بهرام نکیسا*

سواحل و اقیانوس ها، دریاها، دریاچه ها در طول تاریخ همواره مورد توجه اقتصاددانان بوده که به دنبال تحولات سریع اقتصادی و ضرورت سریع حمل و نقل کالا، محصولات و تولیدات صنعتی و کشاورزی به بازارهای هدف طی سالهای گذشته این توجه در سه دهه اخیر بیش از پیش گردیده است. بهره گیری از ظرفیت های بالقوه این منابع طبیعی با اجرای برنامه های توسعه ی در مناطق ساحلی در دستور کار دولت ها بوده و بسیاری از کشورها توانسته اند از این طریق رشد اقتصادی بالایی را برای خود محقق سازند.
جمهوری اسلامی ایران نیز به علت همجواری با دریا دارای موقعیت ویژه ای از این حیث می‌باشد. مناطق ساحلی ایران دارای ظرفیت های بی بدیلی است. این خصوصیات کم نظیر، فرصت های اقتصادی بالقوه و فراوانی را برای کشور به ارمغان آورده است.
نواحی دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان در مقیاس جهانی و منطقه ای به عنوان یکی از مهمترین نواحی حساس سیاسی جهان به شمار می روند . قرار داشتن در دو کانون انرژی خلیج فارس و دریای خزر، قرار گرفتن در مرکز اتصال قاره های اروپا، آسیا و آفریقا، تسلط داشتن بر تنگه ی هرمز به عنوان مسیر انتقال انرژی به بازارهای جهانی مصرف، مجاورت با منطقه ی حساس مثلث طلایی تنگه های مالاکا، هرمز و باب المندب که یک سوم از مبادلات تجاری جهان از این منطقه را به خود اختصاص داده و برخورداری ایران از نوار ساحلی طولانی همه این عوامل سبب می گردد تا اقتصاد و امنیت دریا، به عنوان موضوعی مهم و اساسی برای کشور قلمداد شود .
از این رو دریا و سواحل عرصه مناسبی برای رونق کسب و کار ،کار آفرینی و دریانوردی است . به دلیل گستردگی و تنوعی که این حوزه داراست، از بستر مناسب و ظرفیت بسیار بالائی برای رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال در مناطق ساحلی به ویژه در زمینه گردشگری دریائی برخوردار می باشد.
نیروی کار جوان، ماهر و دارای تحصیلات دانشگاهی کشور مزیت و سرمایه ارزشمندی است تا از آن در راستای بالا بردن سهم نیروی کار کشور مان در این بخش از صنعت جهانی استفاده گردد .
دریانوردی، ساخت و تعمیرات شناوران، ایجاد مراکز آموزشی علوم و فنون دریائی و بندری، احداث اسکله های تفریحی و توریستی و فعال نمودن خطوط کشتیرانی به منظور تورهای گردشگری دریائی، عرضه لوازم و اداوات صیادی و دریانوردی و احداث اقامتگاهای ساحلی از جمله موضوعات و فرصت هائی است که برای ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی از اهمیت به سزائی برخوردار می باشند.
دریانوردی از جمله فرصت های شغلی است که در این عرصه وجود دارد. مجموعه‌ای از مهارت‌ها و رشته‌ها برای دریانوردی لازم است. برخی از این مهارت‌ها و رشته‌ها عبارت‌اند از: ناوبری، هواشناسی، کشتی‌رانی، کار با طناب و گره‌ها، کار با موتورهای دریایی، عملیات بندرگاهی، آتش‌نشانی و ایمنی و نجات.
در شرایطی که بیکاری بزرگترین و مهمترین درد جامعه است و ریشه ی بسیاری از معضلات اجتماعی است، انتخاب شغل دریایی و دریانورد شدن علیرغم شرایط خواص این حرفه و فعال شدن در بخش ارائه خدمات به گردشگران در سواحل با توجه به مزیت کشور و استانمان فرصتی است که نباید از آن غفلت نمود.
دریانوردان نقش بسیار موثر و کلیدی و بی نظیری در اقتصاد جهانی و چرخه حمل و نقل دارا می باشند و گردشگری نیز که خود در بر گیرنده مشاغل و حرف متعددی می باشد .
از آنجائی که مبنا و رویکرد اقتصاد ما در آینده بر اساس دریا و دریامحور خواهد بود شایسته است در شهرهای بندری و روستاهای ساحلی و جزایر کشور که مناطق مستعدی برای فعالیت های اقتصادی مرتبط با دریا می باشند شرکت های عمران و توسعه تاسیس و فعال گردند.
شرکت های مذکور و حتی شرکت های تعاونی لنجداران می توانند با ایجاد ارتباط با اتاق های بازرگانی و صنعت و معدن  و کشاورزی سایر استان ها و شهرستان های غیر ساحلی کشور به مرکزی برای صادرات کالا و خدمات بندری و دریائی مبدل شوند و در خصوص جذب سرمایه گذار و کارآفرین در راستای ایجاد اشتغال با همراهی و مشارکت نهاد های عمومی و خصوصی برای عمران و آبادانی مناطق ساحلی و بندری مذکور نقش آفرینی نمایند.
اقتصاد دریا، یکی از منابع پایدار کشورهای ساحلی برای توسعه محسوب می گردد و با اطمینان می توان گفت که ایجاد اشتغال و رونق کسب و کار با رویکرد دریا محور در روستاهای ساحلی و بنادر کوچک تنها عامل بازدارنده مهاجرت ساحل نشینان می باشد.
در واقع بنادر کوچک، جزایر، مناطق و روستاهای ساحلی کشور کانون های بالقوه توسعه کشور می باشند.