دموکراسی با همه محدودیت ها، تنوعات، نسبیت و سیالیتش، برای عده ای از ما ایرانیان یک پدیده بی نقص، یگانه، مطلق و منجمد است که می تواند جایگزین هر نوع الگوی حکومتی دیگر قرار گیرد. این مطلق انگاری زمانی تشدید می شود که نوع خاصی از دموکراسی (مانند لیبرالی یا سوسیالیستی) از آن تبلیغ و القاء گردد.

در این وضعیت که با یک شیفتگی برای همرنگی با از ما بهتران غربی و آمریکایی مصادف است، غالبا می دانیم که دموکراسی چه چیزی نیست اما نمی دانیم که چه چیزی هست. بر پایه این دانستن و ندانستن، دموکراسی را که فقط شیوه ای از حکومت است به صورت یک مکتب سیاسی و یک ایدئولوژی برتر مورد ستایش قرار داده و خواسته یا ناخواسته آن را وسیله ای برای تهاجم به رقبا و یا عاملی در جهت دفاع از خود مورد استفاده قرار می دهیم.

دموکراسی یک الگوی حکومتی بر پایه توده یا مردم است که در یک طیف وسیع متناسب با جهان های اجتماعی گوناگون قابل طرح می باشد (بر این اساس به جای تک واژه دموکراسی باید دموکراسی ها را به کار برد) اما دموکراسیسم، اصالت بخشیدن به یک نوع دموکراسی متناسب با یک جهان اجتماعی برای همه جوامع دیگراست (مانند دموکراسی لیبرالی که در میان برخی اهالی جامعه خودمان به یک شعار مدگونه بدل شده است)

این اصالت بخشی تدریجا در میان اهالی دموکرات جهان در حال توسعه یا همان توسعه نیافته رنگ و بوی یک مکتب و اید‍‍ئولوژی را به خودگرفته و از یک وضعیت راهکار سیاسی به یک ابزار تدافعی و تهاجمی در برابر مخالفان تبدیل شده است. در این فضای مطلق سازی و مدگرایانه دموکراتیک، هر فرد یا گروهی که قصد ارایه ی الگوی دیگری از دموکراسی را داشته باشد، مجال این کار از او گرفته شده و به شکلی سفسطه آمیز با ابزار تهاجمی (دموکراسیسم) مورد هجمه قرار می گیرد.

بر خلاف دموکراسیسم، اصطلاح و واژه دموکراسی نه یک مکتب یا ایدئولوژی مطلق انگار بلکه راهکاری حکومتی همراه با یک نسبی طلبی و واقع گرایی در مورد الگوهای متعدد و متناسب با شرایط هر جهان اجتماعی ست. این نسبی گرایی دموکراتیک، نیازی به تبدیل شدن به یک ابزار تهاجمی و تدافعی در برابر رقبای داخلی خود ندارد. بلکه آن ها را به یک هم اندیشی و هم سویی برای تحقق یک مردم سالاری بومی شده فرا می خواند.

دموکراسیسم به علت بی ریشگی و وابسته بودن، همیشه نگاهش به دست بیگانگان است و در برابر نوع رفتار و سیاست های آن ها نسبت به جامعه خود حساسیتی نشان نمی دهد. علاوه بر این نیروهای داخلی و بومی گرا را به عنوان یک رقیب و حتی یک دشمن می نگرد و لذا نسبت به همه گفتار و رفتارشان حساسیت شدید نشان می دهد.

فرد دموکراسیست که برای رسیدن به دموکراسی، آن را به یک مرام و مکتب سیاسی تبدیل نموده، راهی جز این ندارد که به جای هدف همه با هم بودن به شعار همه با من بودن بسنده نماید و پس از این برای رسیدن به دموکراسی مورد نظر خود به تاکتیک هایی دست زند که بوی ماکیاولیسم از آن به مشام می رسد.

تا کنون روش های ماکیاولی را برای حفظ قدرت و نسخه پیشنهادی برای حاکمان می دانستند. اما امروزه کاربرد نظریات ماکیاول در بیرون از حکومت ها نیز توسط قدرت جویان و برای رسیدن به آن مرسوم شده و مورد بهره برداری قرارمی گیرد. بنابراین از جهت تاکتیک و استراتژی سیاسی فرقی میان صاحبان قدرت و فاقدان جویای قدرت وجود ندارد. از این جهت هر دو را باید از تبار فکری ماکیاول به حساب آورد. در این مرحله است که ماکیاولیسم به مدد دموکراسیسم می آید تا استبداد وفاشیسم دیگری را به نام دموکراسی بر یک ملت تحمیل نماید.

تا زمانی که تعامل و روابط دموکراتیک مبتنی بر شرایط خاص یک جامعه به حد انبوه و گسترده نرسد، الگوی حکومتی دموکراسی نیز مجال ساختاری شدن را نخواهد یافت. تحمیل یک ساختار سیاسی (حتی به نام دموکراسی) بدون وجود عملگران اجتماعی همسو با آن، همواره زمینه ساختارشکنی ها و ناپایداری و تنش را در خود به وجود خواهد آورد.

کسانی که در جامعه ایران امروز، شعار دموکراسی (آن هم از نوع وارداتی اش) را تکرار و القاء می کنند بدانند که روح حاکم بر فرهنگ ایرانی و اسلامی را در نظر نگرفته و پیوند خود را با آن گسسته اند. این گسست به علت بی ریشه کردن طرح مردم سالاری ثمره اش یک شبه دموکراسی مبتنی بر دموکراسیسم خواهد بود. /م