین مکی طی یک سلسله سئوال و جواب هایی در شماره مورخه 57/10/18 آن روزنامه کیهان که با تیتر دلپذیری نیز چاپ شده بود مطالبی گفته اند که چندان حقیقت ندارد.

این که می گویم چندان حقیقت ندارد برای این است که نمی خواهم مانند ایشان یک طرفه و ناجوانمردانه سخن گفته باشم زیرا ایشان حقیقتی را شکافته اند و مقداری مطالب غیر حقیقی در میان آن نهاده اند.

اولا در ابتدای جبهه ملی که آقای حسین مکی دبیر آن بودند آقای دکتر شاپور بختیار  عضویت نداشت اما پس از تشکیل کابینه دکتر مصدق و ایجاد نهضت مقدس ملی به تدریج ایشان از جبهه ملی دور شد و آقای دکتر بختیار از طریق حزب ایران به جبهه ملی دکتر مصدق نزدیک شد.

به بیان دیگر در سی سال اخیر دو سه سالی آقای حسین ملکی عضو جبهه ملی بودند منهای زندان ولی حدود بیست و هفت سال آقای دکتر شاپور بختیار عضو حزب ایران و جبهه ملی بودند به اضافه زندان و این برای آگاهی نسل جوان لازم است که گفته شود. ثانیا آقای حسین مکی و دو سه نفر از دوستانش از قدیم این عادت را داشته اند تا خود را جلو بیندازند و دیگران را به حساب نیاورند و آقای دکتر سید علی شایگان در این مورد در دوره هفدهم جواب دندان شکنی به ایشان و دوستانش داده بود.

اما این که ایشان در بند پنج گفتار خود (خامسا) گفته اند ((ما علم مبارزه را به دست گرفتیم)) به کلی نادرست است بلکه علم مبارزه را دکتر مصدق و مردان شریفی که عضو جبهه ملی بودند به دست گرفتند و ایشان هم در سنگر پارلمانی و بنده و جنابعالی هم که وکیل نبودیم در سنگر کوچه خیابان به دنبال آن رفتیم.
در حقیقت ایشان نه سمبل مبارزه بودند و نه رهبر و شاخص، و چیزی بیش از دیگران نبودند. سهل است به سبب بریدن از جبهه ملی و از پشت خنجر زدن به نهضت مقدس ملی از دیگران عقب تر نیز هستند که اگر دلیلش خواستید می آورم.

این نکته را نیز باید بگویم که بنده مدافع آقای دکتر بختیار نیستم اما تجاوز به حق و حقیقت را مجاز نمی دانم و عزت نفس و آزادگی به من حکم می کند که لااقل برای آگاهی نسل جوان نکاتی را باز گویم. ممکن است که آقای دکتر بختیار هزار و یک عیب داشته باشد اما به مراتب شریف تر و آزاده تر از جناب آقای حسین مکی است.

آقای حسین مکی بعد از قیام حماسی سی تیر به کمک معدودی انگشت شمار که مادر میهن هرگز به نیکی از آنان یاد نخواهد کرد از نهضت مقدس ملی جدا شدند. دولت جبهه ملی (دکتر مصدق) را تهدید به استیضاح کردند و چون بوی نخست وزیری شنیدند فیلشان یاد هندوستان کرده در جاده کلاردشت به انتظار موکب ایستادند و آنجا که دکتر مصدق می گفت (مخالفت با دولتی که در همه جبهه ها با اجنبی سرگرم مبارزه است کار مردان شرافتمند نیست) معصومانه خواهش می کرد که مجالی بدهید تا از این ورطه هولناک مبارزه با امپریالیسم های رو سیاه انگلیس رهایی یابیم و آن وقت مخالفت کنید، ایشان گوش ندادند و در مجلس شورای ملی به شریف ترین و آزاده ترین انسان مبارز آن روز مرحوم مهندس احمد رضوی توهین بزرگی کردند و با کثیف ترین افرادی که دشمن نهضت مقدس ملی و دوست بیگانه بودند همداستان شدند و به تصویب گزارش هیئت هشت نفری اعتنایی نکردند و در برابر حکومت جبهه ملی (دکتر مصدق) ایستادند و از شاه حمایت کردند و پس از کودتای ننگین و سیاه 28 مرداد که رهبران جبهه ملی و فرزندان آزاده این آب و خاک بی محابا به زیر تیغ جلاد می رفتند و یا در زندان ها جای می گرفتند. ایشان چندی با حکومت بیگانه پرست زاهدی عکس گرفتند و عکس دادند و دست آخر که نقش خویش را به کمال رساندند به منزل رسیدند.

بنده چه در کتاب (برای آگاهی نسل جوان) و چه در (حادثه 9 اسفند و گزارش هیئت هشت نفری) و چه در جزوات دیگر هر جا که به نام ایشان برخورده ام سعی کرده ام کلمه ای از خود بر زبان نیاورم و داوری را به تاریخ واگذارم اما این که ایشان می خواهد از راه حمله به دکتر بختیار یا بدنام کردن دیگران کسب وجاهت کند این را خیانت به حقیقت می دانم و از همه مردم فرزانه نیز استدعا دارم که در این گونه موارد سکوت نکنند.

در خاتمه ناگزیر از ذکر دو مورد هستم:
1) ایشان در بند چهارم گفته خود (رابعا) می نویسند (و درست هم می نویسند)
((دولتی می تواند مصدر خدمت واقع شود که به تمایلات و خواست ملت ایران جامه عمل بپوشاند و ملت ایران از او حسن استقبال کند)). می پرسم در طول تاریخ ایران به گواهی همه آزادگان دنیا تنها دولتی که به خواست ملت جامه عمل می پوشانید و در آن راه گام بر می داشت دولت جبهه ملی (دکتر مصدق) بود ولی شما ناجوانمردانه با آن رادمرد آزاده دشمنی کردید.
2) نامه ای که از گونی سران به  امضا "ف استاکیل"منتشر گردید و بنده هم قبلا دیده و خوانده بودم چه معنی دارد؟ یا شما چه معنی از آن می گیرید؟ آقای دکتر بختیار در کنفرانس کار ژنو بر علیه شرکت نفت انگلیس سخن گفته بود. خوب بود در این مورد برای پژوهشگرانی که تاریخ معاصر را می نویسند و نامی هم از شما می آورند روشن می کردید که مفهوم این نامه از نظر شما به مفهوم دقیق کلمه چیست؟

*محقق، نویسنده و روزنامه نگار

* انتشار این متن تاریخی و پژوهشی به معنای تایید مفاد نیست و صرفا انعکاس نظر نویسنده برای کاووش بیشتر مخاطبان در مسایل تاریخی است.